Skessuhorn - 21.08.2019, Qupperneq 12

MIÐVIKUDAGUR 21. áGúSt 201912
Samgöngu- og sveitarstjórnar-
ráðuneytið hefur birt til umsagnar
í samráðsgátt stjórnvalda tillögu til
þingsályktunar um stefnumótandi
áætlun ríkisins í málefnum sveit-
arfélaga fyrir árin 2019-2033. Er
þetta í fyrsta sinn sem slík heild-
stæð stefna á vegum ríkisins er
mótuð fyrir sveitarstjórnarstig-
ið. Þar er meðal annars lagt til að
stefnt verði að fækkun sveitarfélaga
með því að setja mörk um að lág-
marki 250 búi í hverju sveitarfélagi
við kosningarnar 2022. Þrjú sveit-
arfélög á Vesturlandi eru nú með
færri íbúa, þ.e. Skorradalshreppur,
Helgafellssveit og Eyja- og Mikla-
holtshreppur. Þá er að auki lagt
til að þúsund íbúar verði að lág-
marki í hverju sveitarfélagi í kosn-
ingum 2026. Bætast þá að óbreyttu
við sveitarfélögin Hvalfjarðar-
sveit, Dalabyggð og Grundarfjarð-
arbær sem öll eru með innan við
þúsund íbúa. Verði tillagan sam-
þykkt mun sveitarfélögum á Vest-
urlandi því fækka um a.m.k. sex á
næstu sjö árum og verða því hugs-
anlega fjögur árið 2026. Lands-
menn hafa tækifæri til að senda inn
umsögn eða ábendingar við tillög-
una. Frestur til að skila umsögn er
til og með 9. september nk. Stefnt
er að framlagningu þingsályktun-
artillögunnar á Alþingi í byrjun
október.
Í þingsályktunartillögunni er
áhersla einkum lögð á tvö megin-
markmið. Það fyrra snýr að sjálf-
bærni sveitarfélaga og lýðræðislegri
starfsemi þeirra og það seinna að
sjálfsstjórn sveitarfélaga og ábyrgð
þeirra, m.a. við að tryggja sem
jöfnust réttindi og aðgengi íbúa að
þjónustu. Skilgreindar eru áherslur
við hvort markmið fyrir sig, sem
geta leitt til skilgreindra aðgerða
eða til samþættingar við aðgerðir í
öðrum opinberum áætlunum.
Aðgerðir í ellefu liðum
Í tillögu að aðgerðaáætlun til næstu
fimm ára (2019-2023) eru kynntar
ellefu skilgreindar aðgerðir sem
eiga að tryggja framgang mark-
miða áætlunarinnar. Þær eru:
Lagt er til að lágmarksíbúa-1.
fjöldi verði 250 frá almennum
sveitarstjórnarkosningum árið
2022 en 1.000 frá kosningum
árið 2026.
Reglum Jöfnunarsjóðs verði 2.
breytt til að tryggja aukinn
stuðning við sameiningar sveit-
arfélaga og heildarendurskoðun
á Jöfnunarsjóði fyrir árið 2022.
Greinargerð verði unnin um 3.
núverandi tekjustofnakerfi til
að meta hvaða tekjustofnar
gætu færst á milli ríkis og sveit-
arfélaga og nýir tekjustofnar
sveitarfélaga kannaðir. Gisti-
náttagjald verði flutt til sveit-
arstjórna á kjörtímabilinu í
tengslum við viðræður ríkis og
sveitarfélaga um endurskoðun
tekjustofna.
Skuldaviðmið sveitarstjórnar-4.
laga fyrir A-hluta sveitarsjóða
verði lækkað í 100% með tíu
ára aðlögunartíma. Skuldavið-
mið er nú að hámarki 150%.
Aðgerðaáætlun verður mótuð 5.
um breytingar á verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga til að meta
hvort og hvaða verkefni rétt
væri að flytja frá ríki til sveitar-
félaga eða öfugt.
Staða og hlutverk landshluta-6.
samtaka sveitarfélaga verði
skýrð og unnið verði í samræmi
við tillögur starfandi ráðherra-
skipaðrar nefndar um starfsemi
landshlutasamtaka.
Unnið verði að því að greina 7.
kosti þess að koma á fót
nefnd eða gerðardómi að nor-
rænni fyrirmynd sem taki fyrir
ágreiningsmál sem upp kunna
að koma í samskiptum ríkis og
sveitarfélaga, og ekki eru fal-
in öðrum stjórnvöldum til úr-
lausnar.
Starfsaðstæður kjörinna full-8.
trúa verði bættar og gætt að
kynjajafnrétti sveitarstjórnar-
fólks. Lagt er til að greining
verði unnin á starfsaðstæðum
hér á landi í samanburði við
aðstæður í nágrannalöndum á
Norðurlöndum.
Lagt er til að komið verði á fót 9.
lýðræðislegum vettvangi sveit-
arfélaganna til að tryggja íbúum
sveitarfélaga og þeim sem njóta
þjónustu þeirra möguleika á að
taka þátt í og hafa áhrif á stjórn
sveitarfélagsins og undirbúning
stefnumótunar.
Ráðist verði í átak til að efla 10.
stafræna stjórnsýslu og þjón-
ustu sveitarfélaga og komið á
miðlægu kerfi sveitarfélaga til
að efla samstarf þeirra á svipi
upplýsingatækni.
átak verði gert í fjölgun opin-11.
berra starfa á landsbyggðinni
og atvinnugrundvöllur í ný-
sameinuðum sveitarfélögum
styrktur.
Unnið er að því að kostnaðar-
meta einstakar aðgerðir og því er
ekki gerð grein fyrir kostnaði í til-
lögunni eins og hún liggur fyrir,“
segir í tilkynningu frá ráðuneyt-
inu. Í greinargerð þingsályktun-
artillögunnar segir m.a. að farsæl
framkvæmd á stefnu og aðgerð-
um í málefnum sveitarfélaga ráðist
af nánu samstarfi ríkis og sveitar-
félaga. Jafnframt þurfi að tryggja
samhæfingu við aðra stefnumótun
og áætlanagerð hins opinbera og
náið samstarf ríkis og sveitarfélaga
um framkvæmd stefnunnar.
Eins og fyrr segir er tillagan til
þingsályktunar nú í samráðsgátt
stjórnvalda og gefst öllum kostur
á að senda inn athugasemdir til og
með 9. september 2019.
mm
Óbyggðanefnd kvað í síðustu viku
upp úrskurði í þjóðlendumál-
um á Snæfellsnesi, nánar tiltek-
ið í málum 1-4/2018. Niðurstöð-
ur nefndarinnar eru m.a. þær að
Snæfellsjökull og landsvæði sunn-
an og austan hans séu þjóðlendur.
Síðarnefnda svæðið, þ.e. landsvæði
sunnan og austan Snæfellsjökuls,
var jafnframt úrskurðað afréttur
jarða í fyrrum Breiðuvíkurhreppi.
Einnig var Eyrarbotn úrskurðað-
ur þjóðlenda og jafnframt í afrétt-
areign fimm tiltekinna jarða. Aft-
ur á móti hafnaði óbyggðanefnd
kröfum íslenska ríkisins um að tvö
svæði væru þjóðlendur, þ.e. annars
vegar landsvæði milli Hraunhafn-
ardals, Mælifells og Bjarnarfoss-
dals og hins vegar fjalllendið milli
Elliða og Lágafells auk Baulár-
valla. á meðfylgjandi yfirlitskorti
um svæðið má sjá það svæði sem
Óbyggðanefnd telur að tilheyra
eigi íslenska ríkinu. Nákvæm-
ari úrskurðarkort og úrskurðina í
heild má finna á vefsíðu nefndar-
innar.
Óbyggðanefnd var komið á fót
árið 1998 í þeim tilgangi að rann-
sakað yrði hvaða svæði á landinu
væru utan eignarlanda og þau yrðu
úrskurðuð þjóðlendur. Einnig hef-
ur nefndin það hlutverk að úr-
skurða um afmörkun afrétta innan
þjóðlendna og önnur eignarrétt-
indi í þjóðlendum.
Svæði 9B er tólfta svæðið af
sautján sem óbyggðanefnd úr-
skurðar um. Með uppkvaðningu
úrskurða þar hefur nefndin lok-
ið umfjöllun um rúmlega 88% af
flatarmáli landsins alls. Niðurstað-
an er að 43,5% lands sem nefnd-
in hefur lokið meðferð á teljast til
þjóðlendna en 56,5% eru eignar-
lönd, að teknu tilliti til endanlegra
niðurstaðna dómstóla. Af þeim
hluta miðhálendisins sem nefndin
hefur lokið meðferð á eru tæplega
86% þjóðlendur en rúmlega 14%
eignarlönd. Heildarfjöldi skjala
sem lögð hafa verið fram og rann-
sökuð við meðferð óbyggðanefnd-
ar á svæðum er 25.176.
mm
Óbyggðanefnd telur Snæfellsjökul vera þjóðlendu
Frá Helgafelli í Helgafellssveit. Verði tillagan samþykkt munu fámennustu sveitarfélög landsins verða þvinguð til sameiningar við önnur fyrir árið 2022.
Lagt til að íbúafjöldi sveitarfélaga verði að
lágmarki 250 í næstu kosningum