Íþróttablaðið - 01.02.1944, Blaðsíða 30

22
ÍÞRÓTTABLAÐIÐ
ískir hermenn eru á sviði tækninnar, þá er aðstaða þeirra
ríijög vafasöm, ef þeir geta ekki þolað mikla líkams-
áreynslu. Óvinir vorir eru harðfengir. Þeir eru i betri
likamsþjálfun, livort sem þeir vinna i verksmiðjum eða
berjast á vígvellinum“.
Margir höfðu bent á, að ekki væri nægilegt að liervæð-
ast með öflum fullkominna tækja eða með margvíslegri
beizlun vélaorkunnar, likamleg „hervæðing“ þyrfti einnig
að fara frarn. Bentu þessar aðvörunarraddir. á viðtæka
þjálfun almennings i Þýzkalandi, Japan og Ítalíu.
Ein þessara aðvörunarradda var Fr. D’Eliscu. Hann lét
ekki sitja við aðvaranir einar, en gaf lit ýmsar leiðbein-
ingar og seinustu leiðbeiningar lians eru nú nýlega komn-
ar fyrir almenning í Ameriku. „Allir eiga að æfa sig.
Allsstaðar er hægt að æfa sig“ er kjörorð D’Eliscu. Að
lokinni þjálfun getur hver borgari prófað líkamshæfni
sína.
Hver sá, sem getur Jeyst eftirtaldar þrautir í samræmi
við tilgreindar lágmarkskröfur er hæfur til þess að
þjóna „Uncle Sam“ eða „verið hæfur bak við byssuna“.
Til fróðleiks er rétt að birta prófraunirnar og lág-
ruarkskröfurnar. Kastað „basebaH“-knetti um 39 in. (125
fet). Kastað körfuknetti rúma 18 m. (60 fet). Vegið sig
yfir 1.40 m. girðingu. Hlaupið 14 úr mílu eða rúma 400
m. á 86 sek. og % mílu eða 800 m. á 3 mín 15 sek. Gengið
tvær mílur eða rúma 3 km. á 23% mín. Hlaupið 100
yards (0,91 m.) á 14 selc. Stokkið yfir 1.15 m. rá með
tilhlaupi. Stokkið langstökk með atrennu 3.66 m. Klifrað
yfir um 6 metra hindrun. Lypt sér 6 sinnum með liöku
að þverslá. Klifrað 6 m. kaðal á 20 sek. Þrístökk án at-
rennu um 5.50, en með atrennu 6.10 m.“
Fleira er upptalið, en þetta er nóg til þess að gefa
hugmynd um kröfur þeirra um alhliða líkamsliæfni. Fr.
D’Eliscu segir: „Ef þú getur þetta, getur þú heilsað „Unclc
Sam“ og sagt: Ég er tilbúinn.“
Fleiri amerísk blöð liafa rætt þessa almennings þjálfun
cg hæfnispróf, og eru einróma í undirtektum sínum.
Hið opinbera málgagn „Amateur Athletic Union“ í
Bandaríkjunum flytur i hverju blaði seinustu mánuðina
grein eftir grein til hvatningar þessu þjóðmáli. Hervæð-
ingu hinnar líkamlegu orku.
Sýslulaugin á Sveinseyri, V.-Barðastrandasýslu.
1898 hefst sundkennsla að Sveinseyri í torflaug, sem
fær heitt vatn frá lieitri laug neðst í Eyrarhlið. Þessarar
heitu íaugár getur Eggert Ólafsson í Ferðabók sinni og
Bjarna Pálssonar þannig: „í Tálknafirði fyrir norðan Pat-
reksfjörð eru tvennar laugar. Önnur þeirra í Eyrarhlíð. 1
henni er vatnið bezt og tærast. Hún var vígð á 13. öld
af tíuðmundi góða Hólabiskupi.
..... umrædd laug, sem dregur nafn af honum og
heitir Gvöndarlaug ........“
Af þessum heimildum má draga, að laug þessi hefur
verið notuð i margar aldir, sem baðlaug, en um sund-
iðkanir er ekki hægt að segja neitt. Á seinni hluta sund-
örfunartímans (1824—1900) er hafin þar sundkennsla i
torflaug. Fyrsti kennarinn er Þórður Davíðsson ættaður úr
Borgarfirði syðra. Þórður ferst í mannskaðaveðri á Dýra-
firði árið 1900 og við þa'ð fráfall hans fellur sundkennsla
niður þar til 1910, að Finnbogi Rútur Þorvaldsson núver-
andi verkfræðingur stendur þar fyrir sundkennslu.
1915—’19 fer engin sundkennsla fram, en þá hefur Vakli-
mar Össurarson núverandi skólastjóri í Sandgerði sund-
kennslu og hefur hana með hendi þar til 1924 að Albert
Guðmundsson núverandi kaupfélagsstjóri tekur við og
heldur áfram sundkennslu þar til sumarið 1942 að Magn-
ús kennari Guðmundsson tekur kennsluna að sér og hefur
kennt 2 s.l. sumur. í ár var 22. sundnámsskeiðið.
1931 gangast ýmsir áhugamenn fyrir því að byggð er
steinsteypt sundlaug. Forgöngu í þessum frainkvæmdum
hafði sýslunefnd V.-Barðastrandasýslu, en úr ríkissjóði
voru veittar kr. 5000.00. Frá þvi að sundlaug þessi var
reist ásamt búningsklefum liefur sundstaðurinn verið rek-
inn af sundlaugarnefnd, sem hefur verið ábyrg gagnvart
sýslunefndinni og fengið styrk úr sýslusjóði til rekstursins.
í Tálknafirði er starfandi stúkan „Neisti“. Hún gekkst
1934 fyrir því, að byggt var vandað heimavistarhús í nánd
við laugina. Bæði ríkissjóður og sýslusjóður lögðu fram
til þessa mannvirkis ( kr. 5000.00 og 2000.00). í húsi
þessu er svefnrými fyrir 32 manns, eldhús, borðstofa og
salur (7x10 m.) ásamt fleiri vistarverum. Húsið er tví-
lyft og liið vistlegasta.
Vani er að halda prófdaga í sundi að loknum sumar-
námskeiðum og er þá oft gestkvæmt við „Gvöndarlaug“
og foreldrar, sem komið liafa að sækja börn sin horft
með ánægju á barnslíkamana halda sér uppi á sundi eða
kljúfa með furðu hraða yfirborðið með snjöllum og ör-
uggum sundtökum.
Gagn hefur þessi starfsemi gert mikið. Næstum þvi á-
þreifanlegt gagn sýna eftirfarandi frásögur um sund-
nemendur frá Sveinseyrarlauginni, sem annaðhvort hafa
bjargað sér eða öðrum frá drukknun:
1) Báti með 4 mönnum hlekktist á. Tveir drukkna. Einn
lafir á kyli. Sá fjórði — sundnemi frá Sveinseyri —
syndir til lands.
2) Eitt sumar komu sundnemar frá Flatey á Breiðafirði.
Stúlka ein þaðan, sem þá lærði sund i sýslulauginni
á Sveinseyri, kastaði sér síðar um sumarið til sunds
út af bryggju i Flatey, til þess að bjarga barni, sem hafði
fallið i sjóinn og útfallsstraumurinn var að taka.
3) Jóhann nokkur Iíristjánsson bjargaði sér á sundi ai
bát, sem hvolfdi í Sandgerði, en annar, sem með hon-
um var drukknaði.
4) Pétur Magnússon, sá er bjargaði manninum, sem hér
um árið féll út af vélbátnum „Hermóði“ úti á Selvogs-
banka í miklum sjógangi, hafði numið sund sitt í
Sveinseyrarlauginni.
Hér hefur aðeins verið stiklað á stóru um sögu, fyrir-
homulag og gagnsemi eins sundstaðar á landinu.
Blaðinu eru kærkomnir slíkir pistlar, sem þessi um ísl.
íþróttamannvirki.