Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2012, Blaðsíða 24

Systurnar Jenný og Svava gáfu
sér tíma til að setjast niður
í spjall í félagsmiðstöðinni á
Hverfisgötunni og segja söguna
á bak við hnallþórurnar.
J: Bróðir okkar Þorsteinn Karl
fæddist árið 1957 en hann
greindist hiv-jákvæður árið 1990
aðeins 33 ára gamall. Þremur
árum síðar höfðum við samband
við Alnæmissamtökin og þar var
okkur boðið á 6 vikna námskeið
fyrir aðstandendur, sem stofnuðu
síðan stuðningshóp sem hélt
áfram að hittast einu sinni í
mánuði. Á þessum tíma var ekki
mikið fjallað um hiv og alnæmi og
það var mjög gefandi að hitta aðra
aðstandendur og heyra þeirra
reynslusögur. Á námskeiðinu
fengum við auk þess fræðslu um
sjúkdóminn en fram að þeim tíma
vissum við í rauninni ekki neitt.
Þorsteinn var vanur að borða með
okkur systrunum á jólunum. Ég
man sérstaklega eftir einu jólaboði
stuttu eftir að hann greindist,
þegar maður var ekki enn með
smitleiðirnar á hreinu. Við vorum
öll sest til borðs og ég hafði hellt
malti og appelsíni í glösin hjá
öllum. Þorsteinn fékk sér sopa
en sagðist svo alls ekki vilja
malt og appelsín. Ég varð mjög
vandræðaleg og um hugann flugu
ótal hugsanir. Var óhætt að láta
einhvern annan hafa glasið hans,
eða átti ég að fara með það fram
í eldhús og hella úr því í vaskinn?
Ég vissi ekki neitt. Það varð úr
að ég fór fram með glasið hans.
Svona var nú vanþekkingin mikil í
kringum 1990!
Saga Þorsteins er raunasaga frá
bernsku. Móðir þeirra systkina
var mikill sjúklingur og gat þess
vegna ekki sinnt börnum sínum
sem skyldi. Þorsteinn var það
sem þá var kallað „ódælt barn“
og 7 ára gamall var hann sendur
í vist á Kumbaravogi á Stokkseyri
þar sem hann dvaldi í 11 ár.
Tíminn átti svo eftir að leiða í
ljós ljótar staðreyndir um atlæti
barna sem á heimilinu dvöldu.
S: Á Kumbaravogi gerðust hlutir
sem mótuðu líf hans allar götur
eftir það. Hann var misnotaður
kynferðislega af manni sem var
tíður gestur á heimilinu. Á þessum
árum var talið að Kumbaravogur
væri gott uppeldisheimili rekið
af kristinni hugsjón. Eins og
alþjóð veit átti annað svo eftir að
koma á daginn. Þorsteinn losnaði
af heimilinu 17 ára gamall og
leiddist fljótlega út í mikla óreglu
sem fór versnandi með árunum.
Aldrei minntist hann einu orði
á þessa hræðilegu reynslu við
okkur, hvorki fyrr né síðar. Við
heimsóttum hann á heimilið einu
sinni í mánuði og þá virtist allt
slétt og fellt á yfirborðinu. Það
voru vinir Þorsteins sem sögðu
okkur löngu síðar frá því sem
hann hafði mátt þola.
Mamma dó í desember 1974,
stuttu eftir að hann losnaði af
Kumbaravogi og það varð honum
mikið áfall að fá engan tíma með
henni. Annar bróðir okkar dó svo
af slysförum í apríl 1975 og pabbi
dó 1984. Við huggum okkur við
það að pabbi og mamma fengu
aldrei að vita um þá skelfilegu
hluti sem Þorsteinn þurfti að
ganga í gegnum á Kumbaravogi.
Eftir hiv-greininguna árið 1990
náði Þorsteinn að halda sér á
beinu brautinni í nokkra mánuði.
Hann leigði íbúð og gerði
heiðarlega tilraun til að halda
heimili og lifa án áfengis. Að
lokum náði Bakkus honum aftur
og var hann meira og minna í
óreglu til dauðadags.
J: Ástand bróður okkar olli okkur
oft áhyggjum og þjáningum og
oft urðum við líka öskureiðar
við hann. Samskipti við virkan
alka geta aldrei verið öðruvísi.
Stundum var fólk alveg hvumsa
yfir því að við nenntum yfir
höfuð að púkka upp á hann. En
inni við beinið var Þorsteinn góð
manneskja. Hann var dýravinur og
átti hund í nokkur ár, hana Snotru.
Börn okkar systra löðuðust að
honum af því að hann hafði gott
hjartalag. Börn finna svoleiðis.
Þegar hann dó skrifuðu þau
honum öll bréf og settu í kistuna.
Þorsteinn átti engar veraldlegar
eigur. Það eina sem hann átti, voru
myndir af fjölskyldunni og þær
fylgdu honum alltaf. Hans nánustu
vinir voru utangarðsmenn eins og
hann var sjálfur og það ríkti á milli
þeirra sterk samkennd og þeir
deildu því sem þeir höfðu handa
á milli.