Hinsegin dagar í Reykjavík - aug. 2015, Síða 65

sem voru gerðar til mín. Eitt örlagaríkt
sumar í kjölfar samræðna við náinn vin
ákvað ég að ég þyrfti að einbeita mér að
því að vera ég. Ég hætti að mála mig, fór
að spila tölvuleiki aftur (sem er það besta
sem ég veit), stunda íþróttir og leyfa mér
að gera það sem ég vildi virkilega gera.
Þetta hljómar kannski fáránlega en svo
sterkar voru þessar kröfur. Það var ekki
„stelpulegt“ að spila tölvuleiki og fólk dró
kynvitund mína í efa út frá einhverju svo
ómerkilegu.
Kennt að vera gagnkynhneigð kona
Kitty: Það er mjög áhugavert að heyra þig
tala um að kunna að leika ákveðin hlutverk
til þess að fá þjónustu. Mín reynsla var
dálítið á þann veg að mér var kennt að ég
væri gagnkynhneigð kona. Það er reyndar
mjög algengt; okkur intersex einstaklingum
er úthlutað félagslegu kynhlutverki og við
vorum, allavega hér áður fyrr, alin upp til
að verða gagnkynhneigðir einstaklingar af
því kyni sem okkur var úthlutað. Ég lærði
ung að vissir hlutir voru ekki til umræðu
hjá læknum. Kynhneigð og kynvitund voru
til dæmis hlutir sem voru aldrei nokkurn
tímann ræddir við mig og ég lærði fljótt
að það væri best að vekja ekki máls á
hugsunum mínum og pælingum varðandi
þessa þætti. Það var gengið svo langt í því
að gefa mér ekki upplýsingar sem gætu
haft áhrif á pælingar varðandi kyn að það
var ekki fyrr en ég fór 22 ára gömul á
ráðstefnu erlendis að ég fékk að vita að ég
hefði fæðst með eistu.
Ugla: Vissu foreldrar þínir ekki af því?
Kitty: Reyndar fengu foreldrar mínir ekki
þessar upplýsingar heldur. Að vissu leyti
held ég að það hafi verið ágætt að pabbi
minn vissi þetta ekki. Foreldrar mínir skildu
þegar ég var tíu ára og þá fluttum við aftur
heim til Íslands með mömmu. Í síðasta
skiptið sem ég fór að heimsækja pabba
var hann rosalega upptekinn af því að ég
væri ekki nógu kvenleg og skammaði mig
fyrir hluti eins og klæðaburð og klippingu.
Í þessari ferð gekk hann frekar langt í því
að stjórna því hvernig ég væri, enda ákvað
ég þá að fara ekki aftur til hans. Það virtist
alltaf skipta hann töluverðu máli að ég væri
stelpuleg stelpa. Hjá mömmu fékk ég hins
vegar bara að vera eins og mér sýndist.
Það var líka dálítið skrítið að hér heima,
úti á landi þar sem við bjuggum, var ég
alveg nógu mikil stelpa en í Bretlandi var
skipting kynhlutverka svo mikið sterkari að
mér fannst erfitt að uppfylla það sem til
var ætlast af mér. Ég sat ekki rétt, ég gekk
ekki rétt, fötin voru ekki rétt og þar sem
ég, líkt og margar íslenskar stelpur, klippti
mig stutt eftir fermingu var hárið á mér ekki
heldur „rétt“.
Hættar að hugsa um álit annarra
Ugla: Það er ótrúlegt hvað samfélagið er
upptekið af því hver maður er. Fólk setur
sig jafnvel í dómarasæti og telur sig geta
sagt til um hvernig fólk eigi að vera eða
hver sjálfsmynd fólks sé. Ég kýs stundum að
kalla þetta fólk „sjálfskipaða sérfræðinga“. Í
rauninni snýst þetta bara um hvernig maður
skilgreinir sig sjálfur. Ég kæri mig kollótta
um hvað einhverri manneskju úti í bæ finnst
– hennar álit eða samþykki hefur ekki áhrif
á hver ég er.
Kitty: Ég einmitt ákvað um 18 ára aldur að
hætta að láta aðra og álit annarra á mér
skipta mig máli. Þá hætti ég að fela hver
ég væri. Ég segi ekkert við alla: „Hæ, ég
heiti Kitty, ég er intersex“ heldur snerist
þetta meira um að ég hætti að passa hvað
ég sagði. Ef umræðan fór að snúast um
blæðingar eða barneignir, sem gerist alveg
merkilega oft, var ég ekkert að fela það
að hvorugt átti við um mig eða af hverju.
Ólíkt því sem læknarnir sögðu mér tók
enginn þessu illa; samfélagið var ekki jafn
skilningslaust og læknarnir höfðu kennt
mér. Og þótt það hefði gerst, þá er það ekki
mitt vandamál, ekki lengur.
Puppets controlled by the system
Trans and intersex individuals often need
to rely on the health care system, for
example to transition and get hormonal
treatment and surgeries, or the opposite:
to deal with the consequences of
unnecessary surgical interventions. In
this dialogue Ugla Stefanía Jónsdóttir
and Kitty Anderson talk about trans
people, intersex people and the health
care system, their personal experience
and the treatment they have received.
They describe how trans and intersex
people are often denied the right to bodily
integrity and self-determination – like
they are puppets controlled by the health
care system. Kitty and Ugla have both felt
pressured to conform to certain stereotypes
of how male and female bodies are
supposed to look like, and they emphasise
that the health care and the society in
general need to stop telling people how
‘real’ male and female bodies look like.

Það var gengið svo langt í því að gefa mér ekki
upplýsingar sem gætu haft áhrif á pælingar
varðandi kyn að það var ekki fyrr en ég fór 22 ára
gömul á ráðstefnu erlendis að ég fékk að vita að
ég hefði fæðst með eistu.
„
“
65