Morgunblaðið - Sunnudagur - 30.08.2020, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30.8. 2020
K
annanir vestur í Bandaríkjunum ýta
undir að margir telja nú líklegt að
Joe Biden vinni forsetakosning-
arnar. Og það þótt frambjóðandinn
virðist ekki vera viss um það sjálf-
ur að hann sé í framboði.
Kjallaraafbrigðið
Eftirminnilegt er að í prófkjörsbaráttunni gekk hann
sæmilega rösklega í ræðustól og sagði: „Ég er Joe Bi-
den og hef tekið þá ákvörðun að bjóða mig fram til
öldungadeildarinnar!“ Þá voru tæp 12 ár síðan hann
hætti þar. Við eðlilegar aðstæður hefðu fundarmenn
talið þetta djúpt glens hjá frambjóðandanum og
skellt rækilega upp úr. En enginn hló og þögnin var
pínleg. Enda hafði hann skömmu áður snúið sér að
aðstoðarmönnum sínum og spurt: „Í hvaða ríki erum
við núna?“ Fjölmiðlafólk í kippum festi furðuverkið á
mynd.
Vissulega gera menn sér stundum upp fákunnáttu
öðrum til skemmtunar. Bob Hope heilsaði myndar-
legri frú og spurði á skjön við hefðbundna háttvísi,
hvað hún væri gömul. „Ég er að nálgast fimmtugt,“
sagði frúin. „Úr hvorri áttinni, frú?“ spurði Hope.
Bob Hope var talinn með í saknaðarorðum Ronalds
Reagans í baráttunni gegn sitjandi forseta: (Before,
we had Nixon, Johnny Cash and Bob Hope. Now we
have Carter, no cash and no hope).
Eftir óþægilega mörg víxlspor af framangreindu
tagi er passað að sem minnst heyrist frá Biden annað
en það sem hann les af spjöldum og er ekki spurður
út í af neinum.
Segja hinn kosningaþjóf
Margir gætu af þessu tilefni gripið ákafir inn í og
sagt að þessir meintu annmarkar Bidens væru smá-
munir hjá hættunum sem stafi frá „hinum“. En það
er ekki málið. Demókratar höfðu fjögur ár til að finna
verðugan mann á móti Trump í kosningum og þeir
enda með Biden sem aldrei hefur gáfumaður verið
eða garpur og nú bætist við að það litla sem var, er
laskað orðið. Það skrítna er að andstaðan við Trump
þessi fjögur ár snýr ekki að verkum hans eða stefnu í
innanland- eða utanríkismálum.
Frá upphafi var gengið út frá því að Trump hefði
með einhverjum dularfullum hætti stolið forsetaemb-
ættinu frá Hillary! Og hvernig gerði hann það? Með
aðstoð Rússa!
Með því að leika á óreyndan dómsmálaráðherra
tókst að setja í gang risavaxna rannsókn sem stóð í
tvö ár og átti að leiða til málshöfðunar þingsins gegn
forsetanum. Eftir tvö ár hrópaði innistæðuleysa rús-
safársins á alla. Þá var kúvent á nokkrum vikum og
Trump stefnt til embættismissis vegna „leyni“símtals
hans við forseta Úkraínu sem á þriðja tug manna
hlustaði á og þingið fékk útskrift af þegar það bað
um, sem er fordæmalaust. Málshöfðun þingsins rann
út í sandinn eftir þennan málatilbúnað.
Hættir að trúa könnunum?
Skoðanakannanir hafa að undanförnu bent til þess
að það fólk sem hefur verið við það að ganga af
göflunum af hatri út í Trump sé um það bil að sjá
ljósið.
En það fólk er tekið að efast um að kraftaverkið sé
að gerast.
Ein nýjasta vending í óbeinum spám um úrslit kosn-
inganna í nóvember birtist úr mjög óvæntri átt. Frú
Hillary Clinton, fyrrverandi forsetafrú og frambjóð-
andi, sendi frá sér einkennilega áskorun: Joe Biden
má alls ekki gefa yfirlýsingu að kvöldi kjördags um að
hann hafi tapað kosningunum fyrir Donald Trump!
Varla telur frú Hillary að raunveruleg hætta sé á
því að Joe Biden kunni óvænt að gefa frá sér yfirlýs-
ingu um að hann hafi tapað kosningunum, þótt aðrir
standi þá í þeirri meiningu að Biden hafi unnið þær.
Jú, vissulega er verið að tala um Joe Biden, en ein-
hvers staðar hljóta mörkin að liggja. Trump heldur
augljóslega enn vöku fyrir Hillary. En þetta gæti
bent til að Hillary telji nú að það hafi verið taktísk
mistök af sinni hálfu að láta undan þrýstingi sinna
nánustu og játa sig sigraða. Má vera að hún telji að
andófið gegn Trump, á þeim gundvelli að hann sé
ólögmætur forseti, hefði gengið betur ef hún sem
frambjóðandi hefði haldið öllu opnu. Það er athygl-
isvert en um leið hæpið og hættulegt.
Grátklökkt beið það
En þetta útspil minnir á að demókratar hafa í nýlegri
sögu haft undarlegt háttarlag við að viðurkenna ósig-
ur í forsetakosningum. Það er þekkt að þúsundir
manna biðu með grátstafinn í kverkunum í salnum
þar sem Hillary Clinton hafði ætlað að lýsa yfir sigri
sínum 2016. Fólkið beið þótt fjölmiðlarnir væru í raun
búnir að horfast í augu við raunveruleikann og voru
þó sumir þeirra ótrúlega lengi að viðurkenna sigur
Trumps í einstökum kjördæmum, þótt næsta augljós
væri orðinn.
Loks birtist John Podesta, stjórnandi kosningabar-
áttu demókrata og allir töldu víst að hans erindi væri
það eitt að kynna frambjóðandann. Podesta var mjög
vandræðalegur og sagði að frambjóðandinn kæmi
ekki að sinni, enda væru menn víða að telja atkvæði
hér og hvar um landið! Svo hjalaði hann um að
Hillary elskaði þau öll og elskaði þau óendalega mikið
og að þau elskuðu hana einnig mikið og væru þakklát
fyrir allt sem hún hefði gert fyrir þau. En Hillary
myndi sem sagt ekki tala við þau fyrr en á morgun,
enda væri enn þá verið að telja atkvæði! Ekki löngu
síðar hafði eiginmaðurinn loks fengið konu sína til að
hringja í Trump og óska honum til hamingju.
Auðvitað var Hillary Clinton úrvinda eftir harðan
slag og nú bættust við stærstu vonbrigði lífsins.
Yfirgengileg framkoma
En augnablikið þegar forsetaframbjóðandi í áhrifa-
mesta ríki veraldar játar sig sigraðan var þó skrít-
nast í tilviki Al Gore. Forsetakosningarnar árið 2000
á milli George Bush yngri og Gore varaforseta voru
harðar og jafnar. Eftir að fjölmiðlar höfðu gefið sér
og birt að Flórída hefði fallið Bush í skaut hringdi Al
Gore í keppinautinn, viðurkenndi ósigur sinn og ósk-
aði verðandi forseta heilla í starfi.
Hálftíma síðar eða svo var hringt og sagt að vara-
forsetinn þyrfti strax að ná í Bush. Gore sagði að sér
þætti það leitt en óhjákvæmilegt væri að hann aftur-
kallaði uppgjöf sína og árnaðaróskir vegna nýrra
upplýsinga sem honum hefðu borist frá Flórída.
Bush trúði ekki sínum eigin eyrum.
Í framhaldinu hófst mikill skrípaleikur sem stóð í
meira en mánuð! Hundruð lögfræðinga og ímyndar-
fræðinga fylltu hótelin, ásamt fjölmiðlahernum.
Ruglið endaði ekki fyrr en Hæstiréttur Bandaríkj-
anna stöðvaði það og átaldi ólögmætar aðgerðir
Hæstaréttar Flórída sem heimilað hafði eftir á að
beita mætti mismunandi aðferðum og mati í ein-
stökum kjördæmum Flórída-ríkis!
Hæstiréttur grípur inn í
Hinn 8. desember stöðvaði Hæstiréttur Bandaríkj-
anna talninguna endalausu. Það ákvað 5 manna
meirihluti réttarins. Fjölmiðlager sjónvarpsstöðv-
anna, þar sem um 80% virðast ganga erinda demó-
krata, hefur það enn sem „sögulega niðurstöðu“ að
flokksdrægur Hæstiréttur hefði með minnsta meiri-
hluta, 5 af 9 dómurum, útnefnt Bush sem forseta á
vafasömum forsendum. Ekki var þess getið að minni-
hluti dómaranna, sem hafði haldið fast saman um
dómsúrlausnir, sem gjarnan falla demókrötum vel í
geð, hafi verið flokksdrægur. Ekki hefur verið talið
nauðsynlegt heldur að miða við meginstaðreyndir í
þeim efnum. Í rauninni voru það 7 dómarar af 9 sem
Taka tvö?
’
Demókratar ákváðu í raun að viður-
kenna ekki kjör Trumps. Og óhugnan-
legast var að valdamenn í stofnunum, sem
verja eiga Bandaríkin gegn hættulegustu
óvinum, misnotuðu þær til að koma
forsetanum frá. Spurning er um það hvort
og þá hve stóran þátt fráfarandi forseti og
varaforseti tóku í athæfinu.
Reykjavíkurbréf28.08.20