Dagblaðið Vísir - DV - 07.08.2020, Blaðsíða 18

K atrín Jakobsdóttir for-sætisráðherra tilkynnti á dögunum að alþingis-
kosningar yrðu haldnar 25.
september 2021, en í næsta
mánuði þar á eftir lýkur 16
ára valdasetu Angelu Merkel
kanslara Þýskalands — fari
svo að stjórn kristilegu flokk-
anna (CDU og CSU) og sósíal-
demókrata (SPD) haldi velli.
Merkel myndi þá jafna met
Helmut Kohl sem sat á kansl-
arastóli 1982–1998. Til að setja
valdaskeið Merkel í samhengi
þá var George Bush yngri for-
seti Bandaríkjanna þegar hún
tók við embætti, Tony Blair
forsætisráðherra Breta, Gör-
an Persson, starfsbróðir hans
í Stokkhólmi, Anders Fogh
Rasmussen í Kaupmanna-
höfn og Halldór Ásgrímsson í
Reykjavík.
Farsóttin breytir mörgu
Vinsældir hins þaulsætna
kanslara höfðu dalað mikið
undanfarin ár, en jukust á
nýjan leik í farsóttinni. Yfir
70 af hundraði aðspurðra
kveðjast ánægðir með hennar
störf. Um alllanga hríð hefur
staðið yfir leit að arftaka
hennar og sjálf hafði Merkel
augastað á Annegret Kramp-
Karrenbauer, sem tók við
stjórnartaumunum í flokki
Kristilegra demókrata (CDU)
árið 2018. Hana skorti frá upp-
hafi stuðning flokksbræðra og
-systra, og svo fór í febrúar á
þessu ári að hún sagði af sér
embætti formanns flokksins.
Mörgu hefur þurft að fresta
vegna farsóttarinnar. Þar
með talið kjöri nýs formanns
CDU. Og meðan tíminn líður
hefur gengið á ýmsu. Um
skeið virtist Armin Laschet,
forsætisráðherra Nordrhein-
Westfalen, fjölmennasta
sambandslandsins, líklegasti
kandídatinn og þar með kansl-
araefnið. Sigurvonir Laschet
eru nú að engu orðnar eftir að
faraldurinn skall á, en hann
þykir ekki hafa tekið nógu
hart á málum. Nordrhein-
Westfalen var meðal fyrstu
sambandslanda til að aflétta
höftum á atvinnu- og ferða-
frelsi nú í vor, en þar kom
aftur upp fjöldi smita og er
skemmst að minnast hópsmits-
ins í sláturhúsinu í Gütersloh,
sem rataði í heimsfréttirnar.
Leiðtogakreppa í aðsigi?
Vinsældir annarra keppinauta
um formannsembættið hafa
líka dalað mikið að undan-
förnu, það er þeirra Norbert
Röttgen, formanns utan-
ríkismálanefndar sambands-
þingsins í Berlín, og Fried-
rich Merz, lögfræðings og
fjármálamanns, sem um tíma
var helst horft til sem arf-
taka Merkel. Merz er íhalds-
samur í skoðunum og hefur
tekið undir sjónarmið margra
flokksbræðra og -systra um að
flokkurinn hafi færst of langt
til vinstri. Hann laut í lægra
haldi fyrir Kramp-Karren-
bauer í kosningu til formanns
2017. Þá keppti Jens Spahn
heilbrigðisráðherra líka um
hylli flokksmanna. Spahn er
aðeins 40 ára að aldri og í huga
margra tilvonandi flokksfor-
maður og kanslaraefni. Hann
nýtur meðal annars stuðnings
Wolfgang Schäuble þingfor-
seta og fyrrverandi fjármála-
ráðherra.
Það kann því að fara svo að
við brotthvarf Merkel fylgi
leiðtogakreppa kristilegu
flokkanna í Þýskalandi. Í sög-
unni eru ótal dæmi þessa, þeg-
ar miklir leiðtogar hverfa af
sviðinu. Nefna má vandræði
breska íhaldsflokksins í kjöl-
far afsagnar Margaret That-
cher eða þá nærtækara dæmi
af þrautagöngu borgarstjórn-
arflokks sjálfstæðismanna frá
því að Davíð Oddsson yfirgaf
borgarstjórastólinn 1990.
Horft til Bæjaralands
Lánleysi erfðaprinsanna (og
-prinsessunnar) í CDU hefur
beint kastljósinu að Bæjara-
landi. CDU er ekki starfandi
þar í landi heldur hafa þeir
sinn eigin flokk, CSU (Christ-
lich-Soziale Union), og saman
mynda flokkarnir einn þing-
flokk á sambandsþinginu í
Berlín. CSU hefur verið við
völd í Bæjaralandi frá árinu
1958, og allt til ársins 2008
með hreinan meirihluta. Svo
löng valdaseta eins flokks er
líklega einsdæmi á Vestur-
löndum. Hið opinbera kerfi
í Bæjaralandi er stærra en
annars staðar í Þýskalandi
og CSU mun íhaldssamari
flokkur en systurflokkurinn.
Þar ræður mestu menningar-
munur en kaþólikkar eru í
miklum meirihluta í Suður-
Þýskalandi.
Er kanslaraefnið fundið?
Formaður CSU og forsætis-
ráðherra fríríkisins Bæjara-
lands frá árinu 2018 er hinn
53 ára gamli Marcus Söder. Í
Bæjaralandi komu upp fleiri
tilfelli kórónaveirunnar en í
nokkru öðru sambandslandi
Þýskalands. Söder þótti taka
á málum af slíkri festu að um
90% aðspurðra í könnunum
lýsa ánægju með störf hans í
tengslum við farsóttina. Veir-
an kann að hafa áhrif á þróun
þýskra stjórnmála til lang-
frama, því í könnun sem birt-
ist í Der Spiegel í júlímánuði
kváðust 64% stuðningsmanna
kristilegu flokkanna telja
hann eiga mesta möguleika á
að ná árangri sem kanslara-
efni þeirra. Næstur er Merz
með 17% og aðrir komast ekki
á blað. Býsna afgerandi niður-
stöður það.
Söder hefur ekki form-
lega gefið kost á sér sem
kanslaraefni en engum dylst
áhugi hans á æðstu vegtyllu
þýskra stjórnmála. Nýlegar
ljósmyndir af þeim Merkel í
speglasal hallarinnar í Her-
renchiemsee og yfirveguð
framkoma Söder undanfarið
þykja sýna svo ekki verði um
villst hvert hann stefnir. Hin
mikla háttvísi hans nú vekur
athygli því en hann er ærsla-
belgur og þýskir miðlar birta
gjarnan myndir af honum frá
grímuböllum, meðal annars
þegar hann brá sér í gervi
græna risans Shrek (og þótti
sannfærandi í því hlutverki!).
Næstu mánuðir skera úr
um hvort Söder sé hinn rétti
erfðaprins kristilegu flokk-
anna, eða hvort hann heltist
úr lestinni eins og þau Merz,
Kramp-Karrenbauer og
Lasch et. n
LÍKLEGUR ARFTAKI ANGELU MERKEL
Leitin að arftaka Angelu Merkel hefur staðið lengi. Augu fólks beinast nú að Marcus
Söder, forsætisráðherra Bæjaralands, sem þykir hafa stýrt af festu í farsóttinni.
Á ÞINGPÖLLUM
Björn Jón
Bragason
eyjan@eyjan.is
Angela Merkel Þýskalandskanslari fundaði með Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra á Þingvöllum í fyrrahaust. MYND/SIGTRYGGUR ARI
Marcus Söder, formaður CSU og forsætisráðherra fríríkisins
Bæjaralands frá árinu 2018. MYND/GETTY
18 EYJAN 7. ÁGÚST 2020 DV