Dagblaðið Vísir - DV - 19.02.2021, Blaðsíða 9

Íslensk börn
sofa minna en
víða annars
staðar og
segir Tryggvi
það geta haft
áhrif þegar
kemur að
offitu.
MYND/GETTY
6,5%
SKÓLABARNA MEÐ OFFITU
1+ ár
BIÐLISTI
80-90
BÖRN Á BIÐLISTA
2-18 ára
ALDUR BARNA
Í HEILSUSKÓLANUM
11,5 ár
MEÐALALDUR BARNA
Í HEILSUSKÓLANUM
þarf líka að bregðast við ef
þau þyngjast of hratt,“ segir
hann.
Spurður í hvernig ástandi
verst settu börnin sem koma
í Heilsuskólann séu segir
hann líkamlegt ástand þeirra
sé misjafnlega slæmt en þau
eigi það sameiginlegt mörg
að líða illa. „Sum þeirra eru
í góðu formi og taka þátt í
íþróttum. Við lítum til þess
að ef þróunin heldur áfram
uppi þegar kemur að offitu hjá
íslenskum börnum. „Það gefur
í skyn að þetta sé eitthvað
sem við ráðum ekki við. Ég er
sannfærður um að með sam-
stilltu átaki getum við breytt
þessu, alveg eins og við náðum
tökum á unglingadrykkju og
reykingum. Þetta snýst um
að við sem samfélag tökum
okkur saman og ákveðum að
það sé ekki gott að svona mörg
börn, og svona margir full-
orðnir, séu með offitu. Það er
hægt að breyta öllu ef maður
leggur sig fram.“
Skiptir máli að
borða morgunmat
Tryggvi segir lykilatriði að
foreldrar taki virkan þátt
þegar kemur að því að vinna
gegn offitu hjá börnum. „Þeir
eru okkar aðal samstarfsað-
ilar. Margir hverjir eru mjög
áhugasamir og hafa staðið sig
mjög vel við að sinna sínum
börnum. Ég á enn eftir að
hitta foreldra sem keppast
við að eiga börn með offitu.
Ég hef hitt yfir þúsund fjöl-
skyldur og langflestir for-
eldrar leggja sig fram við að
hjálpa börnunum sínum. Það
er grunnatriði að ná góðri
samvinnu við foreldra til að
við náum að snúa þróuninni
við,“ segir hann.
Fyrir foreldra barna í of-
þyngd mælir hann með að þau
hugi að svefnvenjum og mat-
armynstri barnanna. „Börn
þurfa að ná að hvílast vel og
fara þá nógu snemma að sofa.
Morgunmatur er lykilatriði
og til þess að hafa matarlyst
þurfa börnin að hafa sofið
nóg. Mikilvægt er að halda
að þeim fjölbreytni í ávöxtum
og grænmeti. Reglulegir mat-
málstíma skipta máli. Ég
myndi líka hvetja fólk til að
tala við skólahjúkrunarfræð-
inga sem í dag þekkja almennt
vel til barna og ofþyngdar og
geta gefið hagnýt ráð.“ n
þá aukast fylgikvillar offitu
og það viljum við geta komið í
veg fyrir.“
Fitulifur og áunnin
sykursýki
Meðal fylgikvilla sem þau sjá
er fitulifur í börnum undir
12 ára og ógreinda sykur-
sýki. „Oft er líka mikið álag
á sykurkerfið án þess að endi-
lega sé um sykursýki að ræða.
Sum börn þjást af kæfisvefni.
Fæst börn eru með marga af
þessum fylgikvillum. Þetta er
þó staðfesting á því að börnin
þola ekki að vera með þessar
fitubirgðir og sýna líkamleg
einkenni þess sem er ekki
gott. Ef mörg börn eru í þeirri
stöðu hljótum við sem sam-
félag að þurfa að endurskoða
ýmislegt í okkar samfélags-
skipulagi,“ segir Tryggvi.
Hann vill ekki nota orðið
faraldur um þá stöðu sem er
Hjá sumum
börnum með offitu
sjáum við að þau
eru að neyta of
mikils af sælgæti
og gosi en það er
sjaldgæft að málið
sé svo einfalt.
MIKILVÆGI HREYFINGAR
FYRIR BÖRN OG UNGLINGA
Jákvæð reynsla af hreyfingu á
unga aldri eykur líkurnar á að
fólk temji sér lífshætti sem fela
í sér hreyfingu á fullorðinsárum.
Dagleg hreyfing er börnum og
unglingum nauðsynleg fyrir eðli-
legan vöxt, þroska og andlega
vellíðan. Hún er sameiginlegur
leikur sem skapar meðal annars
tækifæri til að þjálfa hreyfifærni,
bæta líkamshreysti, eignast vini,
auka félagslega færni og efla
sjálfstraust.
• Öll börn og unglingar ættu að
hreyfa sig í minnst 60 mínútur
daglega. Hreyfingin ætti að
vera bæði miðlungserfið og
er fið. Heildar tímanum má
skipta í nokkur styttri tímabil
yfir daginn, t.d. 10-15 mínútur í
senn.
• Hreyfingin ætti að vera eins
fjölbreytt og mögulegt er til að
efla sem flesta þætti líkams-
hreysti, þar á meðal afkasta-
getu lungna, hjarta og æðakerf-
is sem og vöðvastyrk, liðleika,
viðbragð og samhæfingu.
Kröftug hreyfing, sem reynir á
beinin, er sérstaklega mikilvæg
fyrir og á kynþroskaskeiði fyrir
beinmyndun og beinþéttni.
LYKILATRIÐI AÐ FORELDRAR TAKI VIRKAN ÞÁTT
Tryggvi Helgason, barnalæknir og sérfræðingur í offitu barna, segir lykilat-
riði að foreldrar taki virkan þátt þegar börn fá meðferð vegna offitu.
MYND/STEFÁN
FRÉTTIR 9DV 19. FEBRÚAR 2021