Vinnan - 01.12.1945, Blaðsíða 7

ÁKI JAKOBSSON, atvinnumálaráðherra:
Stórf elldur fiskiðnaður eina varanlega ráðið
til að liækka tekjur sjómanna
í allt að hálfri öld hefur sj ávarútvegur verið aðalat-
vinnuvegur okkar Islendinga. Lengst af þennan tíma hef-
ur meiri hluti þjóðarinnar þó ekki viðurkennt þessa stað-
reynd og starf Alþingis og þeirra ríkisstjórna, sem setið
hafa síðan umboðsstjórnin fluttist heim, hefur verið
byggt á þeim grundvelli, að landbúnaður væri áfram
aðalatvinnuvegurinn eins og verið hefur allt frá land-
námstíð. Heill flokkur hefur meira að segja bundið til-
veru sína við það mark, að berjast gegn þeirri breytingu,
að sjávarútvegur taki við af landbúnaði, sem aðalat-
vinnuvegurinn, þrátt fyrir það þó sú breyting væri bein-
línis skilyrði þess, að þjóðin gæti risið upp úr því mið-
aldalega menningarleysi, sem ríkti fram á 20. öldina, í
það að verða menningarþjóð er hefði næga sjálfsvirð-
ingu og þjóðarmeðvitund til þess að geta orðið sjálf-
stæðstæð þjóð. Framsóknarflokkurinn hefur barið
hausnum við steininn í þessu efni. Hann hefur skapað
flókið kerfi hvers konar styrkja til landbúnaðarins í
þeim tvöfalda tilgangi að bæta þessum atvinnuvegi úr
ríkissjóði nokkuð af því sem á vantar til þess, að hann
sé samkeppnisfær við sj ávarútveginn og til þess að afla
sér fylgis. Jafnhliða þessu styrkjakerfi hafa svo verið
gerðar ráðstafanir til þess að draga úr vexti sjávar-
útvegsins, það talið heillaráð til þess að gera landbún-
aðinn langlífari í því úrelta formi sem hann er. Fram-
sóknarflokkurinn hefur fengið stuðning í andróðri sín-
um gegn eðlilegri atvinnuþróun á íslandi hjá borgara-
flokkunum á víxl, en allt án tilætlaðs árangurs.
011 þessi viðleitni hefur nú farið út um þúfur. At-
vinnuþróunin hefur gengið sinn gang, að vísu miklu
hægar en annars, þrátt fyrir allan andblástur og nú
hefur verið mynduð fyrsta stjórn á íslandi, sem bein-
línis byggir á þeirri staðreynd, að sj ávarútvegurinn sé
og verði um ófyrirsj áanlegan tíma aðalatvinnuvegur
þjóðarinnar, og er staðráðin í því að haga stjórnar-
framkvæmdum sínum samkvæmt því.
En andófið gegn þróun sjávarútvegsins á Islandi hef-
ur skilið eftir sín spor. Þessi aðalatvinnuvegur okkar
hefur verið svo hindraður og vanræktur að beinn
voði er fyrir dyrum, ef þjóðin ekki beitir öllum kröft-
um sínum til þess að kippa þessu í lag. Það er líka
meginþátturinn í stefnuskrá núverandi stjórnar að bæta
fyrir vanrækslurnar í þessu efni.
Eitt af erfiðustu viðfangsefnum, sem mætir íslenzku
þjóðinni í sambandi við sj ávarútveginn er það, hve
tekjulágir sjómenn og útgerðarmenn eru með því fisk-
verði, sem nú er. Þegar tekjur verkafólks í landi hafa
hækkað hefur það leitt til þess að erfitt hefur verið að
fá menn á fiskiskipin. Islenzku fiskimennirnir eru hinir
aflahæstu í heimi, en þeir fá mjög lágt verð fyrir fisk
sinn og eru með þeim lægstu.
Hvernig stendur á þessu? Hverjar eru orsakirnar til
þess, að íslenzkir sjómenn, sem hafa heimsmet í afla-
magni skuli fá lang minnst fyrir afla sinn? Til þess að
skilja ástæðurnar fyrir þessu skulum við líta yfir út-
flutning helztu fiskafurða síðustu 5 árin. Hann var sem
hér segir (samkv. uppl. Fiskifélags Islands):
Útílutningsmagn og verðmæti ísíisks, freðfisks, saltfisks, harðfisks og niðursoðins fiskmetis 1940—1945
1940 1941 1942 1943 1944 1 9 4 5 til 31. okt.
Magn Verð Magn VerS Magn Verð Magn Verð Magn Verð Magn VerS
Smál. 1000 kr. Smál. 1000 kr. Smál. 1000 kr. Smál. 1000 kr. Smál. 1000 kr. Smál. 1000 kr.
ísvarinn fiskur . 92.652 57.212 112.483 97.623 129.224 107.132 135.531 109.774 143.705 119.160 110.649 96.490
Hraðfrystur fiskur .... 7.274 10.529 5.009 8.655 8.461 16.538 13.964 31.187 21.724 47.583 25.460 55.394
Saltfiskur . 26.893 19.988 22.891 22.511 8.922 11.212 2.249 3.542 1.192 1.772 774 1.120
Niðursoðið fiskmeti .. 581 937 549 1.032 128 400 135 480 206 789 167 545
Harðfiskur 393 494 497 1.180 253 805 198 906 226 1.133 295 1.539
231
VINNAN