Fréttablaðið - 06.12.2002, Blaðsíða 30

6. desember 2002 FÖSTUDAGUR
Öldugangurinn í barnabókaflóð-inu er orðinn ansi mikill en í ár
koma út vel yfir hundrað titlar ætl-
aðir börnum og unglingum. Þar af
eru íslenskar bækur ekki færri en
40 og þær þýddu fleiri en 70. Það
hefur ansi margt breyst frá því Ár-
mann Kr. Einarsson drottnaði yfir
barnabókamarkaðnum. Þá var
raunsæið allsráðandi en barna-
bækurnar breytast auðvitað með
tímanum eins og allt annað og þeir
sem skrifa fyrir börn um þessar
mundir taka greinilega mið af af-
þreyingarmenningu samtímans og
svara kröfum ungu lesendanna
sem kunna vel að meta fantasíur,
mikla spennu og jafnvel nettan
hrylling.
Potter-byltingin
Það urðu auðvitað kaflaskil í
barnabókmenntasögunni þegar
galdradrengurinn Harry Potter
lagði heiminn að fótum sér. Það
varð aftur flott að lesa bækur á
öld myndbanda og tölvuleikja og
nú keppast rithöfundar við að
fylgja velgengni Potters eftir og
ævintýrið blómstrar sem aldrei
fyrr.
Ævintýralönd
Fyrsta bókin um Harry Potter
kom út í Bretlandi árið 1997.
Fantasían var þó þegar farin að
sækja í sig veðrið hér heima en
sama ár kom út bókin Galdrastaf-
ir og græn augu eftir Önnu Heiðu
Pálsdóttur, Silfurkrossinn eftir
Illuga Jökulsson og Margt býr í
myrkrinu eftir gelgjusögukóng-
inn Þorgrím Þráinsson. Fortíð og
nútíð lýstur á einhvern hátt sam-
an í bókunum. Hjá Illuga þurfa
systkin tvö að friða löngu látinn
munk og aflétta bölvun hans af
heimili sínu og hjá Önnu Heiðu
hverfur drengur í 9. bekk aftur til
ársins 1713 til fundar við séra Ei-
rík í Vogsósum. Anna Heiða sæk-
ir markvisst í sögulegar heimild-
ir, klæðir fortíðina í áhugaverðan
búning og gerir hana aðgengilega
ungu fólki.
Gunnhildur Hrólfsdóttir gerir
slíkt hið sama í bók sinni Sjáumst
aftur... sem hlaut Íslensku barna-
bókaverðlaunum árið 2001. Þar
sagði frá Kötlu, sem hefur
skyggnigáfu og kemst í samband
við löngu látna Íslendinga. Gunn-
hildur bræddi saman fróðleik og
spennu í blöndu sem gekk vel upp
og fylgir bókinni eftir í ár með
frekari ævintýrum Kötlu í sög-
unni Allt annað líf.
„Allt annað líf er pínu spenn-
andi og fróðleg og mjög svipuð
Sjáumst aftur...“, segir Jóhanna
Þórey, 10 ára álitsgjafi.
Harpa Jónsdóttir gengur enn
lengra inn í ævintýralönd í Ferð-
inni til Samiraka, verðlaunabók
ársins í ár. „Hún er um stelpu eins
og Allt annað líf en þær eru mjög
ólíkar. Ferðin til Samiraka er um
stelpu sem kallað er á frá hafinu
og hún sogast inn í ævintýraheim
og þarf að hjálpa fólki því ribb-
aldar hafa rænt ættingjum þess.
Þetta er besta verðlaunabókin
sem ég hef lesið hingað til. Alveg
einstök íslensk bók,“ segir Jó-
hanna og ekki er ólíklegt að
Harpa fái einhvern byr frá Harry
Potter í seglin.
Blíðfinnur á siglingu
Hugarfóstur Þorvalds Þor-
steinssonar, Blíðfinnur, sækir
einnig stöðugt í sig veðrið og þeir
sem hafa lesið fyrri bækurnar
tvær hafa beðið spenntir eftir því
að fá að kíkja í þriðja sinn inn í
ævintýraheim Blíðfinns í Blíð-
finni og svörtu teningunum. Jó-
hanna segir Blíðfinn eiga heima í
algerum ævintýraheimi. „Ég held
að fyrsta bókin hljóti að vera sú
besta. Önnur var pínu sorgleg og
dálítið spennandi og söguþráður
þessarar nýjustu lítur mjög vel
út.“
Þá er Aðalsteinn Ásberg Sig-
urðsson mættur með sjálfstætt
framhald af Brúnni yfir Dimmu,
sem einnig á sér stað handan
grámyglaðs hversdagsleikans.
Sjóaðir krakkar munu svo örugg-
lega ekki láta sjöttu Gæsahúðar-
bók Helga Jónssonar fram hjá sér
fara en Helgi er til alls líklegur og
getur skotið lesendum sínum
skelk í bringu og á það meira að
segja til að láta bækurnar enda
illa.
Jarðbundið fjör
Þrátt fyrir þessa fantasíu-
stemningu er síður en svo logn-
molla í mannheimum og þeir sem
vilja jarðbundið fjör geta leitað á
náðir Mörtu smörtu hennar Gerð-
ar Kristnýjar, blandað sér í Lúsa-
stríð Brynhildar Þórarinsdóttur
og athugað hvort það sé eitthvert
gagn að gallsteinum afa Gissa
með Kristínu Helgu Gunnarsdótt-
ur. Þá munu sjálfsagt margir taka
Guðrúnu Helgadóttur fagnandi en
þessi ástsæli barnabókahöfundur
snýr nú aftur með Öðruvísi daga
sem snerta á ýmsu sem varðar
unga fólkið.
Fróðleikur í bland
Þeir krakkar sem vilja fá
hreina og klára menningu í
bland við ævintýri þessa heims
og annars fá heldur betur nokk-
uð fyrir sinn snúð þessi jólin.
Brynhildur Þórarinsdóttir hefur
endursagt Njálu fyrir krakkana
þannig að þeir geta fengið
smjörþefinn af þessu snilldar-
verki og hitað sig upp fyrir
menntaskólann á jákvæðan hátt.
Þá er ekki síður líklegt að marg-
ir vilji kynna fjallið sem enn
gnæfir yfir íslensku bók-
menntalífi, sjálfan Halldórs
Laxness, fyrir börnum sínum
eins og hann kom barnabarni
hans, Auði Jónsdóttur, fyrir
sjónir.
Nýliðinn, Molly Moon
Það er auðvitað ekki nokkur
leið að gera þessum anga bóka-
flóðsins tæmandi skil en það verð-
ur þó ekki hjá því komist að minn-
ast aðeins á þá útlendinga sem eru
líklegastir til stórræða. Artemis
Fowl kemur sterkur inn í sinni
annari bók en hann á marga dygga
fylgismenn síðan í fyrra. Þá bíða
sjálfsagt allir sem þegar hafa les-
ið Gyllta áttavitann og Lúmska
hnífinn spenntir eftir Skugga-
sjónaukanum, lokabókinni í þrí-
leik Philips Pullman í þýðingu
Önnu Heiðu Pálsdóttur. Bókafor-
lagið Bjartur getur ekki gert út á
gullkálfinn Harry Potter í ár en
þar á bæ hafa menn gott auga fyr-
ir því sem höfðar til krakka.
Molly Moon er til alls líkleg og er-
lendis eru menn farnir að gera því
skóna að hún gæti raunverulega
orðið arftaki Potters. Metsölulisti
Máls og menningar sýnir svo að
það skyldi aldrei vanmeta gamlar
kempur. Gunnar Hámundarson
trónir á toppnum en hinn eini
sanni Gúmmí-Tarsan sækir að
honum og nýtur þess sjálfsagt að
hann á enn sess í hjörtum margra
foreldra sem geta ekki staðist
hann þegar velja á bækur fyrir
börnin.
thorarinn@frettabladid.is
MEST SELDU BARNABÆKURNAR Í VERSLUNUM MÁLS
OG MENNINGAR (19.-25. NÓVEMBER)
1. Njála - Brynhildur Þórarinsdóttir
2. Öðruvísi dagar - Guðrún Helgadóttir
3. Molly Moon og dáleiðslubókin - Georgia Byng
4. Harry og hrukkudýrin - Alan Temperley
5. Gallsteinar afa Gissa - Kristín Helga Gunnarsdóttir
6. Lúsastríðið - Brynhildur Þórarinsdóttir
7. Blíðfinnur og svörtu teningarnir - Þorvaldur Þorsteinsson
8. Marta smarta - Gerður Kristný
9. Artemis Fowl - Eoin Colfer
10. Ferðin til Samiraka - Harpa Jónsdóttir
JÓHANNA ÞÓREY, 10 ÁRA
„Það er svolítið slæmt að það skuli ekki koma nein Harry Potter núna. Ég er búin að bíða lengi eftir fimmtu bókinni. Það er samt nóg af góðum bókum. Artemis Fowl er spennandi og
hann er soldið vondur sem gerir hann mjög skemmtilegan. Molly Moon er frábær og svo bíð ég spennt eftir að byrja á Blíðfinni þegar ég er búin með hana og Gæsahúð.“
Tveggja heima sýn
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
Það ættu allir krakkar
að geta fundið eitt-
hvað við sitt hæfi í ógurlegu
barnabókaflóðinu en þar
ægir saman ævintýrum,
spennu, gallsteinum og lús-
um. Fortíð, nútíð, raunveru-
leikinn og fantasían skolast
til í hringiðunni en örugg
haldreipi og menningarlegar
tengingar má finna hjá
Laxness og Njálu.
,,
Stórútsala
Fatamarkaður
Barnaföt - dömuföt - herraföt
Skeifunni 8