Morgunblaðið - 17.11.2020, Blaðsíða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 2020
Jólatré Stærðarinnar tré við Fógetagarðinn í miðbæ Reykjavíkur varpar bláum bjarma á nærumhverfi þess, enda er tréð klætt í bláan jólabúning þótt enn sé rúmur mánuður til jóla.
Eggert
Almennt ræður fólk
sínum næturstað, sem
betur fer. Hið opinbera
er lítið að vasast í því, en
þegar kemur að því að
velja sér næturstað inn í
eilífðina virðist annað
vera upp á teningnum.
Löggjafinn hefur á því
miklar skoðanir. Við
sjáum það gjarnan í er-
lendum kvikmyndum að
aðstandendur koma saman og dreifa
ösku ástvina yfir landsvæði eða stöðu-
vatn, nú eða jafnvel leyfa duftkeri að
hvíla á arinhillunni. En á Íslandi er
þetta ekki leyfilegt heldur skal askan
jarðsett. Sækja þarf sérstaklega um
undanþágu á þessu ákvæði og er það
aðeins veitt ef öskunni er dreift á einn
stað og það er yfir öræfi eða sjó. Ekki
má merkja dreifingarstaðinn og óheim-
ilt er að geyma duftkerið fram að ráð-
stöfun þess annars staðar en í líkhúsi.
Undanþáguumsóknum hefur fjölgað
mjög á síðustu árum og hlutfall er-
lendra ríkisborgara aukist. Líklegt
verður þó að telja að útlendingar hafi
dreift hér ösku látinna ástvina án þess
að sækja um sérstakt leyfi, enda mörg-
um ekki ljóst að hér séu í gildi ströng
lög um dreifingu ösku. Í flestum lönd-
um er löggjöfin mun opnari, ef það eru
þá á annað borð einhver lög um dreif-
ingu ösku.
Óski Íslendingur eftir því að ösku
sinni sé dreift við uppáhalds-
árbakkann, í sumarbústaðarlandi fjöl-
skyldunnar nú eða í Heiðmörk, þá er
það bannað. Af hverju?
Ég sé enga ástæðu fyrir opinberri
íhlutun um jarðneskar leifar fólks og
mér finnst að fólk eigi að hafa frelsi til
að ákvarða sinn hinsta náttstað.
Ég hef því lagt fram á Alþingi breyt-
ingar á þessum lögum. Þar er lagt til að
dreifing jarðneskra leifa verði gefin
frjáls. Nauðsynlegt er að farið sé áfram
með ösku látinna manna af virðingu.
Áfram þurfi að búa um
öskuna í þar til gerðum
duftkerum eftir lík-
brennslu en aftur á móti
verði gefið frjálst hvað
gert verður við kerin.
Með frumvarpinu er jafn-
framt lagt til að ekki verði
kveðið á um skyldu til að
grafa kerin niður í graf-
arstæði eða leggja þau í
leiði annarra heldur verð-
ur um heimild að ræða til
annarrar ráðstöfunar. Sé
hins vegar ákveðið að grafa duftker í
kirkjugarði skal fylgja ákvæði laganna.
Með frumvarpinu er þó lagt til að
áfram verði kveðið á um að duftker
verði úr forgengilegu efni og eins að
kveðið verði á um nánari reglur um
dreifingu ösku látins manns í reglu-
gerð, t.d. með upplýsingum til leg-
staðaskrár um staðsetningu dreifingar
ösku. Á Norðurlöndunum eru sérstakir
skógar til staðar fyrir dreifingu líkams-
leifa og þar má setja upp minning-
arskjöld sem ættingjar geta vitjað og
viðhaldið. Á Norðurlöndunum eru þó
ákveðin skilyrði fyrir dreifingu ösku en
þau eru almennt rýmri en hér tíðkast.
Fólki er fyllilega treystandi til að út-
færa sinn hinsta hvílustað af smekkvísi
og virðingu. Reynsla annarra landa
sýnir það. Aukið frjálsræði í þessum
efnum hér á landi hlýtur því að teljast
sjálfsagt mál í nútímasamfélagi.
Eftir Bryndísi
Haraldsdóttur
»Ég sé enga ástæðu
fyrir opinberri íhlut-
un um jarðneskar leifar
fólks og mér finnst að
fólk eigi að hafa frelsi til
að ákvarða sinn hinsta
náttstað.
Bryndís Haraldsdóttir
Höfundur er þingmaður
Sjálfstæðisflokks.
bryndish@althingi.is
Á hver að ráða
sínum næturstað?
Faraldur kórónuveirunnar
snýst ekki um það eitt að ógna
lífi og heilsu fólks. Hann hefur
lamað heilu starfsgreinarnar,
hægt á flestum hjólum atvinnu-
lífsins, skert mikilvæga opinbera
þjónustu, ekki síst á sviði heil-
brigðis- og menntamála, og aukið
mjög atvinnuleysi á skömmum
tíma. Atvinnuleysið nú er meira
en þegar mest var eftir banka-
hrunið.
Hagfræðihugtök
og mannlífið
Við skulum ætíð hafa það hug-
fast að slík félagsleg og hag-
fræðileg óáran bitnar að lokum á
einstaklingum og fjölskyldum,
ekki síst sem félags-, fjármála- og
heilsufarslegur vandi. Þó svo að
bjartsýnustu spár gangi eftir um
þróun og dreifingu bóluefnis og
rénun faraldursins, er það engu
að síður samdóma álit flestra sér-
fræðinga sem reynt hafa að spá í
spilin, hér á landi og víðar, að við
eigum enn eftir að sjá þessar til-
teknu afleiðingar af faraldrinum
aukast og að ekki séu líkur á eðli-
legu lífi fyrr en næsta vetur. Enn
sér ekki fyrir endann á því
hversu djúp og varanleg strik
faraldurinn hefur sett í samfélög
okkar og líf einstaklinganna.
Tillagan er hluti af
aðgerðum til viðspyrnu
vegna heimsfaraldurs
Vegna vaxandi atvinnuleysis,
fjárhagsvanda, farsóttarþreytu,
félagslegrar einangrunar og al-
menns kvíða hefur þörf á al-
mennri, margþættri ráðgjöf, sál-
gæslu og margvíslegum stuðningi
við fjölskyldur og einstaklinga
aukist gífurlega á síðustu mán-
uðum. Við stöndum því frammi
fyrir meiri þörf á þessu sviði en
við höfum gert um langt árabil.
Í dag munu borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins leggja til á
borgarstjórnarfundi að komið
verði upp tímabundnu ráð-
gjafatorgi á vegum velferðarsviðs
til að þjónusta borgarbúa með
fjartækni. Þannig verði þjónustan
aðgengilegri, skjótvirkari og hag-
kvæmari, Slíkt verklag hefur mjög
verið í deiglunni að undanförnu,
t.d. tilraunir með fjarheilbrigð-
isþjónustu fyrir landsbyggðina.
Það fyrirkomulag ætti að draga úr
álagi á þjónustumiðstöðvar borg-
arinnar og auðvelda aðgengi borg-
arbúa að þjónustunni. Mikilvægt
er að Reykjavíkurborg nýti ný-
sköpun og tækni í auknum mæli
til að þróa þjónustu við borgarbúa
í takt við breyttar aðstæður í sam-
félaginu. Tillagan er hluti af að-
gerðum, sem borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins leggja fram,
til viðspyrnu vegna heimsfarald-
urs Covid-19
Samstarf við háskólastúdenta
Við leggjum til að velferðarsvið
hafi frumkvæði að því að manna
ráðgjöfina með samstarfi við há-
skólana. Félög háskólastúdenta
yrðu virkjuð í því skyni. Há-
skólanemar á sínum sérsviðum
yrðu tímabundið fengnir til að
sinna hinni ýmsu ráðgjöf undir
handleiðslu sérfræðinga, s.s. á
sviði fjármála, lögfræði, félags- og
sálfræði. Hliðstæðu úrræði var
komið á í efnahagshruninu þar
sem laganemar við Háskóla Ís-
lands voru fengnir til að sinna lög-
fræðiráðgjöf við borgarbúa í sam-
starfi við Reykjavíkurborg. Við
leggjum til að sú jákvæða reynsla
verði nýtt og útvíkkuð, en há-
skólanemar á efri stigum fengju
þannig dýrmæta reynslu á sínum
sviðum.
Á sama tíma og álita- og úr-
lausnarmál eiga eftir að hrannast
upp á næstu mánuðum getur
Reykjavíkurborg gengið fram fyr-
ir skjöldu í þessum efnum og veitt
mikilvæga þjónustu með skjótum
og hagkvæmum hætti. Oft var
þörf en nú er nauðsyn.
Eftir Mörtu Guðjónsdóttur,
Örn Þórðarson og
Egil Þór Jónsson
» Borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokks-
ins leggja til að komið
verði upp tímabundnu
ráðgjafatorgi á vegum
velferðarsviðs til að
þjónusta borgarbúa
með fjartækni.
Marta Guðjónsdóttir
Höfundar eru borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokks.
Ráðgjafatorg
vegna kórónuveiru
Örn Þórðarson Egill Þór Jónsson