Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2012, Blaðsíða 7

7
Já, það hefur mikið verið rætt um hugsanlegan samspil hiv-
veirunnar og lyfjanna á öldrunarferlið síðustu ár og sumar
rannsóknir hafa bent til þess að því ferli sé flýtt. Æ fleiri hiv-
smitaðir einstaklingar lifa nú góðu lífi fram á efri ár og ýmsir
aldurstengdir sjúkdómar farnir að hrjá þá eins og aðra. Hér er
ég að tala um sjúkdóma eins og t.d. hjartasjúkdóma, sykursýki,
beinþynningu og nýrnasjúkdóma. Sumar þessara rannsókna hafa
bent til þess að hiv-smitaðir einstaklingar séu að greinast fyrr á
ævinni með þessi vandamál borið saman við einstaklinga sem eru
ekki hiv-smitaðir og hafa menn mikið velt fyrir sér hvort það sé
vegna veirunnar sjálfrar eða lyfjanna.
Það er hins vegar margt óljóst hvað þetta varðar og niðurstöður
í sumum rannsóknum verið dregnar í efa við nánari skoðun.
Málið er svo flókið vegna þess að það eitt að eldast eykur
áhættuna á hjartasjúkdómi, en ekki síður hvort einstaklingur er
með hækkaðan blóðþrýsting, háar blóðfitur, er of feitur, hreyfir
sig lítið, reykir og drekkur mikið áfengi þannig að það er mjög
erfitt að leggja mat á eingöngu þátt hiv á þetta ferli. Svo má ekki
gleyma að erfðir spila stóran þátt í öldrun og erfitt er að stiga þær.
Rannsóknir hafa t.d. sýnt að ákveðnir áhættuþættir fyrir öldrun,
eins og reykingar, eru 50% algengari hjá hiv-jákvæðum en hiv-
neikvæðum.
Ótímabær öldrun hefur verið töluvert áberandi í
umræðunni um heilsu hiv-jákvæðra. Hvað geturðu sagt
okkur um þau mál?
Framtíðin
er björt
Anna Þórisdóttir er smitsjúkdómalæknir á Landspítala
Háskólasjúkrahúsi í Fossvogi. Hún kom til Íslands árið
1994 eftir að hafa lokið þriggja ára sérfræðinámi í
smitsjúkdómalækningum. Anna lærði í Bandaríkjunum en
hefur einnig unnið sem aðstoðarlæknir á smitsjúkdómadeild
í Ástralíu. Það var árið 1989 þegar hiv-faraldurinn var í
hámarki og sérstakar hiv-deildir voru stofnaðar til að sinna
þeim mikla fjölda hiv-smitaðra einstaklinga sem voru
inniliggjandi fárveikir. Það eru því orðin rúm 20 ár sem Anna
hefur starfað sem læknir hiv-jákvæðra auk þess að hafa unnið
við rannsóknarstörf um tveggja ára skeið. Í dag sinnir hún
eftirliti með rúmlega 50 sjúklingum en yfir 170 hiv-smitaðir
einstaklingar eru í eftirliti á göngudeild smitsjúkdóma.
Þetta er í rauninni mjög flókið mál. Sum lyf sem voru mikið
notuð fyrir nokkrum árum reyndust hafa sem aukaverkun
hækkun á blóðfitum og hækkaðan blóðsykur sem hvort tveggja
er áhættuþáttur fyrir hjartasjúkdóma. Nýrri lyfin valda þessu í
mun minna mæli. En þetta undirstrikar trúlega fyrst og fremst það
hversu mikilvægt það er að meðhöndla þá áhættuþætti sem við
getum haft áhrif á.
Að hluta til held ég að menn séu svolítið brenndir af þessum fyrstu
lyfjum sem komu á markaðinn sem voru samt svo stórkostleg
því þá allt í einu dóu hiv-smitaðir ekki lengur. Það voru ákveðin
lyf sem ollu t.d. breytingum á fitusöfnun sem leiddi til mikilla
útlitsbreytinga, aukaverkanir sem komu á óvart og voru því miður
óafturkræfar. Eftir þessa reynslu hafa menn verið mjög vakandi
yfir öllum aukaverkunum af hiv-lyfjunum.
Það er að sjálfsögðu mjög mikilvægt að verið sé að rannsaka
aukaverkanir lyfja en sem dæmi um hvað fylgst er vel með má
nefna að eitt lyf féll nær alveg úr notkun þegar stór rannsókn
leiddi í ljós að aukin áhætta var á kransæðastíflu meðal notenda
lyfsins. Núna er þetta lyf komið inn aftur sem eitt af kjörlyfjunum í
nýjustu bandarísku leiðbeiningunum. Í millitíðinni var rannsóknin
endurmetin og fleiri áhættuþættir skoðaðir og jafnframt fleiri
rannsóknir gerðar sem styðja ekki upphaflegu niðurstöðuna
Blaðamaður Rauða borðans hitti Önnu að máli og bað hana að
svara nokkrum spurningum.
Anna Þórisdóttir t.h. Með henni á mynd er
Bergþóra Karlsdóttir hjúkrunarfræðingur