Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2012, Blaðsíða 6

Eftir því sem faraldurinn dregst á langinn í
Brasilíu heldur hiv-smit áfram að breiðast
út og baráttufólk segir að aðgerðirnar séu
að koðna niður.
Veriano Terto starfar hjá ABIA, sem er
helsta baráttufélagið gegn hiv og alnæmi.
Hann segir að fyrir allmörgum árum hafi
verið unnið mjög vel að þeim málum. Á
tíunda áratugnum hafi ríkisvaldið starfað
náið með áhugafélögum og það hafi tekist
að afstýra þjóðarvoða.
Brasilíumenn viðurkenndu hiv-
vandann opinskátt og fóru í miklar
upplýsingarherferðir. Í mörgum öðrum
löndum voru yfirvöld rög við að fjalla um
kynlíf og alnæmi en í Brasilíu voru reknar
herferðir sem sumum þótti allt að því
klámfengnar.
Terto segir að víða um lönd hafi menn efast
um að Brasilíumönnum tækist að halda
aðgerðunum úti til langs tíma en það hafi
tekist. Um 1990 var tíðni hiv-smits ámóta
mikil í Brasilíu og Suður-Afríku, og margir
spáðu því að í Brasilíu yrði alger sprenging
í útbreiðslu hiv vegna þess hve kynlíf er
frjálslegt og fátækt útbreidd. En það gerðist
ekki. Tveimur áratugum síðar eru 18%
fullorðinna smitaðir í Suður-Afríku en 1% í
Brasilíu.
Dregur úr
forvörnum
í Brasilíu
Þegar hiv kom fyrst fram á níunda
áratugnum brugðust Brasilíumenn fljótt
við faraldrinum. Það voru settar í gang
víðtækar aðgerðir til að efla öruggt kynlíf
og milljónum smokka var dreift ókeypis.
Öllum sem smituðust var boðin meðferð sér
að kostnaðarlausu. Ríkisstjórnin var hörð í
samningum við alþjóðleg lyfjafyrirtæki og
skirrtist ekki við að brjóta gegn einkaleyfum
til þess að draga úr kostnaði.
En nú segir Terto að krafturinn sé farinn
úr forvarnarstarfinu. Að það sé ekki lengur
nægur áhugi til að hafa áfram frumkvæði að
slíku starfi.
Í Brasilíu er hiv-smit enn að mestu
bundið við samkynhneigða karlmenn,
sprautunotendur og vændiskonur.
Í borgarhlutanum Vila Mimosa í Rio
de Janeiro, sem er vændishverfi, segja
konurnar sem starfa þar að nú sé ekkert
skipulagt starf gegn hiv-smiti í gangi.
Alineia er mjúkvaxin 32 ára gömul amma
sem hefur unnið í Vila Mimosa í níu ár. Hún
er klædd í þröng föt en smekkleg miðað
við það sem tíðkast þarna. Hún segir að
hverfissamtökin, sem gæta hagsmuna
vændiskvennanna, hafi annast baráttu fyrir
öruggu kynlífi í Vila Mimiosa. Þau dreifðu
ókeypis smokkum og upplýsingum um hiv,
lifrarbólgu, sárasótt og aðra sjúkdóma sem
geta smitast við kynlíf. Alineia var vön að
hjálpa til við þetta starf í húsasundum og
þröngum götunum. Peningarnir til þessa
starfs kláruðust fyrir nokkrum árum, en
sífelldur þrýstingur viðskiptavinanna á að
veita óvarið kynlíf heldur áfram.
„Ég lenti í miklum vandræðum með
viðskiptavin nýlega,“ segir hún. „Ég var búin
að hitta hann í fimm ár og þá vildi hann
fara að hafa óvarin mök. Ég missti góðan
viðskiptavin þar.“
Vændi er löglegt í Brasilíu en það er
ekkert eftirlit með því. Þeir sem starfa
við kynlífsþjónustu geta farið í hiv-próf
ef þeir vilja. Það er ekkert reglulegt
heilbrigðiseftirlit. Samkvæmt opinberum
upplýsingum voru 5% vændiskvenna í
borgum hiv-jákvæðar árið 2009.
Alineia segir að flestar konurnar noti
oftast smokk en hún er viss um að sumar
þeirra geri það ekki. Og hún segir að
viðskiptavinirnir bjóði oft aukagreiðslu
fyrir að fá að sleppa litlu skyrtunni, eins og
smokkar eru kallaðir.
Í upphafi faraldursins skipti stuðningur
erlendra aðila afgerandi máli við að ná
tökum á útbreiðslu hiv í Brasilíu, þar
á meðal í Vila Mimosa. Nú hefur tekið
fyrir þann stuðning, aðstoð verið hætt
eða fjármunum beint til Afríku. Beinum
fjárveitingum bandarískra stjórnvalda var
hætt fyrir um áratug vegna þess að brasilísk
stjórnvöld vildu ekki amast við vændi. Þó
að margir Brasilíumenn séu óánægðir með
hvernig staðið er að hiv-vörnum nú eru þeir
stoltir yfir þeim árangri sem hefur náðst.
Útbreiðsla
eykst hjá
rosknum
Kínverjum
Í héraðinu Guangxi Zhuang í Suður-Kína
hafa karlar fimmtugir og eldri verið næstum
40% af þeim sem greinast með hiv-smit
síðustu ár. Í landinu í heild er hlutfallið um
20%. Frá þessu segir í netblaðinu
China Daily.com.cn.
Yfirmaður alnæmis- og kynsjúkdómavarna
í Kína segir að þessi þróun í Kína sé einstæð
í heiminum og að flestir hafi smitast vegna
vændis. Árið 2005 greindust 483 karlar
60 ára og eldri hiv-smitaðir í Kína, 2,2%
af heildinni. Árið 2010 hafði talan vaxið í
3.031 eða tæp 9% af heildinni. Hann segir
að margar skýringar séu á þróuninni, svo
sem lengri kynlífsævi kínverskra karla
og betri efnahagur en að það þurfi meiri
félagsfræðilegar rannsóknir til þess að hægt
sé að snúa þróuninni við.
Forstöðumaður alnæmisvarna í Guangxi
segir að þeir séu í mestri smithættu sem
hafa litla menntun og lágar tekjur. Á fyrri
hluta ársins 2012 voru 93% nýgreinds
hiv-smits vegna óvarinna kynmaka og
30% af þeim fjölda voru rosknir karlar.
Vaxandi fjöldi kvenna, sem verða eftir
heima þegar eiginmennirnir fara að vinna í
borgunum, fara út í kynlífsstörf og snúa sér
fyrst og fremst að eldri mönnum. „Það er
aðalástæðan fyrir aukningu á smiti meðal
roskinna karla þar,“ segir hann.
Hann bætir því við ástæðan fyrir auknu
smiti roskinna karla í borgunum sé sú að
meðal götuvændiskvennanna sem þeir leita
til sé tíunda hver smituð af hiv.
Flest roskið fólk greinist með hiv-smit þegar
það leggst á sjúkrahús vegna sjúkdóma.