Fréttablaðið - 04.07.2020, Síða 20

LYFJAMEÐFERÐIR,
STERAR, AÐGERÐIR,
SVÆFINGAR, BLÓÐGJÖF,
HÁRMISSIR, ÞETTA ER
MIKIÐ FYRIR ÁTTA TIL
TÍU ÁRA GAMALT BARN
AÐ TAKAST Á VIÐ. ÉG VAR
STÖÐUGT HRÆDDUR.
Ólafur var vinmargur og efnilegur í fót­bolta þegar hann greindist með hvít­blæði aðeins átta ára gamall. Við
tóku tvö ár af sjúkrahúslegu, lyfja­
meðferðum, aðgerðum og fjarveru
frá vinum og skóla.
„Á þessum árum, 1998 til 2000,
var fræðsla lítil og þegar ég kom til
baka í skólann héldu krakkarnir
jafnvel að ég gæti smitað þau af
krabbameini. Ég lenti í miklu mót­
læti og fór í raun frá því að vera
vinsælasti strákurinn í bekknum í
það að vera kallaður krabbameins­
sjúklingurinn. Krakkar forðuðust
mig og um leið gjörbreyttist ég sem
manneskja, þar sem kvíði, hræðsla
og alvarleiki fór að einkenna líf mitt
við aðeins tíu ára aldur.“
Hvítblæðið uppgötvaðist þegar
Ólafur hafði verið ólíkur sjálfum sér
og mikið slappur í dágóðan tíma og
móðir hans fór fram á að hann færi
í blóðprufu. „Þegar hvítblæðið upp­
götvaðist var það svo langt gengið
að ég þurfti að fara rakleiðis í með­
ferð. Ég á tvö yngri systkini og þó að
ég hafi ekki verið að pæla í neinum í
kringum mig á þessum tíma veit ég
núna hversu mikið álag þetta var á
fjölskylduna. Pabbi gisti hjá mér á
næturnar og mamma var hjá mér á
daginn og þurfti svo að sinna yngri
systkinum mínum.“
Þessi tvö ár sem Ólafur var veikur
má segja að sjúkdómurinn hafi
tekið völdin í lífi hans. „Lyfjameð­
ferðir, sterar, aðgerðir, svæfingar,
blóðgjöf, hármissir, þetta er mikið
fyrir átta til tíu ára gamalt barn að
takast á við. Ég var stöðugt hrædd­
ur. Ég var lánsamur að læknast af
krabbameininu en eftir slíka með­
ferð verður maður aldrei samur,“
segir Ólafur sem finnst mikilvægt
að hlúð sé að andlegu hlið sjúklinga
á sama hátt og þeirri líkamlegu.
Fór loks að vinna
í andlegu hliðinni
Árið 2016 var opnuð á Barnaspítala
Hringsins Miðstöð um síðbúnar
af leiðingar krabbameins hjá ung­
mennum, og opnuðu heimsóknir
Ólafs þangað augu hans fyrir þessu
mikilvægi. „Það var ekki fyrr en
ég fór þangað fyrir um tveimur
árum að ég fór að vinna í andlegu
hliðinni. Þar kom ég vel út í öllum
líkamlegum prófum en ekki eins vel
andlega,“ segir Ólafur sem í fram­
haldi fékk aðstoð við að sækja sér
sálfræðiþjónustu.
Ólafur bendir á að frábær eftir­
fylgd sé með líkamlegu hlið krabba­
meinssjúklinga en bendir á að í sínu
tilfelli hefði hún þurft að vera betri
á andlega sviðinu. „Það er erfitt að
lýsa því hvernig er að veikjast svo
alvarlega sem barn, að vera stöðugt
á spítala og upplifa áhyggjurnar
sem því fylgja.“
Ólafur bendir á að Styrktarfélag
krabbameinssjúkra barna styðji
við sálfræðimeðferð en sjálfur
þurfi maður að sækjast eftir henni.
„Foreldrar mínir og allir í kringum
okkur voru svo þakklátir fyrir að
ég hefði sigrast á krabbameininu
að hitt svolítið gleymdist. Ég tók
krabbameinsmeðferðina með mér
í aðra hluta lífsins, ef ég til dæmis
er að fara að gera eitthvað sem mér
finnst stressandi koma upp sömu
tilfinningar og í kringum meðferð­
ina og enn þann dag í dag er óttinn
svo ríkur innra með mér að þegar
ég fæ hausverk held ég að krabba­
Maður verður aldrei samur
Ólafur Einarsson var átta ára gamall þegar hann greindist með krabbamein og segir fólk ekki hafa áttað sig á
því hversu mikil andleg áhrif veikindin höfðu. Í dag vinnur hann í andlegu hliðinni jafnt sem þeirri líkamlegu.
Ólafur segir eftirfylgd með líkamlegri hlið krabbameinssjúklinga frábæra en bendir á að í sínu tilfelli hefði hún þurft að vera meiri á andlega sviðinu. Hann
segir að erfitt sé að lýsa því hvernig sé að fara í gegnum erfiða meðferð sem barn og vera á vissan hátt rændur barnæskunni. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Ólafur lenti í
miklu mótlæti
eftir að hafa
farið í gegnum
krabbameins-
meðferð frá
átta til tíu
ára aldurs og
var kallaður
krabbameins-
sjúklingurinn í
skólanum.
Björk
Eiðsdóttir
bjork@frettabladid.is
meinið sé aftur komið upp,“ segir
Ólafur sem þjáist bæði af kvíða og
ADHD en segist vilja taka lyf við
hvorugu enda sé honum illa við lyf
eftir krabbameinsmeðferðina.
Ólafur segir Styrktarfélag krabba­
meinssjúkra barna, SKB, hafa skipt
sköpum í hans tilfelli. „Þar var ég
í unglingahópi og eignaðist besta
vin sem var að ganga í gegnum það
sama og ég. Sálfræðingar eru æðis­
legir en við tveir vorum á jöfnum
grundvelli og samtöl okkar og teng­
ing hjálpuðu mér helling. Núna er ég
sjálfur umsjónarmaður hópsins og
það starf gefur mér mikið og það eru
forréttindi að fá að sinna því.
Rændur barnæskunni
Ég er mikill ævintýramaður og ég
tengi það oft krabbameininu, ég hef
séð svo alvarlegar hliðar lífsins að ég
er ákveðinn í að njóta þess. Ég ein­
beiti mér að því að vera þakklátur
fyrir heilsuna og hvern dag.
Það tók mig samt langan tíma að
komast þangað, mér leið eins og ég
hefði verið rændur barnæskunni,“
segir Ólafur einlægur og viður­
kennir að hann hafi oft hugsað til
þess hvað hefði orðið ef hann hefði
ekki veikst, hann hafi verið vin­
sæll og efnilegur í fótbolta. „Ég vor­
kenndi mér yfir þessu, mér leið ekki
vel, fannst vinirnir hafa brugðist
mér, átti erfitt með að treysta fólki,
hætti í fótboltanum og gekk illa í
skólanum.“
Ólafur segist hafa þurft að taka á
þessum hugsunum og í dag stundi
hann fjölbreytta líkamsrækt og
leggi sig fram um að njóta hvers
dags. „Við hugsum til sumarfrísins
eftir þrjár vikur og þar fram eftir
götunum en þegar dagurinn í dag
er liðinn er enn einn dagur lífs þíns
farinn. Þó það sé miðvikudagur og
rigning er mikilvægt að njóta hans.“
Ólafur útskrifaðist sem stúdent
frá Kvennaskólanum í Reykjavík.
„Mér hefði ekki tekist það nema
með hjálp mömmu sem sjálf er
kennari og hélt mér við efnið.“
Í dag starfar Ólafur hjá Reykjavík­
urborg í verkefni sem kallast Vinna
og virkni og býr með sambýliskonu
sinni og barnsmóður Helgu Maren
Hauksdóttur og dóttur þeirra,
Kristel Maríu, sem er fjögurra ára
gömul. „Helga er kletturinn minn
enda mjög stabíl á meðan líðan mín
sveif last meira upp og niður. Hún
var að ljúka við meistarapróf í sál­
fræði svo ég mæti góðum skilningi
heima fyrir.“
Ólafur segist hafa upplifað
mikinn kvíða eftir að dóttir hans
fæddist. „Í byrjun fannst mér til að
mynda hræðilega erfitt að keyra
með hana í bíl. Ég yfirfærði minn
kvíða yfir á hana og var alltaf að
ímynda mér að eitthvað slæmt
myndi gerast. En ég er á betri stað
með þetta í dag og dóttir mín er það
besta sem hefur komið fyrir mig.“
Missti marga vini
úr krabbameini
Eins og fyrr segir hefur Ólafur
starfað mikið með SKB en einn­
ig hefur hann verið virkur í starfi
Ljóssins og var um tíma í stjórn
Krafts. „Þar hef ég kynnst mörgu
góðu fólki sem hefur látist úr
krabbameini og það hefur að vissu
leyti viðhaldið hræðslunni. Einn
góður vinur minn, Kristján Björn
Tryggvason, lést úr heilakrabba­
meini og lét eftir sig eiginkonu og
þrjú börn. Við vörðum miklum
tíma saman og gerðum margt
skemmtilegt. Ég heyrði hann ekki
í eitt sinn kvarta yfir hlutskipti
sínu þó að hann vissi að hann væri
dauðvona. Hann var með einstakt
hugarfar og ég hef reynt að tileinka
mér hans æðruleysi og njóta hvers
dags.“
Á síðasta ári tók Ólafur þátt í
Team Rynkeby, samnorrænu góð­
gerðarstarfi þar sem þátttakendur
hjóla frá Danmörku til Parísar
til styrktar krabbameinssjúkum
börnum og fjölskyldum þeirra.
„Mér fannst verkefnið fallegt og
spennandi og ekki skemmdi fyrir
að allur ágóði rennur til SKB.“
Ólafur sótti um að fá að taka þátt
og var himinlifandi þegar hann var
samþykktur í liðið og ekki skemmdi
fyrir að faðir hans, Einar Þór Jóns­
son, sem hefur verið liðtækur mara­
þonhlaupari slóst í hópinn.
Þakklætið mikið
„Ég var sá eini í hópnum sem hafði
sigrast á krabbameini og átt beina
tengingu við SKB svo þetta snerti
mig virkilega og þakklætið var
mikið. Við söfnuðum tæplega 24
milljónum, sem er met, og það
skemmdi ekki fyrir og það er gott
að vita að peningurinn fer í Mið­
stöðina sem mér finnst svo mikil­
væg.“
4 . J Ú L Í 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R20 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð