Bændablaðið - 05.12.2019, Blaðsíða 40

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. desember 201940
Fátt er skemmtilegra en að hoss-
ast í opnum og vel styrktum Land
Rover um gresjur dýraverndar-
svæða og skoða ljón, fíla, gíraffa
og fleiri dýr í návígi. Reynsla af
þessu tagi er ný fyrir mig því fram
til þessa hef ég lagt áherslu á að
heimsækja grasagarða en haft
lítinn smekk fyrir dýragörðum.
Á verndarsvæðum fyrir villt
dýr fá dýrin að ganga frjáls innan
girðinga verndarsvæðisins. Í Suður-
Afríku er að finna mörg slík svæði
sem bæði eru í einkaeigu eða rekin
af hinu opinbera og kallast þá þjóð-
garðar. Stærst þessara verndarsvæða
er Kruger-þjóðgarðurinn.
Að þessu sinni voru heimsótt
þrjú minni dýraverndarsvæði sem
öll bjóða upp á ólíka reynslu. Tvö
þeirra eru í einkaeigu Garden Rout
Game Lodge og Scholtía Safaris, en
eitt er rekið fyrir opinbert fé, Addo
Elephant National Park.
Ólíkar áherslur
Af einkagörðunum bauð Garden
Rout Game Lodge upp á mest
þægindi og þar mátti auk þess sjá
blettatígur. Scholtía Safaris var aftur
á móti að mínu mati skemmtilegri
upplifun. Eins og nafnið gefur til
kynna er Addo-þjóðgarðurinn upp-
haflega hugsaður sem verndarsvæði
fyrir fíla en í dag er þar að finna
fjölda annarra dýra.
Hin fimm stóru
Í Afríku er iðulega talað um hin fimm
stóru dýr. Ólíkt því sem ég hélt er
ekki átt við stærð dýranna og gíraffar
því ekki taldir með. Skilgreining
hinna fimm stóru kemur úr máli
skotveiðimanna og þar er átt við þau
fimm dýr sem hættulegast er talið að
veiða; ljón, hlébarðar, nashyrningar,
fílar og buffalóar.
Öll þessi dýr geta hæglega drepið
menn, hvort sem er sem bráð eða ef
dýrunum finnst þeim ógnað. Við sem
fórum saman í ferðina vorum því
vöruð við að sýna óþarfa snöggar
hreyfingar og hvað þá að fara út úr
bílum meðan á safaríferðunum stóð.
Satt best að segja kom mér á óvart
hversu nálægt dýrunum við gátum
farið en að sögn landvarðanna sem
stjórnuðu safaríinu eru dýrin orðin
vön bílunum og vita að af þeim
stafar ekki ógn og láta þá yfirleitt
afskiptalausa. Helst eru það gamlir
fílstarfar og nashyrningar sem láta
til sín taka og fyrir kemur að þeir
reyni að ráðast á bílana.
Af saklausari dýrum og ekki
saklausum dýrum sem sáust í
skoðunarferðunum má nefna anti-
lópur, vörtusvín, strúta, stökkhafur,
krókódíla, gný og gíraffa auk fjölda
fuglategunda.
Fimm ára þurrkur
Landslagið og gróðurinn á öllum
verndarsvæðunum bar þess merki
að stór svæði í Suður-Afríku hafa
mátt þola þurrka undanfarin fimm
ár. Ástandið í landinu er þannig að
alls staðar er fólk beðið um að spara
vatn og á köflum milli úrkomu þarf
að færa dýrunum á sumum verndar-
svæðunum vatn á tankbílum en á
öðrum hefur verið borað eftir vatni
og því dælt upp djúpt úr jörðu.
Gróðurinn ber þess greinileg
merki að úrkoma er ekki næg.
Grasið er víða sölnað og helst
próterur, akasíur og þyrnililjur eða
aloa-tegundir með djúpar rætur sem
standa upp úr þótt margar þeirra
séu skrælnaðar af þurrki. Innfluttir
fíkjukaktusar þola þurrkinn vel og
fjölga sér hratt á verndarsvæðunum
og er víðast litið á þá sem ágenga
tegund sem reynt er að halda í skefj-
um.
Dag- og nætursafarí
Þrátt fyrir að upplifunin í görðunum
hafi verið ólík var þema þeirra það
sama, eða safaríferð þar sem ekið
er um og leituð uppi þau dýr sem
hvert verndarsvæði hefur upp á að
bjóða. Á báðum einkasvæðunum var
boðið upp á morgun- og næturferðir
þar sem ólík dýr eru á ferð á ólíkum
tímum.
Fyrstu dýrin sem fyrir augu bar
í þessum safaríferðum voru flóð-
hestar marandi upp að haus í vatni og
skömmu síðar hvítir nashyrningar.
Litlum sögum fer af flóðhestunum
í þeirri ferð en hvítir nashyrningar
sem sáust eru ótrúleg dýr að sjá í
sínu náttúrulega umhverfi þar sem
þeir reika um gresjurnar og bíta
gras. Þeir eru, eins og flest dýrin
sem maður hefur séð í venjulegu
sjónvarpi, stærri en maður ímyndar
sér og geta karldýrin vegið allt að 2,3
tonn en kvendýrin eru minni og vega
tæp tvö tonn. Nashyrningar eru með
Á VILLIDÝRASLÓÐUM
gini ljónsins
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Ljón eru letidýr. Myndir / Vilmundur Hansen
Ljónynja með bráð.
Blettatígurslæða með unga.
Satt besta að segja finnur maður fyrir styrk fullorðins fílstarfs þegar hann
gengur í áttina að manni.
Fílafjölskylda, tarfur, kýr og kálfur.