Rauði borðinn : fréttabréf alnæmissamtakanna á Íslandi - 01.12.2004, Blaðsíða 35

sé áfátt, svo og skilningi hans á meðferðarferlinu.
Sumir eru andvígir notkun lyfja, aðrir óttast aukaverk-
anir og enn aðrir óttast að meðferðin hafi rík áhrif á
félagslega tilveru þeirra. Sjálf lyfjainntakan, eða um-
fang hennar, tíðni og reglufesta hefur einnig oft nei-
kvæð áhrif á samstarfsvilja sjúklinga. Hvað meðferðar-
aðila varðar skipta viðhorf þeirra einnig máli þegar
kemur að því að meta heildarárangur meðferðar. Þetta
gildir til dæmis um hæfni þeirra til að upplýsa og út-
skýra, hæfni til að virkja ábyrgðarkennd sjúklinga og
til að gera til dæmis lyfjameðferðina að lið í stærra og
fjölþættara markmiði sem felst í alhliða betri heilsu og
líðan.
Sænsk rannsókn sýnir að um 25% þátttakenda
höfðu aukaverkanir af lyfjum sínum og 34% voru í
felum með hiv-smit. Þetta hefur vissulega áhrif á mót-
tækileika sjúklinga fyrir meðferð. Þættir sem juku að-
lögun sjúklinga að meðferðarumhverfinu voru til
dæmis traust og góð tengsl við lækna og hjúkrunar-
fólk, vilji til að hefja meðferð, einkenni um sjúkdóm-
inn voru þegar hafin, sjúkdómsinnsæi og þekking á
sjúkdómsferlinu. Þættir sem einkum hindra árangur
meðferðar eru til dæmis magn lyfja, krefjandi tíma-
mörk og reglufesta við lyfjainntöku, ofnotkun áfengis
og annarra vímuefna.
Huddinge-meðferðarmódelið sem Halvorsson starfar
eftir gerir ráð fyrir sjúklingi sem eins konar fram-
kvæmdastjóra fjögurra manna teymis sem samanstend-
ur að öðru leyti af lækni, hjúkrunarfræðingi og félags-
ráðgjafa.
Viðbrögð við hjá- og aukaverkunum
Þriðja erindi flutti Lars Östergaard, yfirlæknir í Dan-
mörku. Fjallaði hann um fitumyndum á tilteknum
stöðum líkamans hjá hiv-smituðum, einkum í kjölfar
lyfjameðferðar. Margir smitaðir merkja að dreifing fitu
á líkamanum breytist. Karlar fitna oft verulega um
mitti og maga og fá stundum brjóst, bæði kyn fá
stundum hnúða á hnakka og niður eftir hrygg, mynd-
ast þá svonefndur buffaló-hnakki sem þykir lítil prýði.
Einnig getur langvarandi smit leitt til að andlit smit-
aðra verði mögur, holdlítil og tærð. Til ýmissa aðgerða
hefur verið gripið til að draga úr þessum miður
ánægjulegu einkennum, þar á meðal fituflutninga milli
líkamshluta. Bætt er fitu á andlit, handleggi og fótleggi
smitaðra og er hún að jafnaði flutt af maga og mitti.
Þetta krefst að sjálfsögðu skurðaðgerða. Einnig hafa
verið notuð vaxtarhormón en þau virka ekki á alla.
Talið er að 20-25% allra smitaðra í lyfjameðferð finni
fyrir einhverjum breytingum að því er lýtur að dreif-
ingu fitu á líkamanum.
Einhverjar skurðaðgerðir af þessum toga hafa verið
gerðar í Danmörku, en ekki allar borið varanlegan ár-
angur. Stundum hefur sótt í sama horfið. Orsakir þess-
ara fitubreytinga eru breytingar á DNA-gerð allt að
70- 90% hvatbera í frumum, en þær eru einskonar afl-
stöðvar frumnanna. Bandaríkjamaðurinn Richard
March, sem sjálfur er hiv-jákvæður, mælir með eftir-
farandi bætiefnum til þess að sporna gegn þessum ein-
kennum:
L-Carnetine er fæðubótarefni sem brennir fitu líkt
og eldsneyti væri. Það aðstoðar við forðamyndun
glýkógens, sem bætir styrk og úthald. Einnig bætir það
sykurjafnvægið, orkunotkun frumna að því er varðar
að koma reglu á starfsemi hjartans, nýtir betur fitu og
stuðlar að orkulosun. Einnig eykur það frjósemi sem
skaðast hefur vegna galla á sæði. L-Carnatine er
amínósýra sem unnt er að kaupa í flestum heilsubúð-
um lyfseðilslaust. Dagskammturinn: 1-3 gr.
Co-ensímið QIO bætir orkuframleiðslu og orku-
notkun hvatberanna í frumunum, en þær eru lykillinn
að heilbrigðri starfsemi frumna. Talið er Q10 geti
dregið verulega úr eitrunaráhrifum hiv-lyfjanna. Mælt
er með gel-töflum, það er mjúkum töflum. Dag-
skammtur allt að 100 mg. Fæst í heilsubúðum og apó-
tekum.
Ribóflavín eða vítamín B2 er mikilvægt fyrir
myndun rauðra blóðkorna, vinnur bug á sýkingum,
eyðir afbrigðilegum frumum og sindurvörum sem
skapa álag á ónæmiskerfið og kunna að raska fitujafn-
vægi. Finnst í ríkum mæli í grænum ávöxtum og í
hnetum. Einnig unnt að kaupa í heilsubúðum og apó-
tekum.
Skottulækningar og lok ráðstefnu
Fjórða erindið flutti norskur læknir og hómópati að
nafni Leif Ims. Hann lagði megináherslu á heildstæða
meðferð og virtist hafa megna vantrú á hefðbundnum
lækningum. Vona að mér fyrirgefist, að mér virtust
viðhorf hans nokkuð í anda skottulækninga. Verða
þau því ekki rakin hér frekar.
I lok ráðstefnunnar voru pallborðsumræður hiv-já-
kvæðra frá Noregi, Danmörku og Svíþjóð þar sem þau
skýrðu frá reynslu sinni, lífinu með hiv og fleiru. Um-
ræður hefur mátt vera frumlegri og áhugaverðari.
Hefði gjarnan viljað sjá einhvern beita kenningum
Michel Foucault og Susan Sontag á líf og sjúkdóms-
mynd hiv-jákvæðra, en þarna var augljóslega enginn á
jafn heimspekilegu plani og greinarhöfundur!!
Að lokum færi ég Jesper Kildehöj hjá Abbott Dan-
mark, Laila Thiss Stang hjá Pluss-LMA og Alnæmis-
samtökunum á íslandi bestu þakkir fyrir að fá að sækja
áhugaverða ráðstefnu og góðar móttökur í minni
gömlu heimaborg, Osló.
L.B.
rauði borðinn 35