Morgunblaðið - 05.11.2020, Page 19

FRÉTTIR 19Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. NÓVEMBER 2020
og annarra verði jafnsett til dæmis
þjónustu lækna. Sömuleiðis sé brýnt
að starfsemi geðsviðs Landspítala
verði færð í ný húsakynni.
„Núverandi hús, við Hringbraut
og Elliðaárvog, eru engum bjóðandi,
hvorki sjúklingum né starfsfólki.
Eru kuldaleg, fráhrindandi og
byggð samkvæmt öðrum viðmiðum
en nú gilda. Jafnframt þarf að huga
að innihaldi og hugmyndafræði með-
ferðar. Geðþjónustu þarf að færa út í
samfélagið og koma betur til móts
við notendur á þeirra eigin for-
sendum. Einnig að sett verði á lagg-
irnar svonefnt geðráð; vettvangur
samráðs sem bæði verður stefnu-
markandi og aðhald í aðgerðum í
þessum málaflokki. Það er síðan al-
gjört forgangsmál innan Geðhjálpar
að hvers kyns nauðung og þvingun
við meðferð verði útilokuð.“
Afhelguð tala
Að 39 manns svipti sig lífi á ári
hverju þykir ógnvekjandi staðreynd
og miðað við önnur lönd er Ísland
þar í hærri kantinum. „Fjöldi sjálfs-
víga getur verið mælikvarði á geð-
heilsu og þessa tölu viljum við af-
helga, ef svo má að orði komast.
Mæta þarf staðreyndum og bregð-
ast við. Sjálfsvíg hafa jafnan mikil
áhrif á fjölskyldu og vini hins látna
og valda miklu heilsutjóni þeirra.
Því er mikilvægt að beina sjónum að
orsakaþáttum geðheilsu,“ tiltekur
Grímur Atlason og segir að lokum:
„Að fólk sé ekki virkt, einangri sig
og taki ekki þátt í samfélaginu eins
og fjöldinn gerir er samfélaginu dýrt
– og þá ekki bara í peningum talið.
Þarna þarf að gera betur og nú þeg-
ar aðstæður í samfélaginu eru mjög
óvenjulegar ættu augu fólks að vera
opin fyrir þessum veruleika. Nú er
tæplega ár til kosninga og því ættu
stjórnmálaflokkar að vera tilbúnir
að taka geðheilbrigðismál til umfjöll-
unar og setja í stefnuskrá sína. Við
væntum því mikillar umræðu í
tengslum við 39.is og í raun hefur
hún strax komið af stað vitundar-
vakningu um mikilvæg málefni sem
alls ekki mega gleymast í önn dags-
ins.“
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Hjólreiðar Útivera og hófleg
áreynsla er mikilvæg geðheilsu.
Áherslumál Geðhjálpar í tengslum við 39.is
 Heildarúttekt á umfangi og framkvæmd geðheil-
brigðisþjónustu á Íslandi. Nauðsynlegt svo hægt sé
að ná utan um málaflokkinn og auka samhæfingu
þeirra þriggja stoða sem eru á hendi ríkis, það er
sjúkrahúsa, heilsugæslu og sérfræðiþjónustu. Út-
tektin taki einnig til þjónustu sveitarfélaga.
 Heilsugæslan sé efld sem fyrsti viðkomustaður.
Geðheilsuteymi heilsugæslunnar geta verið ákveðin
fyrirmynd að þjónustu. Innan heilsugæslunnar starfi
félagsráðgjafar, notendafulltrúar, iðjuþjálfar, þroska-
þjálfar og fleiri stéttir.
 Auka stuðning og fræðslu fyrir foreldra, það er
mæðraeftirlit, foreldrafræðslu og ungbarnaeftirlit,
til að fræða foreldra um mikilvægi tengslamyndunar
fyrstu 1.000 dagana í tilveru hvers barns.
 Hefja niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu, samkvæmt
samþykkt Alþingis. Fjármögnun er óútfærð.
 Geðrækt sé hluti af aðalnámskrá grunnskóla og
kennd á menntavísindasviði til að styðja við getu
kennara við að miðla þessari fræðslu.
 Fjölga atvinnutækifærum fyrir ungmenni og fólk
með geðrænar áskoranir Á aldrinum 16 til 18 ára er
umtalsvert brottfall úr námi og virkni oft lítil meðal
ungmenna, sem hefur slæm áhrif á geðheilsu.
 Byggja nýtt húsnæði geðsviðs LSH og endurskoða
hugmyndafræði og innihald meðferðar, svo sem
koma á fót lyfjalausum deildum. Áherslur Geðhjálpar
miða að því að það heyri til undantekninga í framtíð-
inni að þurfa að leggjast inn á geðdeildir sjúkrahúsa.
 Útilokun á nauðung og þvingun við meðferð. Ís-
land hefur enn ekki lögfest samning Sameinuðu
þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks en nauðungar- og
þvingunaraðferðir eru óheimilar.
 Koma á fót geðráði, samráðsvettvangi um geð-
heilbrigðismál. Ráðinu er ætlað að fá alla að sama
borðinu; stjórnvöld, fagfólk, notendur og aðstand-
endur, til þess að fjalla á hlutlægan hátt um mála-
flokkinn og leggja grunn að stefnumótun og aðgerð-
um.
Fræðsla til foreldra
og geðrækt í skóla
NÍU AÐGERÐIR TIL AÐ SETJA GEÐHEILSU Í FORGANG
Morgunblaðið/Hari
Reykjavík Aðgerðir í geðheilbrigðismálum eru eins og að
smíðuð sé brú, svo allir geti tekið þátt í samfélaginu.
„Okkur finnst að það sé allra
hagur að það sé jafnræði á milli
manna á svæðinu, að allir sitji við
saman borð,“ sagði Hjörtur. Hann
sagði að Fákur hefði yfirleitt gert
samninga við hesthúseigendur í
Faxabóli og Almannadal um lóðir
til 50 ára. Margir eigendur hest-
húsa í Víðidal eru félagar í Fáki.
Flestum stendur til boða að fram-
lengja lóðarleigusamninga við
borgina um 25 ár með þeim skil-
yrðum að húsin verði fjarlægð í lok
samningstíma. „Það er verið að
mismuna þeim gagnvart öðrum að-
ilum á svæðinu. Þessu fólki er gert
erfiðara um vik að fjármagna sínar
eignir og eins er fólk ekki tilbúið að
eyða eins miklu í þetta ef aðeins er
samið til 25 ára en ekki 50 ára,“
sagði Hjörtur. Hann segir að hesta-
mennska krefjist mikils tíma og
fjármuna. Yfirleitt sé þetta fjöl-
skyldusport. Menn séu ekki tilbún-
ir að leggja allt sparifé sitt í eitt-
hvað sem ekki er betur tryggt en
þetta. Hús með 25 ára leigusamn-
ing og kvöð um niðurrif sé ekki
eins auðseljanlegt og hús með 50
ára leigusamning og ákvæði um
uppkaup.
Víðidalssvæðið er á félagssvæði
Fáks en hestamannafélagið á ekki
aðild að lóðarsamningunum þar.
Hjörtur kvaðst mundu helst vilja
sjá sama fyrirkomulag varðandi
lóðirnar í Víðidal og gildir í Fax-
abóli og í Almannadal, enda sé
þorri hesthúseigenda í Víðidal nú
þegar félagsmenn í Hestamanna-
félaginu Fáki.
Morgunblaðið/Eggert
Hesthús Lóðarsamningar í Faxabóli og í Víðidal eru ekki sambærilegir, t.d. varðandi gildistíma. Það veldur óánægju á meðal hestamanna.
mjolka.is
Fylgdu okkur á