Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1981, Síða 44

42 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
(1977a og b) cru reistar á gögnum fjár-
ræktarfélaganna, en gögn til hinna rann-
sóknanna eru fengin á tilraunabúunum.
Þessar rannsóknir gefa tilefni til að ætla,
að arfgengi fyrir bein áhrif og móðuráhrif
á haustþunga lamba hér á landi sé svipað,
um 0.20.
Engar rannsóknir hafa verið gerðar áð-
ur hér á landi á hugsanlegum erfðateng-
slum beinna áhrifa og móðuráhrifa á
þunga lamba. Erlendis er einnig fátt um
rannsóknir á þessum erfðatengslum í
sauðfé. Einu rannsóknirnar mér kunnar
gerðu Chang og Rae (1972) á Romney-fé
á Nýja-Sjálandi, Eikje (1975) á norsku
sauðfé og af Hanrahan (1976) á Galway-
fé á Irlandi. Allar þessar rannsóknir
benda til neikvæðra erfðatengsla, en þær
styðjast við fremur takmarkaða vitneskju
nema rannsókn Eikje (1975).
Bradford (1972) skrifaði yfirlitsgrein
um móðuráhrif í sauðfé.
I öðrum dýrategundum (holdanautum,
músum), þar sem vöxtur afkvæmis er
verulega háður mjólkurframleiðslu
móður, hafa tengsl beinna áhrifa og móð-
uráhrifa verið rannsökuð mun nánar en í
sauðfé. í slíkum rannsóknum hafa mjög
oft fundist neikvæð erfðatengsl þessara
þátta bæði í holdanautum (Koch 1972) og
músum (Eisen 1974).
Rannsóknaraðferðir
Yfirlit um tölfræðilegar aðferðir til að
meta blöndu beinna áhrifa og móðurá-
hrifa er að finna eftir fleiri höfunda (t. d.
Willham, 1963 og 1972, Foulley og
Lefort, 1978, Thompson 1976).
Svipfar hvers einstaklings (P) má tákna
á eftirfarandi hátt:
P = Ad + Am+C + E,
þar sem Ad eru bein erfðaáhrif, Am erfðaá-
hrifvegna móðureiginleika, C umhverfis-
þáttur móðuráhrifanna og E umhverfis-
áhrif á einstaklinginn. Svipfarsbreytileiki,
einstaklinganna verður því:
(Tp2 = °d2 + <*m + <Tdm + <TC2 + <Te2
þar sem ffdm er samvik beinna áhrifa og
móðuráhrifa.
Aðferð sú, sem notuð var í þessari
rannsókn, er hin sama og Eikje (1975)
notaði.
í hópi lamba undan sama hrút má lýsa
sameiginlegum þungaáhrifum sem Vr Ad;
köllum þetta Pl. Ef við höfum meðaltal
vænleika lamba undan dætrum sama
hrúts, verða sameiginlegu áhrifin
Ad+2/2 Am; köllum þetta Pd. Samvik
þessara stærða verður því:
Cqv (PlPd) = *LD=V8 ffd2 = 2/4 O'dm
Gera má ráð fyrir, að <rd2 sé þekkt
stærð úr fyrri rannsóknum. Þá fæst:
°dm = 4 (o-LD - 78 <rd2)
Erfðafylgni milli beinna áhrifa og móð-
uráhrifa má síðan reikna sem:
rdm .-----------—
V <^d2 ^m2
Hér á eftir er gert ráð fyrir, að arfgengi
móðuráhrifa sé reiknað á grundvelli <rm2.
I hérlendum rannsóknum er þetta arf-
gengi metið með <rÐ2, en væntanlegt gildi
þeirrar stærðar verður:
<TD2 + Vl6 <Td2 +74 <7m2 +74 <7dm
Þessi einföldun breytir sáralitlu um niður-
stöður í þessu tilviki.