Bændablaðið - 03.12.2020, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 3. desember 202010
FRÉTTIR
Umhverfisstofnun:
Innflutningur á plöntuverndarvörum
dróst saman milli ára
Umhverfisstofnun tekur saman
upplýsingar um markaðssetningu
og notkun plöntuverndarvara
fyrir ár hvert sem byggja
á eftirlitsverkefnum meðal
annars um innflutning og sölu
plöntuverndarvara.
Samkvæmt samantekt
Umhverfis stofnunar var mun
minna af plöntuverndarvörum sett
á markað á árinu 2019 miðað við
fyrri ár. Þannig nam magnið um 8,3
tonnum, sem er um 54% samdráttur
frá árinu 2018. Líkt og fyrri ár voru
illgresiseyðar enn stærsti hluti
plöntuverndarvara á markaði 2019,
eða um 71%.
Sveiflur milli ára
Talsverðar sveiflur eru á milli ára
af innflutningi plöntuverndarvara
og er meginástæðan sú að teknar
eru inn stórar sendingar af vörum
sem getur tekið nokkur ár að selja.
Önnur ástæða fyrir því að magn
varanna á markaði minnkar er sú að
markaðsleyfi einstakra vara falla
úr gildi og því ekki mögulegt að
markaðssetja þær lengur.
Árið 2019 féllu markaðsleyfi
nokkurra illgresiseyða úr gildi
og hurfu því af markaði. Einnig
var mun minna sett á markað af
illgresiseyðum sem innihalda virka
efnið glýfosat en á fyrri árum.
Kaupendur með leyfi
aldrei verið fleiri
Við sölu á notendaleyfisskyldum
vörum þurfa einstaklingar að
framvísa gildu notendaleyfi sem
gefið er út af Umhverfisstofnun.
Notendaleyfisskyldar vörur eru
ætlaðar til notkunar í atvinnuskyni
en ekki í sölu til almennings, þar
sem möguleg hætta getur stafað af
meðferð þeirra á heilsu og umhverfi
og því nauðsynlegt að notendur
þessara vara hafi aflað sér þekkingar
á öruggri meðferð þeirra.
Hlutfall þeirra sem voru
með notendaleyfi í gildi við
kaup á notendaleyfisskyldum
plöntuverndarvörum á árinu
2019 var 97% og hefur aldrei
verið jafn hátt frá því að eftirlit
Umhverfisstofnunar hófst. /VH
Kristján Þór Júlíusson sjávar­
útvegs­ og landbúnaðar ráð herra
mun bæta 500 mill jónum króna
við Bjargráðasjóð vegna kal­ og
girðingatjóna síðasta vetur.
Það mun þó ekki nægja til að
bæta allt tjón frá síðastliðnum vetri,
sem var óvenju mikið. Samanlagt
tjón er metið á 960 milljónir króna,
800 milljón króna kaltjón og 160
milljón króna girðingatjón, og fyrir í
Bjargráðasjóði voru um 200 milljónir
króna.
Kristján sagði í svari við fyrir­
spurn Þórunnar Egils dóttur, þing­
flokksformanns Framsóknar flokksins,
á Alþingi í byrjun október að hann
ætlaði að beina því til þingsins við
meðferð fjárlaga að öllum óskum um
bætur yrði mætt.
Bjargráðasjóður er í dag sjálfstæð
stofnun í eigu ríkis ins en var til ársins
2016 að jöfnu í sameign ríkisins og
Bænda samtaka Íslands. Bjarg ráða­
sjóður starfar samkvæmt lögum nr.
49/2009 og er sjálfstæð stofnun í eigu
ríkisins. Hlutverk hans er að veita
einstaklingum og félögum fjárhagsað­
stoð til að bæta meiri háttar beint tjón
af völdum náttúruhamfara, meðal ann­
ars vegna tjóns á girðingum og vegna
uppskerubrests af völdum óvenjulegra
kulda, þurrka og kals. /smh
Um 11% söluaukning á osti í Noregi í COVID-19:
Allt að 40% aukning
í sumum tegundum
– Á Íslandi er samdráttur í sölu MS til veitingahúsa
Eftir margra ára niðursveiflu í
sölu á mjólk og mjólkurvörum
í Noregi virðist kórónuveirufar­
aldurinn hafa snúið við þeirri
þróun því á þriðja ársfjórðungi
jókst sala á osti um rúm 11 pró­
sent í landinu.
Mesta aukningin er í sölu á
rjómaosti um rúm 40 prósent og
á gratínosti um tæp 18 prósent.
Söluaukningin á sér skýringar í því
að Norðmenn ferðuðust meira inn­
anlands í sumar vegna faraldursins
og að verslun á landamærum
Svíþjóðar hefur hrunið.
Athyglisvert er að á sama tíma
fer innflutningur á osti upp í Noregi
um níu prósent en hvert sjötta kíló
af osti sem Norðmenn neyta er inn­
flutt. Nú er hlutfall innflutts osts í
Noregi 16,5 prósent af matvörunni
sem Norðmenn neyta á ári hverju
en á síðasta ári voru fluttir inn ostar
til landsins fyrir um 15 milljarða
íslenskra króna.
Hjá Mjólkursamsölunni sjá menn
breytingu í neyslumynstri land­
ans. Þrátt fyrir samdrátt í sölu til
veitingastaða og hótela hefur sala til
dæmis á samlokuosti aukist töluvert
á árinu.
„Aðstæður hér eru talsvert frá­
brugðnar Noregi, sérstaklega varð­
andi innkaup Norðmanna í Svíþjóð
sem hafa lagst af. Íslenski markað­
urinn hefur vitanlega gefið lítillega
eftir þar sem mikill fjöldi ferða­
manna hefur gert meira en að bæta
upp ferðalög Íslendinga erlendis
og þar með skila stærri markaði
en ella,“ útskýrir Sunna Gunnars
Marteinsdóttir, samskiptastjóri
Mjólkur samsölunnar, og bætir við:
„Íslendingar sem eru heima
í COVID­19 ástandinu virðast
borða brauð með osti og hafa það
huggulegt með ostabakka. Sala á
osti til verslana hefur verið góð á
árinu enda er fólk meira heima við
en áður.
Mikið hefur einnig verið af tilboð­
um til neytenda. Samlokuosturinn er
þar vinsælli en venjulega og lík­
lega eru margir Íslendingar heima
að fá sér ristað brauð með osti og
Kókómjólk. Við kynntum á árinu
endurhönnun á rjómaostunum sem
heppnaðist vel og hefur salan verið
framar vonum. Einnig komu á mark­
að Goðdalsostarnir sem eru vinsælir.
Fyrirtæki landsins hafa mörg
hver viljað gleðja sitt fólk og sent
því góðgæti í körfum og pokum,
þar sem mygluostarnir eru vinsælir.
Á heildina litið hefur þó verið
fjögurra prósenta samdráttur í sölu
á osti á árinu og skýrist það helst
af samdrætti í sölu til hótel­ og
veitingageirans,“ segir Sunna.
/ehg
Sala á kjöti frá afurðastöðvum dróst saman í heildina um 10,5% í októbermánuði:
Kindakjötssala dróst saman um 23,5% en 17,9%
aukning var í svínakjöti og 39,8% í hrossakjöti
– Heildarsamdráttur í sölu yfir 12 mánaða tímabil nemur 5% en framleiðslan dróst saman um 2,4% og mest í alifuglakjöti
Sala á kjöti frá afurðastöðvum dróst
saman um 10,5% í októbermánuði
miðað við sama mánuð í fyrra. Þá
hafði sala dregist saman á síðasta
ársfjórðungi um 9,8%, en um 5%
ef miðað er við 12 mánaða tímabil
samkvæmt tölum frá atvinnuvega­
og nýsköpunarráðuneyti.
Einnig var 2,4% samdráttur í
framleiðslu á kjöti í heild á Íslandi á
tólf mánaða tímabili.
Mikill samdráttur í sölu
kindakjöts frá afurðastöðvum
Ef skoðuð er sala á einstökum
tegundum, þá hefur langmestur
samdráttur verið í október á sölu
kindakjöts, eða 23,5%. Þá var 14%
samdráttur í sölu nautgripakjöts og
9,3% samdráttur í sölu á alifuglakjöti
frá afurðastöðvum.
Hrossakjötssalan jókst
um nær 40%
Önnur athyglisverð tíðindi voru þau
að hrossakjötssalan jókst um 39,8%
og salan á svínakjöti jókst líka
verulega, eða um 17,9%.
25,5% samdráttur í sölu
á kinda kjöti frá ágústbyrjun
til októberloka
Án efa má rekja verulegan hluta
þessa samdráttar til lokana og
takmarkaðs aðgengis að hótelum
og veitingastöðum vegna COVID­
19 faraldursins. Síðastliðna 12
mánuði var 5% samdráttur. Á síðasta
ársfjórðungi nam samdrátturinn í
kjötsölunni 9,8%. Þar af var 25,5%
samdráttur í sölu á kindakjöti, 9,6%
samdráttur í alifuglakjöti og 4%
samdráttur í sölu á nautgripakjöti.
Aftur á móti var 22,5% aukning í
sölu á hrossakjöti og 6,8% aukning
í sölu á svínakjöti.
Minni útflutningur
'
Hluti skýringar á minni sölu á kjöti frá
afurðastöðvum undanfarið ár felst líka
í verulegum samdrætti í útflutningi,
eða um 26% í heildina. Þar hefur sala
á kindakjöti nær alveg lagst af.
Tólf mánaða salan
dróst saman um 5%
Þegar skoðaðar eru tölur yfir tólf
mánaða tímabil kemur í ljós að
heildarsamdrátturinn í sölu frá
afurðastöðvum nam 5%. Þar af var
mestur samdráttur í sölu á kindakjöti,
eða 11,4%. Þá var 6,8% samdráttur
í sölu á alifuglakjöti og 3,1%
samdráttur í sölu á nautgripakjöti.
Hins vegar jókst salan á hrossakjöti
um 3,1% á þessu tímabili og um 2,4%
í svínakjöti.
Mestur samdráttur í
framleiðslu á alifuglakjöti
Samdráttur var í framleiðslu á
kjöti frá októberlokum 2019 til
októberloka 2020 samkvæmt tölum
frá afurðastöðvum. Framleidd voru
samtals tæp 30.984 tonn.
Mest var framleitt af kindakjöti,
eða um 9.409 tonn, sem er 30,4%
af heildar kjötframleiðslunni.
Kindakjötsframleiðslan hefur verið
að dragast saman á undanförnum
áratugum og samdrátturinn frá
októberlokum 2019 til október 2020
nam 3,2%.
Þá voru framleidd 9.140 tonn af
alifuglakjöti, eða 29,5% af heildinni.
Var samdráttur mestur í framleiðslu
á alifuglakjöti yfir heilt ár, eða um
4,5%.
Svínakjötið var í þriðja sæti með
6.731 tonn og 21,7% af heildinni. Þar
var hins vegar aukning í framleiðslu,
eða um 2,1%.
Nautgripakjötið var í fjórða sæti
með rúm 4.647 tonn og 15% af heild.
Þar var samdráttur í framleiðslu upp
á 3,1%.
Hrossakjötsframleiðslan rak svo
lestina með rúm 1.057 tonn, eða 3,4%
hlutdeild af heildarframleiðslunni. Þar
var örlítill samdráttur á tólf mánaða á
tímabili, eða 0,2%.
Hrossakjötsframleiðslan
tók stökk upp í rúm 30% á
síðustu mánuðum
Þrátt fyrir að hrossakjötsframleiðslan
hafi dregist lítillega saman á 12 mánaða
tímabili, þá var framleiðsluaukningin
í þeirri grein veruleg á síðustu
mánuðum tímabilsins. Þannig jókst
hrossakjötsframleiðslan á síðustu
þrem mánuðum, frá ágústbyrjun til
októberloka, um 30,6% og um 34,4%
í októbermánuði. Var hrossakjötið
hástökkvarinn á því tímabili, en
svínakjötsframleiðslan jókst um
6,2% á þriggja mánaða tímabilinu
og um 16,9% í október. /HKr.
Þrátt fyrir að mestur samdráttur hafi verið í sölu á kindakjöti, þá hefur
samdrátturinn í framleiðslu verið mestur í alifuglakjöti.
Bjargráðasjóður fær 500 milljónir
vegna kal- og girðingatjóna
– nægir ekki til að bæta allt tjón síðasta vetrar, sem var óvenju mikið