Fjölrit RALA - 10.11.1992, Blaðsíða 19

-15-
má vera erlent og koma þar helst til greina stofnar sem hafa verið kynbættir til þess
að nota í garðflatir. Slíkir stofnar eru nú í prófun hjá Rannsóknastofnun land-
búnaðarins. Loks er æskilegt að bæta við belgjurtum og kemur hvítsmári nú helst til
greina ef unnt er að fá sæmilega harðgerða stofna. Síðar mætti taka inn aðrar tegundir,
t.d. gullkoll eða máríuskó þegar fræ fæst.
Á svæði Ib> sár utan vegar á láglendi, er best að nota erlent sáðgresi sem nær sér fljótt
á strik en er ekki of þolið. Það mun loka sárum fljótt en láta síðan undan síga fyrir
staðargróðri sem kæmi inn. Landið myndi því gróa upp fljótt og taka svip af
gróðurfarinu sem er ríkjandi í umhverfinu. Mælt er með að nota blöndu af túnvingli
og vallarsveifgrasi til helminga og nokkru minna af rýgresi. Hér má einnig bæta við
hvítsmára eða öðrum belgjurtum eftir því hvað til er af fræi.
Á hálendi ber að leggja áherslu á þolnar grastegundir og stofna þar sem staðargróður
er lengi að nema lalid við þau skilyrði sem þar ríkja. í sjálfan vegkantinn, svæði IIa,
er mælt með því að nota lágvaxinn túnvingul og em íslenskir stofnar tvímælalaust besti
kosturinn. Ef þeir era ekki fáanlegir verður að nota norðlæga stofna frá Norður-
löndunum og kemur þar Leik helst til greina um sinn. Með túnvinglinum má sá
sauðvingli þar sem raki er ekki takmarkandi og aðrar aðstæður era ekki of erfiðar. I
blöndunni er einnig æskilegt að hafa lágvaxið vallarsveifgras. Æskilegast væri að vera
með íslenskt sveifgras en sá stofn sem prófaður var hér er ekki með nægilegt rótarhald
til þess að unnt sé að mæla með honum. Þar til aðrir íslenskir stofnar koma á markað
er bent á sænska stofninn Fylkingu, en hann hefur komið vel út í hálendisathugunum
hér. Þar sem aðstæður era allra erfiðastar er eini valkosturinn á þessum svæðum
íslensk snarrót en hún kom jafnbest út í þeim athugunum sem hér vora gerðar. Helsti
ókostur hennar er að hún getur orðið hávaxin þó að það sé ekki mikið vandamál á
hálendi þar sem beitarfénaður hefur aðgang að vegköntunum.
í sár utan vega á hálendi, svæði IIj,, er íslensk snarrót heppilegust. Með henni má sá
beringspunti, einkum þar sem beitarálag er lítið. Beringspuntur er viðkvæmur fyrir
sauðfjárbeit en þar sem honum er sáð í sæmilega stór samfelld svæði ætti hann að geta
náð sér sæmilega vel upp. Kostur hans umfram snarrótina er að hann spírar fljótt og
vel og myndar því þokkalega þekju strax fyrsta árið. Snarrótin er aftur á móti lengur
að ná sér á strik og landið er því lengur opið en ella sé henni sáð hreinni.
Ýmsir valkostir aðrir era við uppgræðslu vegkanta en hér hafa verið raktir og er fjallað
um þá hér á eftir (Sigurður H. Magnússon, þetta hefti).
HEIMILDIR
Andrés Amalds, Þorvaldur Öm Ámason, Þorgeir Lawrence & Bjöm Siguibjömsson 1978. Grass
variety trials for reclamation and erosion control. Fjölrit Rala nr. 37, 52 bls.
Áslaug Helgadóttir 1988. Leit að hentugum grastegundum til uppgræðslu á hálendi. Búvísindi 1,
11-33.