Morgunblaðið - 17.11.2020, Blaðsíða 20

20 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. NÓVEMBER 2020
✝ Guðbjörg Tóm-asdóttir fæddist
í Reykjavík 7. apríl
1942. Hún lést á
Landspítala Landa-
koti 30. október
2020.
Foreldrar henn-
ar voru Katrín
Nørgård Vigfússon,
ljósmyndari frá
Mors í Limafirði,
Jótlandi, f. 28. mars
1904, d. 11. janúar 2000 og Tóm-
as Vigfússon byggingameistari,
sonur Guðbjargar Árnadóttur og
Vigfúsar Sigurðssonar Græn-
landsfara, f. 24. júní 1906, d. 1.
febrúar 1974.
Þau Katrín og Tómas bjuggu
lengst af á Víðimel 57 í Reykjavík
og síðan á Grenimel 41. Systur
Guðbjargar eru Elsa María
Tómasdóttir Grimnes, f. 1940 og
Karen Tómasdóttir, f. 1947.
Á jóladag 1963 giftist Guð-
björg Guðbjarti Kristóferssyni
kennara, f. 1941, og bjuggu þau
alla tíð á Grenimel í Reykjavík.
Börn þeirra eru: 1) Tómas,
brjóstholsskurðlæknir og pró-
kennaraprófi frá Kennaraskól-
anum 1963, stúdentsprófi frá
sama skóla árið 1970 og BA-prófi
í dönsku og ensku frá Háskóla Ís-
lands árið 1975. Guðbjörg kenndi
í Hagaskóla frá 1963 til 1977 er
hún hóf að kenna dönsku við
Verslunarskóla Íslands þar sem
hún var við störf til 2005. Einnig
kenndi hún dönsku tímabundið
við Fjölbrautaskóla Suðurnesja,
Menntaskólann við Hamrahlíð,
Stýrimannaskólann og Sam-
vinnuskólann. Auk þess var Guð-
björg prófdómari í dönsku í
fjölda ára bæði við grunnskóla-
próf og við stúdentspróf við
Menntaskólann í Reykjavík og
sat í ritnefnd Málfríðar, tímarits
samtaka tungumálakennara, frá
1996 til 2001. Eftir farsælan feril
sem kennari vann Guðbjörg við
afgreiðslu og móttöku gesta í
Listasafni Íslands frá 2005 til
2017.
Útför Guðbjargar Tóm-
asdóttur fer fram frá Dómkirkj-
unni í Reykjavík í dag, 17. nóv-
ember 2020 kl. 13. Vegna
aðstæðna verða aðeins nánustu
aðstandendur viðstaddir. At-
höfninni verður streymt á slóð-
inni:
https://livestream.com/luxor/
gudbjorg
Á útfarardaginn má einnig
nálgast virkan hlekk á slóð á:
https://www.mbl.is/andlat
fessor, f. 1965,
kvæntur Dagnýju
Heiðdal, eiga þau
tvö börn: Guðbjörgu
og Tryggva, í sam-
búð með Maríu Sif
Ingimarsdóttur, og
tvö barnabörn, Hlyn
Atla og Júlíu Ósk
Tryggvabörn. 2)
Hákon, doktor í raf-
magnsverkfræði og
framkvæmdastjóri,
f. 1966, kvæntur Magneu Árna-
dóttur og eiga þau fimm börn:
Guðbjart, kvæntur Hrafnhildi
Mörtu Guðmundsdóttur, Sig-
urberg, Lilju, Árna Berg og
Katrínu og eitt barnabarn, Há-
kon Guðbjartsson. 3) Ingibjörg,
lögfræðingur og sérfræðingur
hjá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum, f.
1980, gift Brynjólfi Þór Gylfasyni
og eiga þau tvö börn, Guðbjörgu
Lilju og Gylfa Þór.
Guðbjörg lauk prófi frá
Kvennaskólanum í Reykjavík ár-
ið 1959 og hélt þá í eitt ár sem
skiptinemi á vegum AFS til
Knoxville, Tennessee í Banda-
ríkjunum. Hún lauk almennu
Móðir mín varð hvíldinni fegin
þegar hún skildi við á Landakoti
30. október síðastliðinn eftir erfiða
tveggja ára baráttu við snúinn
sjúkdóm. Sem betur fer hafði hún
fram að veikindunum verið heilsu-
hraust og átt góða og farsæla ævi,
lengst af með föður minn, Guð-
bjart Kristófersson, sér við hlið.
Þau reyndust samstíga í öllu sem
þau tóku sér fyrir hendur og
bjuggu okkur systkinunum kær-
leiksríkt heimili á Grenimelnum í
sannkölluðu fjölskylduhúsi, með
okkur fimm á efstu hæðinni og
ömmu Katrínu á miðhæðinni. Síð-
ar hófum við Dagný búskap í kjall-
aranum og börnin okkar tvö gátu
því daglega heimsótt ömmu og afa
á efstu hæðinni. Eftir framhalds-
nám erlendis höfum við Dagný
búið á miðhæðinni og nú eru
barnabörnin okkar komin í kjall-
arann. Þessi samgangur kynslóða
hefur veitt okkur öllum mikla
ánægju, ekki síst mömmu sem alla
tíð lagði mikla rækt við fjölskyld-
una. Samtals bjuggum við
mamma undir sama þaki í 44 ár en
forsenda þess var hversu náin við
vorum og góðir vinir. Það voru
forréttindi að alast upp á heimili
tveggja kennara þar sem fróðleik-
ur var í hávegum hafður og for-
eldrarnir hvetjandi. Þetta átti
ekki síst við um tungumál og ís-
lensku sem lágu svo vel fyrir
mömmu, og hún sífellt að brýna
fyrir okkur systkinum vandað
mál. Hún hafði gaman af lestri
góðra bóka en var einnig mjög
listhneigð, sérstaklega þegar kom
að klassískri tónlist og óperum.
Eins og þeir sem heimsótt hafa
heimili foreldra minna geta borið
vott um, þá var hún mikill fagur-
keri og hafði unun af fallegri
hönnun. Auk þess var hún ávallt
vel klædd og reisn yfir fasi henn-
ar. Átti hún til að segja við mig:
„Tommi minn, fátt er betra fyrir
sálartetrið en að kaupa sér fallega
flík“ – heilræði sem ég hef senni-
lega á stundum ofnotað. Mamma
hafði gaman af því að ferðast,
enda barnabarn Vigfúsar Græn-
landsfara Sigurðssonar, og í sum-
arfríum ferðuðumst við saman
fjölskyldan, jafnt innanlands sem
utan. Framan af var sofið í tjaldi
en síðar tók hvíta Volkswagen
„rúgbrauðið“ við sem pabbi hafði
innréttað í samráði við mömmu.
Mamma valdi sér kennslu sem
ævistarf og þúsundir nemenda
hennar geta vottað um þann
metnað sem hún lagði í starf sitt
sem dönskukennari. Hún var
helsti hvatamaður þess að ég legði
stund á læknisfræði en á náms-
árum sínum hafði hún kynnst
umönnunarstörfum á Heilsu-
verndarstöðinni og líkað vel. Hún
fann hjá sér köllun að leggja fyrir
sig hjúkrunarfræði en kennara-
starfið varð fyrir valinu. Í staðinn
náði hún í störfum sínum sem
kennari að rétta öðrum hjálpar-
hönd – en utan vinnutíma var hún
einnig óþreytandi að sinna ætt-
ingjum og vinum sem áttu um sárt
að binda og alltaf úrræðagóð.
Lífsspeki hennar var einföld; að
sjá það besta og jákvæða í fari
hverrar manneskju og aldrei
heyrði ég hana hallmæla neinum
eða dæma fólk, eða eins og æsku-
vinur minn komst að orði: „Guð-
björg var einfaldlega góð kona“ –
sem eru eftirsóknarverð eftir-
mæli.
Hvíl í friði elsku mamma.
Tómas Guðbjartsson.
Tengdamóðir mín, Guðbjörg
Tómasdóttir, er nú fallin frá og
langar mig að minnast hennar í
nokkrum orðum. Við Inga hófum
búskap okkar í kjallaranum á
Grenimel 41 og naut ég þeirra for-
réttinda að búa í sama húsi og
tengdaforeldrar mínir í hartnær
10 ár og var samgangurinn mikill.
Ekki jókst svo fjarlægðin mikið
við flutninga á Hagamelinn, „hin-
um megin við garðinn“, enda sagði
Inga ávallt að naflastrengurinn
þyldi ekki of mikið tog. Þessi mikli
samgangur varð til þess að á milli
okkar Guðbjargar myndaðist góð
og dýrmæt vinátta, en þau voru
mörg skiptin sem ég rölti upp til
hennar til að fá mér einn kaffibolla
sem oft og tíðum endaði í fleiri en
einum bolla og löngu spjalli. Um-
ræðuefnin voru fjölbreytt, allt frá
málefnum líðandi stundar til frá-
sagna frá gömlum tímum og sög-
um af barnabörnunum, en tengda-
móðir mín hafði einstakt lag á því
að nálgast viðmælendur sína út
frá áhugasviði þeirra. Sérstaklega
minnist ég frásagna af Tómasi
föður hennar, Vigfúsi afa hennar
Grænlandsfara og af fjölskyldu
hennar í Danmörku. Það fór ekki
á milli mála hvað henni þótti vænt
um þennan uppruna sinn. Þá
spurði hún ávallt frétta af mínu
fólki sem var svo lýsandi fyrir ein-
lægan áhuga hennar á velferð og
högum annarra. Tengdamóðir
mín hafði jafnframt einstaklega
góða og afslappaða nærveru og
færðist ávallt ró yfir mann þegar
maður kom í heimsókn. Þótti þá
ekkert sjálfsagðara en að fá að
dotta rétt í sófanum eftir kaffi-
spjallið með útvarpið í bakgrunni.
Guðbjörg hafði unun af því að
hafa fallegt í kringum sig en heim-
ili tengdaforeldra minna ber sam-
eiginlegum áhuga þeirra hjóna á
fallegri hönnun glögg merki. Þá
eru minnisstæð matarboðin á efri
hæðinni þar sem Guðbjörg lagði
ætíð áherslu á fallegt borðhald og
skipti þá engu hvort um væri að
ræða hversdagsmat fyrir fáa eða
hátíðarmálsverð með stórfjöl-
skyldunni. Þessi vandvirkni og
natni var reyndar lýsandi fyrir svo
margt í fari tengdamóður minnar.
Guðbjörg var líka ávallt boðin og
búin að leggja okkur unga parinu
lið og allt var þetta gert af svo
mikilli hógværð og hugulsemi.
Sem dæmi birtust óumbeðið ný-
straujaðar skyrtur á þvottasnúr-
unum á morgnana sem stuðning-
ur við nýútskrifaðan
viðskiptafræðing að feta sín fyrstu
fótspor á vinnumarkaði. Ég lærði
fljótt að ekki þýddi að mótmæla
og það eina í stöðunni væri að
þiggja þessa einstöku velvild.
Þegar börnin okkar, Guðbjörg
Lilja og Gylfi Þór, komu svo í
heiminn voru það sannkölluð for-
réttindi að fá að búa svona nálægt
ömmu og afa. Nutu börnin hverr-
ar stundar með ömmu Guðbjörgu
og myndaðist mikil vinátta þeirra
í milli. Eftir að við fjölskyldan
fluttum svo til Bandaríkjanna
voru tengdaforeldrar mínir tíðir
gestir hjá okkur. Er mér sérstak-
lega minnisstæður sá tími þegar
Guðbjörg kom út til okkar til að
sjá um Gylfa Þór. Þá höfðu að-
stæður okkar breyst skyndilega
og Guðbjörg taldi það ekki eftir
sér að koma út til okkar á fyrstu
dögum nýs árs með litlum sem
engum fyrirvara. Fengum við þá
að hafa hana hjá okkur í dágóðan
tíma sem veitti okkur margar góð-
ar samverustundir, stundir sem
nú þegar komið er að kveðjustund
verða að enn dýrmætari minning-
um um einstaka konu.
Blessuð sé minning Guðbjarg-
ar.
Brynjólfur Þór Gylfason.
Að leiðarlokum er mér ljúft og
skylt að minnast tengdamóður
minnar, Guðbjargar Tómasdótt-
ur, sem hefur verið mér ómetan-
leg stoð og stytta í lífi og starfi í
tæp 40 ár. Þar af höfum við búið
undir sama þaki í rúman aldar-
fjórðung og hefur aldrei fallið
skuggi á þá sambúð. Það er ekki
hægt að hugsa sér betri tengda-
móður og grannkonu enda var
Guðbjörg einstaklega umhyggju-
söm, nærgætin, ráðagóð og alltaf
tilbúin að rétta hjálparhönd. Enga
þekki ég sem hefur sýnt vinum og
vandamönnum jafn mikla ræktar-
semi og Guðbjörg. Það var ekki
aðeins hennar nánasta fjölskylda
og vinir sem nutu umhyggju
hennar heldur fylgdist hún af
áhuga með sinni stóru tengdafjöl-
skyldu, fólkinu sínu í Danmörku
og Noregi og vinum foreldra sinna
og barna. Allir sem urðu á vegi
hennar fengu athygli og hlýju og
hún gaf sér alltaf tíma til að
stoppa og spjalla hvort sem var í
Melabúðinni, Vesturbæjarlaug-
inni, Blómatorginu eða Úlfarsfelli
á sínum tíma. Hún heimsótti þá
sem áttu ekki heimangengt og
skrifaði eða hringdi til þeirra sem
bjuggu lengra í burtu. Oftar en
ekki skrifaði hún minningargrein-
ar um látið samferðafólk sitt þar
sem hún dró upp einstaklega
glögga mynd af viðkomandi. Guð-
björg var næm á líðan annarra og
tókst iðulega að láta fólki líða vel
og laða fram það besta í hverjum
og einum. Meira að segja tókst
henni að láta nemendum í munn-
legu stúdentsprófi í dönsku líða
vel og kalla fram ánægjulegar
minningar nemenda sinna löngu
eftir að skólagöngu lauk. Ekki
kynntist ég Guðbjörgu sem kenn-
ara en hún hefur svo sannarlega
kennt mér margt á samleið okkar
í gegnum lífið og um tólf ára skeið
var ég svo heppin að hafa hana
sem samstarfskonu í Listasafni
Íslands. Þar nýttist tungumála-
kunnátta hennar vel og hún er
minnisstæð samstarfsfólkinu fyrir
góða nærveru og fagmannlegt við-
mót gagnvart gestum safnsins.
Hún naut þess einnig að mæta fal-
lega klædd til vinnu en fágun,
gæði og látleysi einkenndi fataval
hennar eins og fas hennar allt.
Síðustu árin hafa verið Guð-
björgu erfið vegna heilsubrests.
Eins og hún ritaði sjálf í eftirmæl-
um um kæra vinkonu þá er sárt að
kveðja en samt svo gott, því að
hvíldin getur verið blessun. Ég
kveð Guðbjörgu Tómasdóttur
með virðingu og þakklæti. Minn-
ing um mæta konu mun lifa.
Dagný Heiðdal.
Það er með djúpri sorg en
miklu þakklæti sem ég minnist
minnar yndislegu tengdamóður,
Guðbjargar Tómasdóttur. Kynni
okkar spanna hartnær 30 ár, allt
frá því ég kom fyrst á fallega
heimilið þeirra Guðbjarts. Þar var
mér tekið opnum örmum og upp
frá því var ég umvafin elsku henn-
ar og einstakri umhyggju.
Þeir eru margir og góðir þræð-
irnir sem tengja fjölskyldur okkar
Hákonar saman. Bæði erum við
ættuð úr Arnarfirðinum og Guð-
bjartur hafði kennt mér í MR. Ég
hafði oft veitt honum og konu hans
athygli á tónleikum Tónlistar-
félagsins þar sem ég starfaði sem
sætavísa. Þar tók ég eftir henni,
þessari fíngerðu og fáguðu konu,
hún ávallt við hlið Guðbjarts. Fað-
ir minn hafði einnig sinnt prest-
verkum fyrir fjölskylduna og
æskuvinkona móður minnar var
systurdóttir Guðbjarts. Móðir mín
hafði sagt mér frá því þegar þær
vinkonurnar sem voru nokkuð
yngri en Guðbjartur fylgdust
spenntar með honum og Guð-
björgu draga sig saman og hvað
þeim hefði fundist Guðbjörg vera
einstaklega glæsileg stúlka.
Amma mín á Bíldudal hafði það
einnig á orði að það hefði verið al-
talað hvað mennirnir í Hvestu
hefðu ætíð verið lánsamir með
kvonfang. Og í tilviki þeirra Guð-
bjargar og Guðbjarts voru það
vissulega orð að sönnu. Þau hjónin
voru einstaklega samheldin og
samstiga og á milli þeirra ríkti fal-
leg vinátta og gagnkvæm virðing.
Og þó ólík væru þá áttu þau marg-
vísleg sameiginleg áhugamál,
elskuðu að ferðast innanlands og
utan og njóta ýmissa listviðburða,
sér í lagi klassískrar tónlistar, og
hafa þessi áhugamál erfst til
barnanna þeirra allra.
Hógværð og kyrrð eru orð sem
koma upp í hugann þegar ég
hugsa til Guðbjargar. Hún var
einstaklega hlý kona og frá henni
stafaði einmuna birta og ró. En
Guðbjörg var ekki síður óspör á
tímann sinn og sístækkandi hópur
barnabarnanna naut góðs af því.
Alltaf var amma Guðbjörg til stað-
ar, reiðubúin að hlaupa undir
bagga og aldrei lét hún sig vanta
þegar barnabörnin komu fram á
tónleikum, ballett- og leiksýning-
um. Hún fylgdist af áhuga með lífi
barnabarnanna og langömmu-
börnin sem bættust í hópinn undir
það síðasta veittu henni ómælda
gleði. Stolt var hún af hópnum sín-
um þó hún gætti þess ætíð að tala
ekki fjálglega um afrek og sigra
afkomenda sinna því orðvör var
hún með afbrigðum og forðaðist
allt oflof en gleðin var ósvikin og
það fundum við öll.
Það haustaði hratt í lífi Guð-
bjargar. Síðustu árin voru henni
þungbær og það var okkur þyngra
en tárum taki að horfa upp á þess-
ar óskiljanlegu þrautir sem á hana
voru lagðar. Um það leyti sem
haustvindarnir feyktu síðustu
laufunum af trjánum fékk Guð-
björg að endingu kærkomna
hvíldina. Það er erfitt að ímynda
sér lífið án elsku Guðbjargar okk-
ar en huggun harmi gegn að það
er svo margt sem minnir á hana
alla daga. Ég sé brosið hennar og
hugarþel í sonum mínum, gæsku
hennar og listfengi í dætrum.
Margt er að þakka. Söknuðurinn
er áþreifanlegur, en við erum svo
undurþakklát fyrir að hafa átt
yndislega tengdamóður, móður og
ömmu sem lifir áfram í hjörtum
okkar allra.
Guð blessi minningu hennar.
Magnea Árnadóttir.
Amma var ein af mínum bestu
vinkonum og uppáhalds í alla
staði.
Hún mætti öllu og öllum með
svo mikilli hlýju, skilningi og kær-
leika. Það var auðvelt að deila með
henni því sem var erfitt og sárt en
líka því góða og gleðilega. Hún
hjálpaði mér svo oft að sjá hlutina
í bjartara ljósi – eiginleiki sem ég
geri mitt besta til að rækta áfram í
hennar anda.
Annar eiginleiki sem ég hef
alltaf dáðst að er hvernig henni
tókst að fegra hversdagsleikann.
Það eru ekki margir sem geta lát-
ið eggjahræru líta út eins og lítið
listaverk á heimsmælikvarða - en
henni tókst það. Þar voru þau afi
svo samstíga, að skapa heimili og
líf þar sem fegurðin var ekki stíll
heldur myndbirting dýpri gilda og
nærveru.
Að fá að deila hversdagsleikan-
um á Grenimel, ótal kaffibollum
og djúpnærandi samtölum um
hvað lífið getur verið fallega skrít-
ið er gjöf sem ég er ævinlega
þakklát fyrir. Það er ósköp sárt að
kveðja, en þótt amma sé farin í
ákveðnum skilningi veit ég að hún
er og verður hjá okkur enn. Allt
sem hún gaf lifir áfram eins og fræ
í mold sem margfaldast þegar við
munum, vökvum og gefum áfram.
Ég sé hana í þessum fallega
degi sem umlykur Vesturbæinn
og sólargeislanum sem gægist inn
um gluggann.
Guðbjörg Tómasdóttir yngri.
Nú er hún elsku amma mín bú-
in að kveðja. Amma mín sem mér
þótti svo mikið vænt um. Ég man
eftir því þegar hún sótti mig í skól-
ann og þá hljóp ég inn til hennar í
bílinn með stórt bros á vör. Amma
og ég gerðum alltaf eitthvað
skemmtilegt saman, til dæmis að
fara á listasöfn og skoða falleg
málverk. Svo fórum við oft á kaffi-
hús og fengum okkur eina litla
kökusneið. Við fórum oft í göngu-
túr og stoppuðum á leikvelli og
þar voru alltaf einhverjir litlir
kettir en þegar ég sneri mér að
ömmu og ætlaði að biðja hana um
að koma með mér að róla, þá var
hún komin með kött í fangið, samt
sagði hún alltaf að hún væri ekki
hrifin af köttum! Amma mín var
líka mjög mikil sundkona get ég
sagt ykkur. Oft fórum við saman í
sund og fórum í heitu pottana, en
það var nefnilega hún sem kenndi
mér að fara ofan í heitu pottana og
skilja að þeir eru mjög góðir í
Vesturbæjarlauginni. Amma kom
alltaf þegar ég var að spila á tón-
leikum og ég man hvað mér fannst
gott að horfa út í salinn og sjá fal-
lega brosið hennar. Þá varð mér
hlýtt í hjartanu. Það var alltaf svo
gott að koma í heimsókn á Greni-
melinn. Amma var alltaf svo glöð
að sjá mig. Mér fannst svo gaman
að teikna með ömmu. Hún geymdi
fullt af litum og blöðum í skúffu í
eldhúsinu og ég elskaði að sitja
með henni við eldhúsborðið og
teikna. Amma kenndi mér til
dæmis að teikna hjarta þegar ég
var pínulítil og þegar ég hugsa til
hennar núna þá sé ég hana inni í
stóru hjarta og mér finnst gott að
hugsa til þess að hún verður alltaf
í hjartanu mínu.
Katrín Hákonardóttir.
Elsku systir okkar, Guðbjörg
Tómasdóttir, lést 30. október á
Landakoti eftir erfið veikindi. Við
systurnar vorum þrjár, Guðbjörg
í miðju, Elsa elst og Karen yngst.
Við áttum heima í húsi foreldra
okkar á Víðimel 57 og eigum
margar góðar minningar frá þeim
tíma.
Það sem einkenndi Guðbjörgu
var hlýja, hugulsemi og náunga-
kærleikur. Hún var mannglögg og
ræktaði vináttu af virðingu og
væntumþykju sem hún sýndi í
verki eins og gagnvart Auðuni
mági sínum í hans veikindum. Á
milli þeirra ríkti einstök vinátta og
traust sem aldrei brást.
Gestrisni er mikilvægur eigin-
leiki sem Guðbjörg bjó yfir og bar
hún umhyggju fyrir stórum ætt-
ingjahópi. Foreldrar okkar lögðu
ríka áherslu á að rækta fjöl-
skyldutengslin bæði í föður- og
móðurætt og gerði Guðbjörg það
af einlægni og reisn. Tómas faðir
okkar var elstur 8 barna sem öll
eiga afkomendur og fjölskyldan
því stór. Einnig var fjölskyldan í
Danmörku fjölmenn, Katrín móð-
ir okkar var fjórða elst í 12 systk-
ina hópi og afkomendur margir.
Áhugi Guðbjargar, tryggð og
tengsl við móðurfólk okkar var
ósvikið alla tíð. Dönskunám og
kennsla, danskar bókmenntir og
dönsk menning áttu mjög hug
hennar og yljaði og gladdi móður
okkar sem var í sambýli við dóttur
sína og hennar fjölskyldu í rúm-
lega 30 ár.
Samgöngur milli landa jukust
mjög á efri árum móður okkar og
ferðahugur hennar var mikill.
Aldrei brást Guðbjörg í að fylgja
móður sinni og varð það að „þrí-
hyrningssambandi“ milli Reykja-
Guðbjörg
Tómasdóttir