Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.08.2020, Blaðsíða 11

Óttast að batna aldrei
Óttastu að verða aldrei góð?
„Já. „Post Viral Fatigue Syndrome“ er
þekkt afleiðing af vírusum og það er margt líkt
með því og „Post Covid“-einkennum, en þó eru
þar líka ný einkenni. Það er enn margt sem
kemur læknum á óvart. Ég las það að ef fólk er
ekki búið að jafna sig á vírus eftir nokkra mán-
uði, gæti það setið uppi með einkennin til
frambúðar. Það er eitthvað sem hræðir mig
rosalega mikið,“ segir hún.
„Það er oft sagt að kórónuveiran ráðist á
undirliggjandi einkenni og magni þau upp,
eins og í mínu dæmi varðandi hjartað. Ég er
með alvarlegar hjartsláttartruflanir og þurfti
að fá gangráð. Það jákvæða sem kom út úr
Covid var að þá komst ég að því að hjartað
var veikt fyrir. Annað, ég er með vefjagigt
sem var alveg nógu slæm, en nú hef ég
áhyggjur af því að hún verði verri. Það er svo
fyndið að ég talaði alltaf um hversu erfið
þessi vefjagigtarþreytuköst voru. En þau eru
ekkert miðað við þessa ofsaþreytu sem ég hef
upplifað í gegnum Covid. Það er bara eitt-
hvað allt allt annað!“ segir hún og leggur
áherslu á orð sín.
„En ég er þakklát að finna að ég verð smátt
og smátt betri því í langan tíma óttaðist ég að
þetta yrði aldrei betra.“
Og hvað nú?
Ása segir það vissulega hafa verið gott að fá að
vita að hún hefði fengið Covid, en líðanin hafi
ekkert batnað. Og ekki voru til nein lyf til að
lina hennar þjáningar.
„Og tíminn leið og mér hélt áfram að líða
ömurlega. Þá talaði ég aftur við heimilislækn-
inn og sagði: „Nú er ég búin að fá þessar niður-
stöður, og hvað nú?“ Það er enginn að spá í
fólk eins og mig sem er ekki batnað. Finnst
læknastéttinni ekkert áhugavert að skoða
hvað sé í gangi hjá fólki sem er búið að díla við
þetta í langan tíma? Ég fékk svo sem engin
svör þá en nú er aðeins farið að tala um þetta.
Fólk er að fara í endurhæfingu á Reykjalundi,
en þar er alltaf sami langi biðlistinn. Fyrir
nokkrum vikum átti ég einn alveg ömurlegan
dag og hringdi grátandi upp á læknavaktina.
Ég sagði mína sögu og mér var tjáð að þau
væru að heyra af svona svipuðum málum eins
og mínum. Mér var sagt að það væri verið að
setja upp annað endurhæfingarúrræði þar
sem Reykjalundur annaði þessu ekki. Svo ég
vona að það verði gert,“ segir Ása, en hún er
nú á biðlista að komast á Reykjalund.
„Auðvitað vonast ég til þess að þegar ég fái
pláss verði ég orðin það góð að ég þurfi ekki að
fara,“ segir Ása og segist stundum fara of
geyst þegar hún eigi góða daga. Þá borgi hún
fyrir það næstu daga.
Einn góður dagur
„Stundum kemur hrikalegur skellur. Þetta eru
tvö skref áfram og eitt aftur á bak. Ég verð
bjartsýn þegar ég finn framfarir en verð svo
svartsýn eftir kvöld eins og kvöldið í gær; ég
hélt ég væri komin lengra. Ég var nýbúin að
grobba mig að ég væri búin að eiga þrjá níutíu
prósent daga. Ég er farin að tala í prósentum.
Í staðinn fyrir að útskýra alltaf hvernig mér
líður, segi ég kannski að dagurinn sé áttatíu
prósent. Á þessum sex mánuðum er ég búin að
eiga einn hundrað prósent dag. Það var himna-
ríki!“ segir hún og segist vera 85% daginn sem
viðtalið var tekið.
„Í dag finn ég fyrir höfuðverk og titringi.
Stundum sést titringurinn en stundum víbra
ég bara að innan. Það er rosa skrítið, en þetta
er einkenni sem margir tala um. Þetta er svo
óþægilegt,“ segir Ása og bendir á að oft sést
ekki utan á fólki að það þjáist.
„Maður getur verið að þjást af öndunarerf-
iðleikum eða verið allur að hristast inni í sér,
eða verið með höfuðverk. Annað sem margir
tala um eru ósjálfráðir kippir. Skrokkurinn
byrjar bara að kippast til, þannig að Covid hef-
ur klárlega áhrif á taugakerfið,“ segir hún.
„2020 er auðvitað hryllingur fyrir alla. Mér
fínnst þetta hafa verið ónýtt ár,“ segir Ása sem
segir að það eina góða við það að vera með
mótefni sé að geta ferðast án áhyggja. Hún
segist vera flökkukind sem njóti þess að fara
ein að flakka um heiminn, og ákvað hún því,
þegar henni fannst sér líða sæmilega, að skella
sér í helgarferð til Brighton.
Ekki ferðafær
„Ég hvíldi mig vel fyrir ferðina og lagði svo af
stað. Fyrsta sjokkið var að þurfa að vera með
grímu. Þar sem ég átti erfitt með öndun var
hræðilegt að vera með grímu, en ég hafði
ekki vitað það því ég hafði ekki þurft að nota
grímu áður. Það sem átti að vera æðisleg
helgi í Brighton var í raun bara helvíti. Ég
þurfti að vera með grímu í flugi og lest og öll-
um búðum. Ég fór á föstudegi og átti að fara
heim á mánudegi, en á laugardegi fékk ég til-
kynningu um að búið væri að fella niður flug-
ið mitt og að ég gæti flogið heim á sunnudegi.
Venjulega hefði maður orðið pirraður, en ég
var guðslifandi fegin. Mig langaði bara
heim,“ segir hún.
„Ég sá það þarna að ég er ekki ferðafær. Ég
get ekki ferðast með grímu og get ekki ferðast
ein. Ég er ekki í neinu standi.“
Við förum að slá botninn í samtalið. Ása seg-
ist alls ekki hafa rætt öll þau furðulegu einkenni
sem hún hefur fengið á þessum sex mánuðum.
„Núna er svo margt komið í ljós sem læknar
vissu ekki um í byrjun. Ég er þakklát fyrir að
hafa fengið Covid á Íslandi því þótt heilbrigðis-
kerfið sé ekki fullkomið, þá höfum við hér ein-
hver úrræði. Ég heyri það í bandaríska Face-
book-hópnum að það er ekkert hlustað á fólk
þar og margir deyja. Það virðist vera bara
villta vestrið þarna og hræðilegt heilbrigðis-
kerfi. Þó ég vorkenni sjálfri mér oft þá er ég
þakklát fyrir að vera á Íslandi.“
Við kveðjumst í anddyrinu og áður en ég
held út í haustið, segir Ása:
„Farðu varlega. Þú vilt ekki fá þetta!“
„Á þessum sex mánuðum er
ég búin að eiga einn hundrað
prósent dag. Það var himna-
ríki!“ segir Ása M. Ólafs-
dóttir, sem glímir við slæm
eftirköst af kórónuveirunni.
Morgunblaðið/Ásdís
’Og tíminn leið og mér héltáfram að líða ömurlega. Þátalaði ég aftur við heimilislækn-inn og sagði: „Nú er ég búin að fá
þessar niðurstöður, og hvað nú?“
Það er enginn að spá í fólk eins
og mig sem er ekki batnað.
30.8. 2020 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11