Morgunblaðið - 17.08.2020, Qupperneq 16

Morgunblaðið/Eggert
Sólarlönd Mikið atvinnuleysi er á
suðrænum slóðum vegna veirunnar.
Margir Íslendingar flytja til Suður-
landa og búa þar um lengri eða
skemmri tíma. Láta vel af vistinni
og þykir firn mikil hve allt sé þar
ódýrt og sólin ókeypis í ofanálag.
Þessum lofræðum fylgir oft
gagnrýni á verðlag hér heima, en
ekki er víst að menn geri sér grein
fyrir hvernig almenningur hefur
það þarna niðurfrá og hvernig
gengur hjá unga fólkinu þar.
Nýleg utanaðkomandi skýrsla
sýnir nöturlegt ástand efnahags-
mála með félagslegri óskilvirkni og
mikilli fátækt.
Atvinnuleysi reiknast 14,5% og
yfir 30% hjá ungu fólki. Suður-
Evrópa er enn að kljást við afleið-
ingar kreppunnar 2008 og nú bæt-
ist kórónuveiran við. Ferðaþjón-
ustan, sem er láglaunamiðuð en
fólkið reiðir sig á, hefur verið löm-
uð síðan í mars, en nú eru menn af
veikum kröftum að byrja að opna.
Sumir núna, aðrir ekki fyrr en í
september.
Við skulum ekki bera okkur sam-
an við þetta fólk, við höfum það
miklu betra, en mættum hugsa oft-
ar hlýlega til okkar félagslega kerf-
is og fjölbreytts atvinnulífs í ríku
landi.
Sunnlendingur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
… sem við berum
okkur saman við
16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. ÁGÚST 2020
Smiðjuvegur 68, Kópavogi | S. 587 1350 | bifreidaverkstaedi.is
Höfum sérhæft okkur í Toyota viðgerðum síðan 1995
Fljót, örugg og persónuleg þjónusta
Allar almennar bílaviðgerðir
Flestir hafa heyrt af
því þegar fellibyljir
myndast yfir hitabelt-
issvæði Atlantshafs,
æða til norðvesturs og
skella svo á Haítí, Kúbu
eða Bahamaeyjum og
valda þar gífurlegu
tjóni á mönnum og
mannvirkjum.
Þessir fellibyljir vaða
svo oft áfram í átt að
Flórídaskaga, en þegar þeir koma
þar að og skella þar á strönd og
mannvirkjum hafa þeir oftast veikst
mikið, mesta loftið er úr þeim og þeir
eru komnir niður á skaðlítið eða
skaðlaust stig storms eða stinnings-
kalda. Sami fellibylurinn, með sama
nafni.
Á sama hátt er flest í þessum
heimi breytilegt og fátt stendur í
stað. Þetta á við um alls konar að-
stæður og skilyrði og eru flest verk
manna stillt inn á að fylgja og aðlaga
sig breyttum aðstæðum. Ef um
vandamál er að ræða þurfa lausnir að
vera sveigjanlegar og fylgja eðli og
breytingum vandans. Þetta á við um
veðurviðvörunar- og varnarkerfi
okkar Íslendinga. Gul viðvörun er
hættulítil, sú appelsínugula gæti boð-
að áföll og menn verða að sýna aðgát
og rauð viðvörun er
hrein hættuviðvörun
þar sem stjórnvöld
grípa gjarnan inn í,
loka vegum eða leiðum
og vara almenning
sterklega við; hafa vit
fyrir mönnum og setja
reglur og ramma um
gjörðir þeirra.
Kórónuveiran hefur
nú grasserað hér í hálft
ár. Upphaflega var
styrkur veirunnar mik-
ill og hættan sem af
henni stafaði mikil; margir veiktust
illa, urðu að vera vikum saman í önd-
unarvél og gjörgæslu og til allrar
óhamingju létust tíu. Þetta var alvar-
legt ástand, hátt hættustig; fellibylur
eða rauð viðvörun.
Þökk sé markvissu starfi stjórn-
valda - þríeykinu sérstaklega - tókst
að hemja veiruna, koma á hana bönd-
um, og leyfði það síðan tilslakanir og
nýja byrjun nokkuð eðlilegs lífs og
starfs. Gott mál.
En nýlega, vegna aukinna sam-
gangna og samskipta, skaut veiran
sér upp aftur, og nú í nýju og breyttu
formi; greinilega miklu veikara
formi. Fellibylurinn var orðinn að
stormi eða stinningskalda, rautt
ástand að appelsínugulu eða gulu.
Upp á síðkastið, þrátt fyrir um
hundrað manns með virkt smit og
nær þúsund manns í sóttkví, var
lengi vel enginn á sjúkrahúsi, hvað
þá í gjörgæslu eða öndunarvél, svo
ekki sé talað um að einhver hafi lát-
ist.
Nú í bili er reyndar einn sjúkling-
ur (af um 100) á spítala og í gjör-
gæslu, en hann er með undirliggj-
andi sjúkdóm. 31. mars voru 11
sjúklingar á gjörgæslu, 7. apríl voru
þeir 13. Af þeim 100 manns sem eru
sýktir þarf enginn á sjúkrahús og
flestir virðast vart finna fyrir sjúk-
dómseinkennum eða alls ekki.
Auðvitað hefur veiran, eðli hennar
og styrkur gjörbreyst. Það þarf enga
vísindamenn til að sjá það. Almenn
skynsemi dugar.
Myndi einhver heilvita maður und-
irbúa sig eins og taka eins á vanda
stinningskalda og fellibyls? Auðvitað
ekki. Þetta eru tvö gjörólík viðfangs-
efni þó að þau kunni að bera sama
nafn.
Kórónuveiran hefur greinilega
veikst með afgerandi hætti - farið úr
bráðalvarlegri flensu í milda kvef-
pest, alla vega hér, á síðustu vikum
og þarf því að aðlaga viðbrögð, úr-
ræði og reglur því. Annað væri
óskynsamlegt, yfirkeyrt og skaðlegt.
Stýring þessara mála hér innan-
lands varðar ekki aðeins ferðaþjón-
ustuna – sem reif þjóðina út úr hrun-
inu – heldur líka flesta aðra atvinnu-
vegi, samskipti manna og samveru,
félagsstarfsemi og íþróttir, skemmt-
anahald, skólahald og nánast allt
annað streymi og hræringar þjóð-
félagsins.
Ekki skilur undirritaður
skimunarpáfann okkar vel – reyndar
ekki í fyrsta skipti og örugglega ekki
í það síðasta – en hann talaði nýlega
um „ógnvekjandi þróun“ og svo fyrir
því, með mikilli fjölmiðlaviðveru og
dúndrandi lúðrablæstri, að landa-
mærunum skyldi lokað.
Hugsaði skimunarpáfinn – sem
reyndar hefur hrokkið nokkuð úr og
í það hlutverk – um það hvað Ísland
er feikilega háð alþjóðlegum sam-
skiptum og viðskiptum? Að það er
tæknilega ógerningur að stöðva eða
útiloka veiru þar sem aðeins einn
maður – og það væri aldrei hægt að
halda þeim öllum frá – gæti komið
með smit sem svo breiddist út?
Þetta tal og þessi málflutningur er
fyrir undirrituðum ekki gott tal,
fremur snakkgleði en málefnaleg og
yfirveguð málfærsla, en veiran hefur
greinilega veikst með svipuðum
hætti í Norður- og Mið-Evrópu og
hér miðað við tölur um sjúkrahúsvist
og dauðsföll þar, sem auðvitað vega
miklu þyngra en tölur um meinlítil
smit.
Verður að viti undirritaðs að skilja
með afgerandi hætti á milli landa og
svæða þar sem veira er komin á milt
og hættulítið stig og þeirra þar sem
hún grasserar enn með skaðvæn-
legum hætti.
Allt sem ég hef heyrt til þríeykis-
ins hefur virst yfirvegað og mál-
efnalegt. Vil ég með þessum pistli
skora á það ágæta fólk, og þá um leið
á heilbrigðisráðherra og forsætisráð-
herra, að íhuga hvort ekki mega fara
úr rauðri viðvörun, aðgerðum og
reglum í appelsínugula eða gula við-
vörun í Covid-19-málum hið fyrsta.
Auðvitað þarf áfram að gæta aldr-
aðra og veikra vel, án þess þó að gera
þeim lífið of leitt. Annað mætti í mín-
um huga nálgast fyrra far, þó með
nýrri hreinlætis- og heilsuvernd-
armenningu.
Auðvitað gæti veiran sótt í sig
veðrið að nýju, en ef til þess kæmi
yrði að taka á því í samræmi við þá
nýju stöðu. Á gamalli og góðri ís-
lensku heitir slíkt: Að haga seglum
eftir vindi.
Eftir Ole Anton
Bieltvedt » Auðvitað hefur veir-
an, eðli hennar og
styrkur gjörbreyst. Það
þarf enga vísindamenn
til að sjá það. Almenn
skynsemi dugar.
Ole Anton Bieltvedt
Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslu-
maður og stjórnmálarýnir
Þegar fellibylur verður að stormi eða stinningskalda
Undanfarin ár hef-
ur staðið yfir for-
dæmalaus ófræging á
hendur enska knatt-
spyrnufélaginu Man-
chester City. Þar
hafa farið fremst
Knattspyrnusamband
Evrópu UEFA og
elítuklúbbar þess; hið
svokallaða Rauða
bandalag sem lætur
sig sannleikann ekki
varða, sbr. umfjöllun enska blaða-
mannsins Martins Samuel.
„Ekki hægt að sanna sekt,“
sagði í frétt og fréttaskýringu
Morgunblaðsins í lok júlí þegar
blaðamaður féll tvívegis í þá
gryfju að virða að vettugi reglur
réttarríkis. Blaðamaður lét slúður
stjórna penna í kjölfar þess að
enska félagið hafði verið sýknað
fyrir Íþróttadómstól Evrópu, CAS
og 2ja ára bann fellt niður og sekt
lækkuð í 10M fyrir að neita sam-
vinnu við ásakendur sína sem
studdust við stolin gögn slitin úr
samhengi.
Skrifin komu í kjölfar leiðara
blaðsins á svipuðum nótum 18. júlí
uppfullum af fordómum og óvild í
garð Manchester City algerlega úr
stíl almennt við leiðaraskrif blaðs-
ins. „Forráðamenn Manchester
City láta eins og félagið hafi verið
hvítþvegið,“ skrifar höfundur.
Hvað meinar leiðarahöfundur?
Þetta er sérstæð speki. Félagið
var sýknað fyrir CAS og 2ja ára
bann UEFA fellt niður. Grunn-
regla réttarríkisins er að menn/
lögaðilar eru saklausir uns sekt er
sönnuð. Aldrei í sögu
Morgunblaðsins hef-
ur slíkur málflutn-
ingur verið viðhafður
fyrr en nú. Þótt fé-
lagið hafi verið sýkn-
að tönnlast blaðið á
því að ekki hafi verið
hægt að sanna sekt.
Gamalt mál
Málatilbúnaður
UEFA nú í ársbyrjun
byggði á gögnum frá
fyrir háttvísisreglur
UEFA 2012 og úrskurði UEFA
2014 þegar félagið var sektað um
20M. Því máli var lokið. Der Spie-
gel birti á síðastliðnu ári gamla
stolna pósta frá því fyrir daga
háttvísisreglna og málsins 2014,
slitna úr samhengi vísvitandi til
að sverta og rægja ManCity. Það
var Der Spiegel til skammar og
UEFA enn meiri skammar að
nota til að úrskurða félagið í 2ja
ára Evrópubann beinlínis til að
knésetja félagið.
Þegar ég vann á Mogganum þá
baðst blaðið iðulega afsökunar á
mistökum – ég endurtek iðulega –
ef ekki var farið rétt með, meðal
annars tvívegis í mínu tilviki.
Þannig var það undir ritstjórn
Matthíasar og Styrmis. Hafa skal
það sem sannara reynist og okkur
verður öllum á.
Mogginn ber út ósannindi um
félagslið og þótt í útlöndum sé þá
ber að leiðrétta. Hér á landi eru
mörg hundruð manns sem halda
með félaginu og ég hef gert það
frá unglingsárum. Blaðið hefur
skrifað niður afrek ManCity á
undanförnum árum og til dæmis
sagði blaðið ekki frá 100 stiga
meti ManCity fyrr en mörgum
löngum mánuðum síðar.
Inngrip í réttvísina
Þegar ManCity leitaði til CAS
þá gripu níu félög á Englandi til
þess níðingslega úrræðis að
skrifa dómstólnum og krefjast
þess að máli ManCity yrði vísað
frá og ólög UEFA stæðu. Þeirra
á meðal voru Manchester United,
Liverpool, Arsenal og Chelsea;
rússneskir og amerískir eigendur
þeirra sem tíðka vinnubrögð sem
forðum sáust ekki í enska bolt-
anum. Hefur blaðið sagt frá
þessu útspili til að stöðva réttvís-
ina?
Mennirnir að baki ManCity eru
sérstakir heiðursmenn; Kaldoon
stjórnarformaður ásamt Spán-
verjunum Txiki, Sorriano og Pep
Guardiola. Spánverjarnir breyttu
fótboltanum og gerðu Barcelona
að stórkostlegasta liði knatt-
spyrnusögunnar. Pep besti þjálf-
ari sögunnar. Því er haldið fram
að þessir menn séu skúrkar og
svindlarar. Þeir fóru frá Barce-
lona til Manchester til að byggja
upp klúbbinn; knattspyrnulið í
sérflokki sem unnið hefur 9 titla
undanfarin ár; glæsilegustu ung-
lingaakademíu heims, eitt besta
kvennalið Englands, stærstu
íþrótta- og sýningarhöll Evrópu
og systurfélög um allan heim.
Þetta er fordæmalaus uppbygg-
ing knattspyrnufélags.
Ég fer fram á að ritstjórn leið-
rétti missagnir og málflutning
blaðsins og haldi blaðamönnum
sínum að sannleikanum líkt og
Matthías og Styrmir.
Morgunblaðið, réttarríkið
og Manchester City
Eftir Hall Hallsson »Mennirnir að baki
ManCity eru sér-
stakir heiðursmenn;
Kaldoon stjórnarfor-
maður ásamt Spánverj-
unum Txiki, Sorriano og
Pep Guardiola.
Hallur Hallsson
Höfundur er fyrrverandi blaðamaður
Morgunblaðsins.
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
VEISTU
UM GÓÐAN
RAFVIRKJA?