Morgunblaðið - 16.11.2020, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2020
PON Pétur O. Nikulásson ehf. | Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður | Sími: 580 0110 | pon.is
Við bjóðum alla Jungheinrich eigendur velkomna!
GÆÐI OG ÞJÓNUSTA
PON er umboðsaðili
Á mínum uppvaxtarárum voru
lesnar bækur sem voru eingöngu
prentaðar hér á landi. Engum útgef-
anda eða rithöfundi datt í hug að
senda eitt einasta handrit til prent-
unar erlendis, ekki einu sinni nób-
elsskáldinu. Það er eitthvað annað
en nú til dags, þegar enginn virðist
treysta íslenskum prentsmiðjum eða
prentiðnaðarfólki til að framleiða
bækurnar, nema kannski þeir sem
gefa út bækurnar sínar sjálfir, og
hélt ég þó að íslenskar prentsmiðjur
í dag gæfu hinum erlendu ekkert eft-
ir hvað gæði prentunar snertir. Nú
eru uppi þeir tímar sem öll landa-
mæri heimsins eru að meira eða
minna leyti lokuð og hver þjóð verð-
ur að vera sjálfri sér nóg. Hvernig
væri þá að veita prentsmiðjum og
prentiðnaðarfólki atvinnu með því að
láta prenta bækurnar aftur hérna
heima í stað erlendis? Nú er lag til
þess að styðja og efla íslenskan
prentiðnað. Ekki veitir af.
Guðbjörg Snót Jónsdóttir.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Styðjum íslenskan prentiðnað
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Á degi íslenskrar
tungu setjum við árlega
Stóru upplestrarkeppn-
ina í Áslandsskóla. Í
keppninni taka ár hvert
þátt nemendur í 7. bekk
skólans.
Markmið keppninnar
er að auka hlut talaðs
máls í skólum landsins
og auka vitund þjóð-
arinnar um mikilvægi
þess. Þar gefst gott tækifæri til að
leggja markvissa rækt við tvo þætti
móðurmálsins, vandaðan upplestur
og framsögn. Áhersla er lögð á að
nemendur lesi upp, sjálfum sér og
öðrum til ánægju.
Keppnin fer þannig fram að kenn-
arar undirbúa nemendur sína og
halda undankeppni innan skólans þar
sem valdir eru nokkrir nemendur til
áframhaldandi keppni. Sá hluti kall-
ast ræktunarhluti. Undankeppnin er
haldin í skólanum, þar sem 10 nem-
endur lesa að jafnaði til úrslita, og
þaðan halda tveir nemendur til þátt-
töku í lokakeppninni sem fram fer í
Hafnarborg, menningar- og lista-
miðstöð Hafnarfjarðar. Sá hluti
keppninnar er gjarnan nefndur hátíð-
arhluti.
Lokahátíðir eru í raun uppskeruhá-
tíðir, þar sem uppskeru mikillar þjálf-
unar er fagnað.
Vandaður upplestur er óhugsandi
án undirbúnings og leggja kennarar á
sig mikla vinnu við þjálfun nemenda.
Markmiðið er að lesturinn sé vel und-
irbúinn og nemandinn
svo öruggur að ekki sé
lengur um lestur að
ræða heldur flutning.
Upplestur er nær til-
gangslaus nema hann sé
áheyrendum til skiln-
ings og ánægju. Til þess
að auðvelda börnunum
að ná þessu markmiði
hvetjum við foreldra til
þátttöku í undirbúningi
barna sinna, með því að
hlusta á þau og aðstoða
við val á texta þegar
þeim er falið það verkefni að koma
með texta að eigin vali.
Við þjálfun nemenda er að ýmsu að
hyggja. Farið er yfir rétta líkams-
stöðu, standa í báða fætur, draga and-
ann djúpt og horfa fram. Mikilvægt er
að röddin berist, styrkur hennar sé
réttur og öndun rétt. Við upplestur
þarf stundum að kveða fastar og skýr-
ar að heldur en í venjulegu tali milli
fólks og framburður þarf að vera
vandaður og skýr svo að hvert orð
skiljist. Merking texta þarf að komast
til skila til dæmis með því að hægja á
lestrinum, setja þagnir inn á réttum
stöðum og koma blæbrigðum til
áheyrenda án ofleiks. Góð samskipti
við áheyrendur verða til þess að þeir
fylgjast betur með og upplifa að talað
sé til þeirra.
Stóra upplestrarkeppnin er að
mínu mati eitt allra merkilegasta þró-
unarverkefni sem unnið hefur verið
að í skólum landsins. Verkefnið hófst
árið 1996 með þátttöku nemenda í
Hafnarfirði og á Álftanesi með það að
markmiði að styðja við þann þátt
aðalnámskrár um framsögn og tján-
ingu. Svo skemmtilega vill til að ég
var þá umsjónarkennari í 7. bekk í
Öldutúnsskóla og hef því fylgt þessu
verkefni frá upphafi. Verkefnið hefur
vaxið og dafnað undir styrkri stjórn
Ingibjargar Einarsdóttur, fyrrver-
andi skrifstofustjóra Skólaskrifstofu
Hafnarfjarðar. Ingibjörg hefur verið
vakin og sofin yfir verkefninu og stýrt
því af miklum myndarbrag. Án rækt-
arsemi hennar við verkefnið hefði það
aldrei vaxið og dafnað eins vel og það
hefur gert.
Á landsvísu hefur verkefnið verið
rekið af Röddum, samtökum um
vandaðan upplestur og framsögn. En
nú hafa Raddir ákveðið að „senda
barnið að heiman“ en með hvatningu
til sveitarfélaganna um að taka við
verkefninu.
Ég tek undir þá hvatningu og tel að
Hafnarfjörður og önnur sveitarfélög
eigi að taka verkefninu fagnandi og
móta sína upplestrarkeppni. Með
þeim hætti getum við með góðri sam-
visku stutt við þennan mikilvæga þátt
móðurmálskennslunnar hér eftir sem
hingað til.
Það er tungunni tamast sem
hjartanu er kærast
Eftir Leif S.
Garðarsson » Stóra upplestrar-
keppnin er að mínu
mati eitt allra merkileg-
asta þróunarverkefni
sem unnið hefur verið
að í skólum landsins.
Leifur S. Garðarsson
Höfundur er skólastjóri Áslandsskóla
í Hafnarfirði.
Atvinna