Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2012, Qupperneq 60

60
þeirra. Hefði „samræði þetta átt sér stað án
nokkurrar nauðgunar af hendi ákærðs og að
því er virðist af nokkurn veginn fúsum vilja
hjá vitnunum.“
Margt kemur nútímalesanda kynlega fyrir
sjónir í dómsskjölunum. Smámunasamar
lýsingar í yfirheyrslunum á tilburðum til
kynlífs lýsa ekki beinlínis sakleysi vitnanna
og ekki er laust við að sumum þeirra virðist
nokkur nautn að frásögnum sínum. Nema
ritari réttarins hafi fært óvenju vel í stílinn
þessa vetrardaga! Þá er það sérkennilegt
við málið að þótt sumir þessara manna játi
að hafa gengið til leiks með Guðmundi án
nauðungar er hvergi að sjá að þeir teljist
sjálfir hafa til saka unnið. Samkvæmt lögum
voru þó báðir aðilar sekir ef sekt sannaðist.
Að baki þessu lá trúlega sá skilningur að
ef einangra ætti meinið og útbreiðslu þess
bæri að líta á þann eldri sem meinvaldinn.
Enda má í dómsskjölunum sjá tilhneigingu
til að yngja upp vitnin eins og til að undir-
strika varnarleysi æskunnar í málinu.
Til dæmis er 23 ára karlmaður þar titlaður
„unglingur, Vesturgötu 14B“. Hvað sem
þessu líður var öllum réttarreglum fylgt af
samviskusemi og Guðmundi boðinn tals-
maður, ígildi verjanda á þeim tíma, en hann
afþakkaði.
Úrelt hegningarlög
Guðmundur Sigurjónsson var dæmdur til
átta mánaða fangelsisvistar fyrir samræði
gegn náttúrulegu eðli en sýknaður af áburði
um illa meðferð sjúklinga. Hann hóf ekki að
afplána dóm sinn fyrr en níu mánuðum eftir
að hann féll, í janúar 1925, en var náðaður
eftir þriggja mánaða vist í fangelsinu á
Skólavörðustíg. Þá var löngu orðið hljótt um
mál hans opinberlega. Aðeins einn maður
kom honum til varnar eftir að dómur féll,
Guðmundur Thoroddsen læknir. Hann ritaði
dómsmálaráðherra bréf og kvað sér ofboðið
við að frétta að slíkir dómar væru dæmdir
hér á landi. Fór hann hörðum orðum um yfir-
vald á villigötum í skjóli úreltra hegningar-
laga og lagði til að nafni hans yrði náðaður.
Það er athyglisvert að hér tekur læknir til
máls, fulltrúi þeirrar stéttar sem um þetta
leyti var að breyta samkynhneigð úr glæp í
sjúkdóm og rækta þar nýja hjörð sjúklinga
næstu áratugi. En Guðmundur Thoroddsen
fer hér allt aðrar leiðir, hann tekur til máls
sem róttækur talsmaður mannréttinda
og forðast í bréfi sínu að sjúkdómsvæða
hneigðir hins dæmda. Í hans augum er hér
um að ræða einkamál þeirra sem í hlut
eiga:
„Ég hef, sem kennari í réttarlæknis-
fræði við Háskólann, athugað hvernig
réttarmeðvitund manna um kynvillu hefur
breyst á seinni árum í útlöndum, þar sem
kynvilla er miklu útbreiddari en hér hjá oss
og þori nú að fullyrða, að í öllum nágranna-
löndum okkar er hætt að hegna fyrir kyn-
villu ef unglingar eru ekki tældir eða menn
teknir með valdi (nauðgað) eða vakið er
opinbert hneyksli. Og það er jafnvel hætt að
hegna fyrir kynvillu í löndum sem hafa enn
jafn úrelt hegningarlög og vér, og því síður
mundi vera hegnt fyrir athæfi sem aðeins
mætti kalla gagnkvæma masturbatio milli
fullorðinna karlmanna.“
Flugvöllur og friðarhöll
Fátt segir af Guðmundi Sigurjónssyni fyrstu
árin eftir þessa atburði, en vitað er að eftir
dóminn hraktist hann úr Ungmennafélagi
Reykjavíkur þar sem hann var áhrifamaður.
Um 1930 var hann aftur tekinn að starfa
í íþróttahreyfingunni og árið 1942 hóf
hann að kenna glímu hjá Íþróttafélagi
Reykjavíkur. Þá hafði hann tekið sér ættar-
nafnið Hofdal. Sagt er að í ÍR hafi hann átt
manna mestan þátt í því að vekja glímuna
af dvala og kalla til liðs ýmsa Mývetninga
af nýrri kynslóð sem brátt komust í hóp
fremstu glímumanna okkar. Það er til
marks um traust manna að árið 1948 fylgdi
Guðmundur liði Íslendinga á Ólympíuleikana
í London sem nuddari íþróttafólksins.
Hans síðasta verk í ellinni var að semja
kennslubók í glímu og taka þátt í því að
endurskoða íslenskar glímureglur.
Guðmundur þótti glaðvær og greiðvikinn
félagi, „grínisti góður“ en nokkuð stríðinn.
Aldrei varð hann auðugur en taldi sig
þó ekkert skorta og ekki bar hann á sér
seðlaveski. Síðari áratugi ævinnar bjó hann
Fálkarnir sigursælu í Winnipeg. Þjálfari þeirra, Guðmundur Sigurjónsson, er lengst til vinstri.