Fréttablaðið - 01.05.2020, Blaðsíða 8

Fyrsta skrefið er
auðvitað að verja
afkomu fólks í þessum
aðstæðum og síðan getum
við séð hvar sóknarfærin
eru.
Við vitum ekki enn
hvert raunverulegt
atvinnuleysi er, en það er
svakalegt.
Drífa Snædal, forseti ASÍ
Þetta þýðir líka að
álagið á stéttar-
félögin er búið að vera
gríðarlega mikið.
Ragnar Þór
Ingólfsson,
formaður VR
„Við sjáum að fólk um allan heim
er að sækja í skjól verkalýðsfélaga
um styrk og stuðning. Þannig að
verkalýðsbaráttan hefur í rauninni
aldrei verið mikilvægari en nú. En
svo sjáum við líka stöðu einyrkja
og þeirra sem eru í ótryggum ráðn-
ingarsamböndum. Það er fólkið sem
er að fara verst út úr þessu. Þörfin
fyrir kjarasamninga og góð vinnu-
skilyrði hefur þess vegna eiginlega
aldrei verið sýnilegri en núna,“ segir
Drífa Snædal, forseti ASÍ.
Vegna samkomubanns verður
ekki hefðbundin 1. maí dagskrá og
er það í fyrsta sinn síðan 1923 að
launafólk á Íslandi getur ekki komið
saman til að berjast fyrir kröfum
sínum. Þess í stað verður haldin sér-
stök skemmti- og baráttusamkoma
í Hörpu sem verður sjónvarpað á
RÚV klukkan 19.40 í kvöld.
„Við ákváðum að það væri mikil-
vægt að bjóða upp á einhvern létt-
leika á þessum erfiðu tímum í bland
við barátturæður og framtíðarsýn.“
Baráttudagur verkalýðsins fer nú
fram í skugga sívaxandi atvinnu-
leysis og fjölda hópuppsagna.
„Þetta eru ein viðbjóðslegustu
mánaðamót sem við höfum upp-
lifað. Við eigum hins vegar svolítið
erfitt á þessum tímapunkti með að
meta hina raunverulegu stöðu. Við
vitum ekki enn hvert raunverulegt
atvinnuleysi er en það er svakalegt.“
Þar vísar Drífa meðal annars
til þess að ekki liggi endanlega
fyrir hversu margir sem misst hafi
vinnuna á síðustu dögum hafi verið
á hlutabótaleiðinni. Þá eigi eftir að
koma í ljós hvaða fyrirtæki muni
fara í gang með starfsemi sína nú
í maí sem hafi ekki getað starfað
vegna samkomubanns. Verið sé
að greiða himinháar upphæðir úr
ríkissjóði til að styðja við atvinnu-
lífið. Það þurfi að vera alveg skýrt
að í þeim tilvikum sem ríkið borgar
hluta launa á uppsagnarfresti komi
fólk aftur inn í fyrirtækin á sömu
kjörum þegar staðan verður betri.
„Þetta ástand má ekki verða til
þess að lækka laun fólks til fram-
búðar. Ef það verður ekki haldið
rétt á spilunum gætum við verið
að tala um einhverjar mestu launa-
lækkanir sem um getur,“ segir Drífa.
Þá bendir hún á að samkvæmt
greiningum ASÍ sé helsta ógnin
sem heimilin standi frammi fyrir
tekjufall. Útgjöld séu ekki endilega
að hækka eða aukast.
„Það styður mjög við þá kröfu
okkar að lengja tímann sem fólk
getur verið á tekjutengdum bótum.
En það þarf líka að hækka grunn-
atvinnuleysisbæturnar.“
sighvatur@frettabladid.is
Baráttan aldrei mikilvægari
Hátíðahöld vegna baráttudags verkalýðsins verða með öðru sniði í ár en venjulega vegna samkomu­
banns. Forseti ASÍ segir verkalýðsbaráttuna aldrei mikilvægari en nú á tímum gríðarlegs atvinnuleysis.
„Við getum ekki komið saman
og sýnt í verki samtakamátt og
samstöðu hreyfingarinnar að þessu
sinni. Við verðum að nota aðrar
leiðir til þess,“ segir Ragnar Þór
Ingólfsson, formaður VR.
„En þetta eru ógnvænlegir
tímar. Við höfum í sjálfu sér aldrei
upplifað aðra eins daga eins og þá
allra síðustu, aldrei séð annað eins
atvinnuleysi. Þetta þýðir líka að
álagið á stéttarfélögin er búið að vera
gríðarlega mikið.“
Ragnar segir að áskorunin sem
verkalýðshreyfingin standi nú
frammi fyrir sé án fordæma. „Hvern-
ig tryggjum við afkomu og uppbygg-
ingu samfélagsins á þeim gildum og
forsendum sem við erum að setja
sem verkalýðshreyfing? Það verður
heljarinnar verkefni en ég er í sjálfu
sér ekkert hræddur við það.“
Ástandið þýði einfaldlega að
ráðast þurfi í heildarendurskoðun á
grunnkerfum á borð við lífeyrissjóði
og almannatryggingar.
„Við þurfum að hugsa hvernig
við ætlum að takast á við það að
hér tapist mögulega þúsundir starfa
sem munu ekki endilega koma til
baka. Þá þurfum við að endurskoða
hvernig þessi grunnframfærslukerfi
vinna saman og eru byggð upp.“
Láglaunakona á lífeyri fái nú 56
prósent af launum sem hún hafi
aldrei getað lifað á. Bankastjórinn fái
hins vegar 56 prósent af ofurlaunum.
„Þarna þurfum við að hugsa
hvort við þurfum að endurskoða
lífeyriskerfið frá grunni svo fólk geti
lifað á grunnframfærslu.“
Auk þess að horfa til framtíðar
þurfi að slökkva elda. Lykilverk efnið
nú sé að verja heimilin. Þar vill Ragn-
ar Þór sjá þak á vísi tölu eða hún verði
fryst með ein hverjum hætti svo leiga
og lán hækki ekki með verðbólgu.
„Nú koma sérfræðingar fram og
segja að það sé ekkert í pípunum
að verðbólga fari af stað. Þess þá
heldur ætti að vera minna mál að
veita fólki þessa tryggingu.“
Þá segist hann hafa áhyggjur af
stöðu lífskjarasamnings enda stjórn-
völd enn ekki staðið við gefin loforð
í tengslum við hlutdeildarlán og
afnám verðtryggingar.
Ragnar segir einnig að tryggja
þurfi hlut almennings í þeim
kostnaðarsömu úrræðum sem
stjórnvöld séu að fara í, upp á 300
milljarða.
„Þetta er reikningur sem skatt-
greið endur munu þurfa að standa
skil á. Mikið af þeim úrræðum sem
við erum að berjast fyrir kosta ríkið
sama og ekki neitt. Við þurfum að
tryggja að fólkið verði ekki skilið
eftir eins og eftir hrun. Það mun
ekki gerast á okkar vakt og við erum
tilbúin að beita öllum ráðum til að
koma í veg fyrir það.“ – sar
Ástandið kalli á heildarendurskoðun á grunnkerfum
„Þetta verður vissulega erfitt næstu
mánuði en það eru líka tækifæri í
stöðunni. Ég held við förum ekki
aftur í sama samfélagið sem var.
Þess vegna er yfirskrift dagsins
„Byggjum réttlátt þjóðfélag“, segir
Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður
BSRB.
Hún segir að þótt það hafi verið
tiltölulega mikill jöfnuður á Íslandi
miðað við önnur lönd sé enn verk
að vinna.
„Fyrsta skref ið er auðvitað
að verja af komu fólks í þessum
aðstæðum og síðan getum við séð
hvar sóknarfærin eru. Við teljum
mjög mikilvægt að byggja upp fleiri
undirstöðuatvinnugreinar en við
erum með núna, þannig að hægt sé
að stuðla að meira jafnvægi.“
Góðu fréttirnar séu þær að Ísland
virðist vera að koma nokk uð vel út
úr faraldrinum með till iti til heilsu-
fars og vonandi verði ekki bakslag í
því. „Á móti er nið ur sveiflan dýpri
en við von uð umst til í upphafi
og verður líklega lang vinnari.
Áskoranirnar verða því stærri en
maður var að vona,“ segir Sonja Ýr.
Hún segir að helstu áhyggjurnar
séu kannski af fólki sem falli milli
skips og bryggju í úrræðum stjórn-
valda. „Það er til dæmis þónokkur
hópur sem hefur verið í sjálfskipaðri
sóttkví og er þá tekjulaus á meðan.
Sama gildir um foreldra sem hafa
verið heima en ekki getað unnið
vegna skerðingar á skólastarfi. Við
höfum lagt mikla áherslu á að þessir
hópar fái stuðning eins og aðrir.“
Sonja Ýr var kjörin formaður
BSRB haustið 2018 en í fyrra var hún
meðal ræðumanna á baráttufundi á
Ingólfstorgi. Nú hefur ávarp hennar
verið tekið upp og verður sýnt á net-
inu en þar að auki mun hún flytja
stutt ávarp á skemmti- og baráttu-
fundinum í kvöld.
„Við erum með átak á samfélags-
miðlum þar sem fólk getur búið til
kröfuspjöld. Þannig geta allir sett
fram sín skilaboð um hvað þeir vilji
sjá í nýju og réttlátu þjóðfélagi. Sam-
kenndin út af aðstæðunum gefur
manni von fyrir framtíðina. Það er
svona breytt forgangsröðun og við
erum að endurhugsa hlutina.“ – sar
Förum ekki
aftur í sama
samfélagið
Drífa Snædal segir fólk nú sækja styrk og stuðning til verkalýðsfélaga.
Ávarp Sonju verður sýnt á netinu.
1. MAÍ
Baráttudagur í skugga uppsagna
Hátíðahöld vegna baráttudags verkalýðsins taka í ár mið af samkomubanni og hvorki skrúðgöngur né fjöldafundir munu fara fram. ASÍ, BHM.
BSRB og KÍ standa hins vegar fyrir skemmti- og baráttusamkomu í Hörpu í kvöld sem verður send út í sjónvarpi. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
1 . M A Í 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð