Fréttablaðið - 12.08.2020, Blaðsíða 18

16,2
milljarða greiddi Kaup-
þing til íslenska ríkisins í
fyrra vegna sölu á eignarhlut
í Arion banka.
20
milljörðum króna nam
eigið fé eignarhaldsfélagsins
Kristins ehf. í árslok 2019.
Íslenskir fiskverkendur ótt-ast að markaðsaðstæður erlendis kunni að versna nokkuð með haustinu sam-fara minnkandi kaupmætti almennings ytra. Breytt
neyslumynstur, sem meðal annars
felst í lokun fiskborða í matvöru-
verslunum og þar með minnkandi
eftirspurn eftir ferskum afurðum,
gætu að sama skapi klippt út hluta
virðiskeðju útflutningsverðmætis
íslenskra sjávarafurða.
Stór hluti útf lutnings fersks
sjávarfangs frá Íslandi fer til Bret-
lands. Þar í landi komu stjórnvöld
á bótakerfi vegna COVID-19 farald-
ursins sem líkist hlutabótakerfinu
íslenska að nokkru leyti. Fram
að síðustu mánaðamótum gátu
vinnuveitendur í Bretlandi sent
hinu opinbera reikning fyrir allt
að 80 prósentum af launareikn-
ingi starfsmanna sinna sem ekki
máttu mæta til vinnu. Verður þetta
bótakerfi skalað niður smátt og
smátt með haustinu. Fram kemur í
nýlegri umfjöllun BBC að alls hafi
10 milljónir manna þegið bætur
sem þessar frá því í vor, en sam-
kvæmt nýjustu tölum frá Bretlandi
var fjöldi vinnandi fólks 43,5 millj-
ónir þar í landi. Þannig er nærri því
fjórði hver maður á vinnumarkaði í
Bretlandi á framfæri hins opinbera
sem stendur, en óttast er að hrina
atvinnuleysis muni skella á landinu
með haustinu.
„Menn hafa áhyggjur af því að
kaupmáttur á okkar helstu mark-
aðssvæðum kunni að fara þverr-
andi með haustinu þegar ríkissjóð-
ur þessara landa hættir að  borga
laun stórs hluta vinnuaflsins,“ segir
Pétur Pálsson, framkvæmdastjóri
línuútgerðarinnar Vísis, sem hefur
verið í fremstu röð við útflutning á
ferskum fiski á síðastliðnum árum.
Nánast allur fiskur sem skip Vísis
landa er veiddur á línu sem skilar
afla af háum gæðum og hentar vel
til fersks útflutnings. Pétur nefnir
að miklar fjárfestingar í vinnslu
fyrirtækisins á síðastliðnum fjórum
til fimm árum hjálpi þó til við að
milda höggið sem hlaust af snarm-
innkandi eftirspurn eftir ferskum
fiski. „Við getum framleitt allar teg-
undir af ferskum og frosnum fiski
og getum framleitt 90 prósent frysta
afurð einn daginn en skipt yfir í 90
prósent ferska þann næsta. Þar af
leiðandi er hægt að mæta breyttum
áherslum markaðanna frá degi til
dags. Aðaláhyggjur okkar í dag snúa
hins vegar að kaupmætti erlendis,“
segir Pétur.
Ásamt horfum á minnkandi
kaupmætti hafa matvöruverslanir
erlendis margar hverjar lokað fisk-
borðum með fersku sjávarfangi.
Greint var frá því í Markaðinum
þann 7. júlí síðastliðinn að Sains-
bury's í Bretlandi hefði lokað
allf lestum fiskborðum í sínum
verslunum, en félagið hefur um 15
prósenta markaðshlutdeild á bresk-
um dagvörumarkaði. Bent hefur
verið á að opin snerting við matvæli
geti hugsanlega orsakað COVID-19
smit milli einstaklinga. Þó að ekk-
ert sé sannað í þeim efnum virðast
neytendur nú einfaldlega kjósa að
kaupa innpökkuð matvæli fremur
en að velja sér vænlegt f lak úr fisk-
borðinu.
Útgerðin og fiskvinnslan G.Run
á Grundarfirði á það sammerkt
með Vísi í Grindavík að hafa tekið
nýja fiskvinnslu í notkun nýlega og
hefur því fært sig í auknum mæli
yfir í framleiðslu á frystum fiski.
„Þessi opna snerting við matvæli er
vandamál í dag,“ segir Guðmundur
S. Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri G.Run. „Þetta er ekki gott fyrir
okkur Íslendinga. Við höfum ekkert
með að pakka ferskum afurðum í
200-500 gramma neytendapakkn-
ingar, það er of dýrt að f lytja það
út við núverandi aðstæður,“ segir
hann og bætir við: „Þessi innpökk-
unarhluti virðiskeðju ferskra afurða
gæti því stækkað og við hér norður í
hafi eigum mjög erfitt með að taka
þann hluta til okkar.“
En þrátt fyrir að horfur séu hugs-
anlega í dekkri kantinum með tilliti
til afurðaverðs í haust hefur verð á
þorski í Bretlandi haldist nokkuð
stöðugt frá vorinu. Meðalverð á
þorski seldum til Bretlands lækkaði
um tvö prósent á fyrstu sex mánuð-
um þessa árs miðað við sama tíma-
bil í fyrra, samkvæmt gögnum frá
Sea Data Center sem tekur saman
markaðsverð sjávarafurða. Verð á
frystum þorskhnökkum hefur jafn-
framt hækkað um 4 prósent sam-
fara söluaukningu upp á 60 prósent.
Sú söluaukning kemur þó ekki af
sjálfu sér því sala á ferskum þorsk-
hnökkum hefur dregist saman um
40 prósent á fyrstu sex mánuðum
ársins. Stórt högg hefur jafnframt
verið hoggið í útflutning á slægðum,
ferskum þorski, en þar hefur magn
dregist saman um helming á tíma-
bilinu janúar til júní.
Meira framboð á frosnum þorski
inn  í Bretland hefur komið illa
niður á verði á ýsu, en Bretland er
mikilvægasti markaður Íslands
fyrir þá tegund. Heildarútf lutt
magn ýsu á fyrstu sex mánuðum
ársins til Bretlands minnkaði þann-
ig um 16 prósent. Er það þrátt fyrir
að aukning á útf lutningi frystra
ýsuafurða hafi mælst um 40 pró-
sent.
Bent hefur verið á að veitinga-
staðir sem selja fyrst og fremst
steiktan fisk og franskar kartöflur,
sem er meðal vinsælustu rétta Bret-
lands, hafi sætt lagi þegar þeir sáu
stóraukið framboð af frosnum
þorski frá Íslandi og minnkað inn-
kaup á ýsu og tekið inn þorsk í stað-
inn, enda alla jafna talinn afgerandi
betri matfiskur.
Minnkandi kaupmáttur gæti
íþyngt afurðaverði fisks
Aukið atvinnuleysi í Bretlandi mun líklega koma niður á kaupmætti með haustinu. Bretland einn mikil-
vægasti útflutningsmarkaðurinn fyrir íslenskan fisk. Sala á frosnum þorskhnökkum til Bretlands hefur
aukist um 60 prósent fyrstu sex mánuði ársins. Sala á samsvarandi ferskri vöru minnkað um 40 prósent.
Menn hafa áhyggj-
ur af því að kaup-
máttur á okkar helstu
markaðssvæðum kunni að
fara þverrandi með haust-
inu þegar ríkissjóður
þessara landa hættir að
borga laun stórs
hluta vinnu-
aflsins.
Pétur Pálsson
framkvæmda-
stjóri Vísis
Við höfum ekkert
með að pakka
ferskum afurðum í 200-500
gramma neytendapakkn-
ingar.
Guðmundur
Smári Guð-
mundsson,
framkvæmda-
stjóri G.Run
Útflutningur á ferskum, slægðum þorski í gámum hefur minnkað um helming fyrstu sex mánuði ársins. MYND/GVA
Þórður
Gunnarsson
thg@frettabladid.is
Eignarhaldsfélagið Kristinn, sem er í eigu Guðbjargar Matthíasdóttur útgerðarkonu
og fjárfestis, tapaði 500 milljónum
króna á síðasta ári en tapið má að
mestu leyti rekja til niðurfærslu á
bókfærðu virði dótturfélaga.
Kristinn heldur utan um eignar-
hluti Guðbjargar í framleiðslu- og
heildsölufyrirtækinu ÍSAM, Korp-
utorgi, sex öðrum fasteignafélögum
og Kassagerð Reykjavíkur, sem eru
bókfærðir á samtals 8,3 milljarða
króna. Félagið á einnig verðbréf sem
voru bókfærð á 8,9 milljarða.
Niðurfærsla á dótturfélögum
nam samtals 1.336 milljónum króna
og vó þar mest niðurfærsla á ÍSAM
sem nam milljarði króna. Vaxta-
tekjur og verðbreytingar markaðs-
verðbréfa voru hins vegar jákvæðar
um 1.267 milljónir. Eftir taprekstur
ársins er eigið fé Kristins rétt tæp-
lega 20 milljarðar króna.
ÍV fjárfestingafélag, sem er einn-
ig í eigu Guðbjargar, hagnaðist hins
vegar um tæplega 1,2 milljarða
króna á síðasta ári. Félagið heldur
meðal annars utan um eignarhluti
í Ísfélagi Vestmannaeyja og Trygg-
ingamiðstöðinni. Bókfært virði
eignarhlutarins í Ísfélaginu, sem
nemur 89 prósentum, nam tæp-
lega 15,5 milljörðum króna í lok
síðasta árs og hækkaði um tæplega
1,7 milljarða á árinu. Það er lang-
stærsta eign félagsins en alls nema
þær 17 milljörðum króna.
Eigið fé ÍV fjárfestinga nam tæp-
lega 17 milljörðum í lok ársins. Sam-
anlagt eigið fé beggja félaga nemur
því 37 milljörðum króna. – þfh
Félag Guðbjargar tapaði hálfum milljarði
Eignarhaldsfélagið Kaupþing, sem var um margra ára skeið stærsti hluthafi Arion banka,
greiddi út samtals 469 milljónir
punda, jafnvirði um 73 milljarða
króna á þáverandi gengi, til kröfu-
hafa sinna í fyrra en félagið vinnur
að því selja eignir svo hægt sé slíta
starfsemi félagsins.
Þar munaði mestu um sölu Kaup-
skila, dótturfélags Kaupþings, á eft-
irstandandi þriðjungshlut félagsins
í Arion banka á árinu fyrir samtals
um 47 milljarða króna. Þá greiddi
félagið samtals 16,2 milljarða króna
til íslenska ríkisins í samræmi við
afkomuskiptasamning í tengslum
við sölu á hlut þess í bankanum, að
því er fram kemur í skýrslu stjórnar
Kaupþings í nýbirtum ársreikningi.
Þar segir að töluverður árangur
hafi náðst við úrlausn málaferla
og ágreiningskrafna, meðal annars
innheimta á 113 milljóna punda
viðbótargreiðslu frá Oscatello-
strúktúrnum vegna samkomulags
sem gert var við Robert Tchenguiz
og Tchenguiz Discretionary Trust í
október 2018. Þá fékkst 97,7 millj-
óna evra greiðslu úr gjaldþrota-
meðferð Chesterfield United í kjöl-
far beiðni Kaupþings til dómstóla á
Bresku jómfrúaeyjum um að skipta-
stjórum félagsins yrði gert skylt að
greiða fjármunina út. Kaupþing
náði einnig samkomulagi við Gold-
man Sachs í tengslum við langvinn
málaferli félaganna.
Samtals hefur Kaupþing greitt
skuldabréfaeigendum félagsins
2.937 milljónir punda með reiðufé
en það samsvarar tæplega 95 pró-
sentum af nafnvirði breytanlegu
skuldabréfanna sem voru gefin út í
ársbyrjun 2016 þegar slitabú Kaup-
þings lauk nauðasamningum.
Stjórn félagsins segir að í ljósi
þess framgangs sem náðst hafi við
sölu eigna á síðasta ári hafi hún nú
til skoðunar með hvaða hætti sé
best að ljúka starfsemi Kaupþings
þegar nokkur lykilatriði hafa verið
leyst. Slíkt gæti falið í sér sölu allra
eftirstandandi eigna og að félagið sé
sett í slitameðferð á næstu 12 mán-
uðum. Bókfært virði eigna Kaup-
þings nam rúmlega 52 milljörðum
í árslok 2019.
Launakostnaður félagsins – fjöldi
starfsmanna var 13 í lok síðasta árs
– dróst saman um nærri helming og
var um 1.625 milljónir á árinu. Þá
minnkaði rekstrarkostnaður, sem
samanstendur einkum af aðkeyptri
sérfræðiþjónustu, um meira en þrjá
milljarða á milli ára og var rúmlega
1.360 milljónir í fyrra.
Sjóðir í stýringu bandaríska vog-
unarsjóðsins Taconic Capital, sem
er stærsti hluthafi Arion banka með
liðlega 23 prósenta hlut, er sem fyrr
umsvifamesti kröfuhafi Kaupþings
með um 48 prósenta hlut. Aðrir
helstu kröfuhafar félagsins í árslok
2019 voru Deutsche Bank, Och-Ziff
Capital, Attestor Capital, JP Morg-
an, Citadel Equity, Kaupthing Singer
& Friedlander Limited og Goldman
Sachs. – hae
Greiddi út 73
milljarða til
kröfuhafa 
Frank Brosens, stofnandi Taconic,
stærsta kröfuhafa Kaupþings.
1 2 . Á G Ú S T 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R4 MARKAÐURINN