Morgunblaðið - 16.11.2020, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 16. NÓVEMBER 2020
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALINánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
71%
SPLÚNKUNÝ MYND FYRIR
ALLA FJÖLSKYLDUNA
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI.
MYNDIN SEM HEFUR SLEGIÐ Í GEGN
Í EVRÓPU UNDANFARNAR VIKUR.
HÖRKUSPENNANDI MYND
BYGGÐI Á SANNRI SÖGU.
TRYGGÐU ÞÉR
MIÐA INNÁ
SÝND MEÐ
ÍSLENSKU TALI
Ný stytta af breska rithöfundinum,
kvenréttindafrömuðinum og heim-
spekingnum Mary Wollstonecraft,
sem afhjúpuð var í Norður-London
fyrir skemmstu, hlýtur mjög blendn-
ar viðtökur. Samtökin The Mary on
the Green hafa frá 2010 barist fyrir
því að Wollstonecraft væri minnst
með styttu í höfuðborginni og safnað
fé til verksins. Fyrir tveimur árum
var upplýst að ákveðið hefði verið að
fela myndhöggvaranum Maggi
Hambling að gera styttuna, en sam-
kvæmt fréttum stóð lokavalið á milli
Hambling og myndhöggvarans
Martin Jennings. Vinningsverk
Hambling, sem útfært er í silfur-
lituðu bronsi, sýnir nakta konu sem
rís upp úr stórum silfurlituðum
massa. Í útfærslu Jennings er
Wollstonecraft fullklædd með bæk-
ur sér við hlið á bekk og var hug-
myndin sú að vegfarendur gætu tyllt
sér hjá heimspekingnum með sama
hætti og vegfarendur í Reykjavík
geta tyllt sér á bekkinn hjá Tómasi
Guðmundssyni skáldi við Tjörnina.
Bee Rowlatt, stjórnarformaður
Mary on the Green, segir í samtali
við BBC að hugmyndir Wollstone-
craft hafi breytt heiminum og hún
sýnt mikið hugrekki með því að berj-
ast fyrir mannréttindum og jöfnum
rétti til menntunar. „Mary Woll-
stonecraft var uppreisnarmaður og
brautryðjandi og á því skilið braut-
ryðjandalistaverk. Þetta verk er til-
raun til að lofsyngja framlag hennar
til samfélagsins með öðrum hætti en
hinni viktoríönsku hefð að setja fólk
á stall,“ segir Rowlatt. Í tilkynningu
frá samtökunum kemur fram að
styttunni sé ætlað að tákna „sér-
hverja konu sem sé tilbúin að standa
andspænis heiminum“.
Rithöfundurinn Rhiannon Lucy
Cosslett skrifar grein um styttuna í
The Guardian undir yfirskriftinni:
„Hvers vegna ég hata styttuna af
Mary Wollstonecraft: væri karl-
maður „heiðraður“ með slátrið úti?“
Segir hún nakta styttu Hambling að-
eins staðfestingu á því hvernig kven-
líkaminn hafi í gegnum tíðina verið
hlutgerður í augum karlkyns lista-
manna. Nefnir hún í því samhengi að
aðeins sé mánuður síðan afhjúpuð
var stytta af grísku gyðjunni Me-
dúsu fyrir framan dómstól í Man-
hattan. Sú stytta var einnig kviknak-
in sem vakti hörð viðbrögð. Bendir
hún á að styttur af nafngreindum
konum séu margfalt færri en af
nafngreindum karlmönnum.
Viðbrögð á samfélagsmiðlum hafa
heldur ekki látið á sér standa og hef-
ur The Art Newspaper tekið þau
saman í grein. Sem dæmi skrifar
Emily Cock: „Loksins fæst það al-
mennt viðurkennt að konur á 18. öld
voru kviknaktar og ákaflega smá-
vaxnar.“ Anny Shaw, einn ritstjóra
The Art Newspaper, fagnar því að
Wollstonecraft sé heiðruð, en segir
styttuna „hryllilegt listaverk“.
Ljósmynd/Af vefnum maryonthegreen.org
Tillaga Valið stóð á endanum á milli tillögu Hambling
og þessarar tillögu eftir Martin Jennings sem gaf veg-
farendum tækifæri til að tylla sér hjá Wollstonecraft.
„Hryllilegt listaverk“
 Stytta af Mary Wollstonecraft eftir Maggi Hambling sem
nýverið var afhjúpuð í London hlýtur blendnar viðtökur
AFP
Niðurstaðan Maggi Hambling er höfundur vinningstillög-
unnar sem nýverið var afhjúpuð í Norður-London skammt
frá þeim stað þar sem Mary Wollstonecraft bjó og starfaði.
AFP
Styttan Á að tákna sérhverja konu.
Fjölskyldulíf á jörðinni erboðskort inn í veröldljóðmælandans, inn í fjöl-skyldulíf hans
sem lýst er með einlægum
hætti. Lesandinn þarf að-
eins að opna bókina til þess
að ljúka upp dyrunum að
einkaveröld ljóðmælandans
sem hverfist um börn hans,
fyrst eitt og svo tvö.
Lesandinn öðlast skilning
á ást og ótta ljóðmæland-
ans, tilfinningunum sem eru
mest áberandi í textanum, tilfinn-
ingum sem mætti segja að tali sam-
an, ef mannveran elskar eitthvað
nægilega heitt hræðist hún einnig
um það. Ljóðmælandinn óttast um
foreldra sína, hann óttast um börn-
in sín og loks óttast hann um lífríki
jarðar þegar hann veltir fyrir sér
sjöttu útrýmingunni. Óttinn, af
þrennum toga, virðist allur tengj-
ast með einum eða öðrum hætti, í
það minnsta hræðslan sem tengist
dóttur hans annars vegar og lífrík-
inu hins vegar.
ég les fréttir af sjöttu útrýmingunni
á meðan dóttir mín klifrar upp þrep-
in að rennibrautinni
nú deyja skordýrategundir út
átta sinnum hraðar
en spendýr og fuglar
Þessi persónulega frásögn Dags
Hjartarsonar, sem auðvitað fær þó
að liggja á milli hluta hvort sé
raunverulega frásögn af veröld
hans sjálfs, talar beint inn í sam-
tímann og eflaust við stóran
hóp lesenda. Hún tekur á
einu stærsta viðfangsefni
samtímans, loftslagsbreyt-
ingum og óttanum sem
þeim fylgir, út frá einum
minnsta veruleika sem
hugsast getur, veruleika
eins einstaklings. Bókin
færir þannig nauðsynlegar
vangaveltur heim í stofu
lesandans en leyfir honum þó að
hugsa fyrir sjálfan sig.
Þrátt fyrir að margt sé virkilega
vel gert í bókinni, eins og að fram-
an er rakið, náðu ljóðin ekki alveg
til undirritaðrar. Ljóðin mynda
saman eina sterka heild en ekkert
eitt stendur upp úr. Sameinuð
valda ljóðin hughrifum en ein og
sér standa þau völtum fótum og ná
ekki inn fyrir hjartans dyr.
Morgunblaðið/Hari
Dagur „Fjölskyldulíf á jörðinni er boðskort inn í veröld ljóðmælandans, inn í
fjölskyldulíf hans sem lýst er með einlægum hætti,“ segir rýnir.
Ljóð
Fjölskyldulíf á jörðinni
bbbnn
Eftir Dag Hjartarson.
JPV, 2020. 52 bls.
RAGNHILDUR
ÞRASTARDÓTTIR
BÆKUR
Ótti og ást