Íþróttablaðið - 01.12.1992, Síða 49

reiknaður á 1000 klst. af leik, var 9,3
en sá fjöldi sem OLLI FJARVERU var
hins vegar 5,5 meiðsli/1000 klst.
Konur meiddust oftar en karlar á
hverjar 1000 klst. leiks og einnig á
hverjar 1000 klst. æfinga (p< 0,05).
Meiðsli henda jafnt í keppni sem á
æfingum en tíðni þeirra er hlutfalls-
lega mun meiri í keppni (42,4/1000
klst.) heldur en á æfingum (3,4/1000
klst). Segja má að það endurspegli
hraðann og ákafann, sem á sér stað í
keppni, og sé áhættuþáttur keppnis-
íþrótta.
TEGUND OG STAÐ-
SETNING MEIÐSLA
LIÐBANDAMEIÐSLI voru algeng-
ustu áverkarnir (40,9% meiðsla) og
er það sambærilegt við rannsókn
Collianders o.fl. (1986) i Svíþjóð.
Konur höfðu meiri tilhneigingu til að
beinhimnubólgu en karlar. Þetta er
athyglisvert þegar litið er á mat leik-
manna á þjálfun. Þar má sjá að marg-
ar kvennanna eru óánægðar með
þjálfun á undirbúningstímabili en sú
þjálfun er grunnurinn að því að vel
gangi síðar. ÖKKLINN var algengasti
meiðslastaðurinn og var þá nær und-
antekningarlaust um að ræða lið-
bandatognun eða slit.
FINGURMEIÐSLI voru næstal-
gengustu meiðslin og voru fleiri kon-
ur en karlar sem skráðu þau meiðsli.
Yde og Nielsen (1988) benda á að
fingurmeiðsli séu algengari hjá kon-
um vegna lélegri knatttækni og minni
styrks í fingrum og handleggjum.
Þetta eru atriði, sem þjálfa mætti upp,
en við bendum jafnframt á að smærri
hendur eiga erfiðara með að hafa
stjórn áboltanum sem er bæði stórog
þungur. Keppnistímabilið 1991 -'92
var í fyrsta skipti gerð sú breyting á
reglum KKÍ að konur léku með léttari
knött en karlar og er það vel.
STAÐA LEIKMANNS
Bakverðir skráðu flest meiðsli og
voru liðbandameiðsli og ökkla-
meiðsli algengust. Þeir skáru sig úr
leikmönnum í öðrum stöðum því hjá
þeim var meira um beinhimnubólgu
á sköflungi. Bakverðir eru hvað mest
með boltann í keppni og á æfingum
þar sem líkt er eftir keppni. Þeir eru
því mikið að plata andstæðinginn
með snöggum snúningum og stopp-
um og krefst það eðlilega meiri fóta-
vinnu. Þeir leikmenn, sem þjást af
beinhimnubólgu, þurfa því sérstak-
lega að huga að skóbúnaði sínum og
fara varlega af stað á undirbúnings-
tímabilinu. í atvinnumennsku í
Bandaríkjunum hafa bakverðir lægri
meiðslatíðni en leikmenn í öðrum
stöðum. Framherjar meiddust minnst
ogvoru liðbandameiðsli langalgeng-
ustu meiðslin meðal þeirra. Ökkla-
meiðsli voru mjög tíð og nær þrefalt
algengari hjá þeim en miðherjum.
Þetta mætti skýra með því að þeireru
meira á hreyfingu en miðherjarnir
(sem eyða mestum tíma undir körf-
unni), bæði í vörn og sókn, og
stökkva meira í fráköstum. Miðherj-
arnir skráðu fleiri vöðvameiðsli en
liðbandameiðsli, öfugt við leikmenn
í hinum stöðunum. Þeir eru oftast
hæstu menn liðsinsog þvíe.t.v. svifa-
seinni. Þeir skráðu oftar mar og
meiðsli á hnjám en aðrir leikmenn.
Líklega lenda þeiroftarog/eða íharð-
ara samstuði við aðra leikmenn undir
körfunni.
ORSAKIR MEIÐSLA
Annað
Orsakir meiðsla í körfuknattleik.
Tæplega fjórðungur meiðsla var
ÁLAGSMEIÐSLI og maður leiðir
ósjálfrátt hugann að því hvort hægt sé
að koma í veg fyrir einhvern hluta
þeirra með endurskoðun þjálfunar
og álags. í rannsókn Yde og Nielsen
(1988) urðu FINGURAVERKAR
(16,1%) allir við boltasnertingu og
álíta Yde og Nielsen að til að varna
þeim mætti reyna að þjálfa upp styrk
í fingrum og handleggjum ásamt
þjálfun í griptækni. Við teljum, í Ijósi
mikils fjölda fingurmeiðsla kvenna,
aðónógáhersla sé lögðá þessi atriði í
þjálfun kvenfólks. Algengasti
bráðaáverki var snúningsáverki
(39,5% bráðaáverka). Var það al-
gengasta orsök meiðsla hjá báðum
kynjum og áberandi stór hluti
Fingurmeiðsli eru algengari hjá kon-
um vegna lélegri knatttækni og
minni styrks í fingrum og handleggj-
um.
meiðsla karla. Orsakir voru ekki jafn
einsleitar hjá konum og stærri hluti
þeirra meiðsla varð vegna samstuðs,
höggs eða falls. I um 14% meiðslatil-
vika taldi leikmaður að aukin aðgát
hans eða annars leikmanns hefði get-
að komið í veg fyrir meiðslin. í 11%
tilvika nefndu leikmenn betri líkams-
þjálfun og í 10,5% tilvika töldu leik-
menn að betri skór hefðu getað varn-
að meiðslum.
ALVARLEIKI MEIÐSLA
- FJARVERA
Langstærstur hluti SKRÁÐRA
MEIÐSLA taldist ekki alvarlegur þótt
hann hafi háð leikmanni í leik og í
um 82% tilfella ollu meiðslin 0-7
daga fjarveru. Ef aðeins er litið á þau
MEIÐSLI, SEM OLLU FJARVERU
FRÁ LEIK, sést að tæp 70% þeirra
voru minniháttar, um 21% miðlungi
alvarlegri og rúm 9% alvarleg. Þessar
tölur koma heim og saman við rann-
sókn Collianders á sænskum körfu-
knattleik og í rannsókn Yde og Niel-
sen kom fram sama hlutfall alvar-
legra meiðsla.
Ef litið er á HEILDARmeiðslatíðni
á 1000 klst. er hún meiri hjá konum
en körlum sem snýst svo við þegar
49