Hugur og hönd - 2020, Qupperneq 18

18  HUGUR OG HÖND 2020
tíðaranda. Einstakir hlutir segja sína sögu en það
gerir líka ofgnóttin sem einkennir safnið líka.
Púðarnir sem enginn fær að halla höfði sínu lengur
að eru augnayndi og innblástur. Það eru brotnir
diskarnir líka, límdir og saumaðir saman. Einu sinni
eltust hlutir með eigendum sínum. Þeir tímar eru
komnir á ný að hlutir skulu endast svo veröldin haldi
áfram að snúast í hringi um sólu.
María Hrönn Gunnarsdóttir
Ljósm. Ljósmyndaver Hörpu Hrundar og
María Hrönn Gunnarsdóttir
til að sökkva sér á bólakaf í handavinnuna sem svo
mikið er til af á safninu, rannsaka saumspor og liti,
handbragð og sögu fólksins í sveitum Norður-
Þingeyjarsýslu. Á fáum söfnum sem ég hef sótt heim
er handíðum kvenna gert jafnhátt undir höfði og
einmitt að Snartarstöðum.
Ég tók útsaumsjafa með mér norður og garn í poka,
líka tvær nálar. Ég ætlaði að byrja á einhverju nyrðra,
sækja mér innblástur á safninu. Lítið fór fyrir
saumaskapnum, þeim mun meira var rannsakað,
bæði innan dyra og utan. Þegar suður yfir heiðar var
komið á ný var tekið til óspilltra málanna og látum
ekki linnt fyrr en tveir púðar voru tilbúnir.
Byggðasafn Norður-Þingeyinga er ekki í alfaraleið,
langt frá þjóðvegi númer 1. Það er engu að síður
ákjósanlegur áfangastaður. Þar er eitthvað fyrir alla
því auk handverksmuna er þar til húsa stórt og vel
þekkt bókasafn Helga Kristjánssonar frá Leirhöfn
sem og loðhúfugerðin, sem hann varð einnig
þjóðþekktur fyrir. Þar framkallast löngun í
fingurgómum til að snerta og draga fram úr hillu bók
með gyllingu á kili og glugga í í friði og ró. Einnig
gefst þar tækifæri til að rifja upp örlagasögu Fjalla-
Eyvinds og Höllu því á safninu er varðveitt smágerð
og afar falleg karfa sem Fjalla-Eyvindur er sagður
hafa riðið svo þétt að hún heldur vatni. Erfitt er að
slíta af henni augun - í huganum raula ég vögguvísu
Jóhanns Sigurjónssonar, Sofðu unga ástin mín.
Ef til vill er hlutverk safna eins og veðrið, ólíkt
eftir stund og stað. Munirnir í safninu tilheyra kerfi
sem markast af ákvörðunum og hugmyndum um
hvað skal muna og hverju má gleyma. Safnvörður til
fárra daga lætur sér vangaveltur um það sér í léttu
rúmi liggja en nýtur þess aftur á móti að láta berast
með ímyndunaraflinu til liðinna tíma, horfins Karfa Fjalla-Eyvindar.
Efri úrfesti: 1996-196: Úrfesti Björns Gunnlaugssonar bónda í Skógum í Öxarfirði, gerð í Kaupmannahöfn um 1880. Hárið er af konu
hans, Arnþrúði Jónsdóttur. Síðari eigandi var tengdasonur þeirra, Gunnar Árnason sem var einnig bóndi í Skógum.
Neðri úrfesti: 1991-187: Úrfesti Stefáns Björnssonar (f. um 1882) í Akurseli, Öxarfirði, fléttuð úr hári konu hans, Guðrúnar Árnadóttur
frá Bakka í Kelduhverfi. Gefin af afkomendum þeirra.