Vinnan - 01.05.1946, Blaðsíða 28

HANS FALLADA:
GÆSASTYRJOLDIN I TUTZ
Ef þú ferð eftir veginum, sem liggur frá þorpinu,
verður höfuSbóliS fyrst á vegi þínum. Kringum þaS
er stór og fornfálegur garSur. Á höfuSbólinu býr óSals-
bóndinn, von Pratz. Svo kemur búgarSurinn, ásamt
gripahúsunum, hlöSunum og ráSsmannskofanum, þar
sem ég er til húsa. SíSan kemur gríSarstór skemmti-
garSur, og aS lokum bústaSur unga óSalsbóndans, sem
er yfirforingi hestliSa aS nafnbót.
Fyrst verSur aS skýra frá því, aS fyrir nokkrum ár-
um síSan lét gamli óSalsbóndinn mest allt sitt ríkidæmi
af höndum viS dóttur sína og tengdason. ■— Þau ungu
verSa aS fá aS reyna sig, sagSi hann. — Ég hef ræktaS
nógu margar kartöflur um mína daga.
HöfuSbólinu, gamla garSinum og skóginum hélt hann
þó sjálfur. Og á hverjum degi ekur hann í vagninum
sínum út í skóginn, og aldrei snýr þessi gamli sérvitr-
ingur aftur, fyrr en hann hefur fengiS sér væna viSar-
byrSi. — ÞaS er skömm aS því aS láta þetta fúna, segir
hann. — Þetta verSur ágætt brenni í vetur.
En þaS er um akra tengdasonarins aS segja, aS Pratz
(afsakiS: von Pratz) kærir sig ekkert um aS aka yfir
þá. — Hann er lesinn í búvísindum, þessi ungi herra-
maSur, segir hann viS ekilinn. — TakiS þér eftir þessu,
segir hann viS ekilinn, og Elías þykist taka eftir því og
báSir hlæja.
Nú þurfa þeir meir en nokkru sinni aS eiga eina
þjóSarsál.
VerkalýSssamtökin hafa þegar lýst yfir afstöSu sinni.
Þau vilja aS engu erlendu ríki verSi leigSar her-
stöSvar á íslandi.
Þau krefjast þess, aS allur erlendur her verSi fluttur
af landi burt.
Þau vilja góSa sambúS Islands viS önnur lönd, en
þau vilja ísland fyrir íslendinga.
Þetta er aSal inntak dagsins í dag, 1. maí.
Undir blaktandi fána íslands skulum viS láta hljóma
á milli fjalls og fjöru orS skáldsins til þess lands, sem
hefur fætt okkur og fóstraS:
„Og aldrei, aldrei bindi þig b'ónd
nema bláfjötur Ægis við klettótta strönd.“
Nú er þaS svo um unga óSalsbóndann, aS hann er
lítiS gefinn fyrir búvísindin. Honum þykir vænt um
akrana sína og honum mislíkar aS hlegiS sé aS þeim.
— Gamli maSurinn er steinaldarmaSur, Fallada, segir
hann viS mig í hvert skipti sem hann sér öldunginn
koma meS viSarbyrSina sína úr skóginum. Og þá hlæj-
um viS.
En gæsastyrj öldin mikla, sem svifti mig æru og em-
bætti, stóS ekki milli gamla óSalsbóndans og unga óSals-
bóndans, heldur milli unga óSalsbóndans og óSalsfrúar-
innar. ÖSalsfrúin var auSvitaS kona gamla óSalsbónd-
ans, því aS kona unga óSalsbóndans gekk undir nafninu
„unga húsmóSirin“. Svo aS gæsastyrj öldin var hvorki
meira né minna en alvarlegur árekstur milli tengda-
móSur og tengdasonar. Til allrar óhamingju varS ég,
ráSsmannsnefnan, verst úti í þeirri viSureign, ásamt sjö
óhamingjusömum gæsum.
Ég hef minnzt á þaS, aS garSurinn kringum höfuS-
bóliS var fornfálegur. Hann var í raun og veru nærri
því frá forsögulegum tíma, og aðaldýrSin, sem þar var
aS sjá, voru nokkrir víSrómaSir túlipanar. Ég ber nú
ekki mikla virSingu fyrir þess konar jurtagróSri. Og
þó aS blómin líktust ekki hiS minnsta venjulegum túli-
panablómum, var í sjálfu sér ekkert út á þaS aS setja.
En þaS var mjög misráSiS af mér aS gera þessa athuga-
semd upp í opiS geSið á húsbændum höfuSbólsins. Ég
fékk alltaf heldur slæman vitnisburS á því kærleiks-
heimili, síSan Elías, ekillinn, greip mig á ferskum verkn-
aSi, þegar ég var aS kyssa hænsnastelpuna. Ég er ekkert
að vanþakka það. Hænsnastelpan var í þjónustu óSals-
frúarinnar, átti aS gæta hænsnanna og gæsanna og
gerði mér allt til þægðar. Þó aS gamli óðalsbóndinn
væri hættur að hugsa um búskapinn, þóttu honum góð
ný egg. ÞaS var hans veikleiki. Hænsnin vöppuðu um
og átu fylli sína úr hlöSunum, án þess aS yfirforingi
hestliðanna hreyfði nokkrum mótmælum.
Gæsirnar aftur á móti áttu griðland í gamla garSin-
um.
Nú eru gæsir, eins og viS vitum, sérdeilis elskulegir
fuglar, einkum steiktar gæsir. En þær eru fjandi gráS-
ugar og matvandar. Þetta er mjög hátíðlegur fugl, án
þess aS vera meS nokkra guShræðslu, og þær sækjast
eftir ungum og safaríkum plöntum. Og haldiS þér aS
92
VINNAN