Morgunblaðið - 25.03.2021, Qupperneq 10

DAGMÁL
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri
segir að ákveðin vandamál fylgi öll-
um eigendum að bankakerfinu. Það
skýrist af því að þeir eru sérstakar
stofnanir. Þetta hafi m.a. birst í eign-
arhaldi erlendra vogunarsjóða á Ar-
ion banka á sínum tíma. „Við höfðum
áhyggjur af þeim út af öðrum ástæð-
um. Ekki það að þeir hafi gert neitt
af sér og nú eru þeir farnir.“ Farsæl-
lega hafi tekist að greiða úr þeirri
stöðu.
Sömu sögu megi segja um um-
fangsmikið eignarhald ríkissjóðs á
bönkunum og að ekki sé sjálfgefið að
jafn stór hluti kerfisins sé í höndum
þess og reyndin er nú. Ásgeir er
gestur Dagmála þar sem rætt er um
stöðu hagkerfisins og horfurnar
fram undan.
Of mikil samþjöppun
„Nú hef ég áhyggjur af því að það
verði of mikil samþjöppun í kerfinu,
þ.e.a.s. að við séum með lífeyrissjóði
alls staðar. Og séum í raun með
nokkra stóra sjóði sem eru sjálfir
aktífir á fjármálamarkaði, lána út og
gera og græja og eiga stóra hluti í
öllum tryggingafélögum og öllum
fjármálafyrirtækjum.“
Kerfislæg áhætta að þínu mati?
„Já, ég tel það, eða of mikil sam-
þjöppun.“ Hann bendir þó á að líf-
eyrissjóðirnir hafi staðið sig vel að
flestu leyti. Hins vegar fylgi því
ákveðin áhætta þar sem allir tengj-
ast saman í „einum hring og það fer
þá að minna aðeins á gamla tíma þótt
lífeyrissjóðirnir séu alls ekki skuld-
settir eða neitt slíkt“.
Þegar ríkið dragi sig út úr bönk-
unum þurfi að setja ákveðnar leik-
reglur um hvernig eigendavaldi er
beitt, hverjir séu t.d. skilgreindir
sem virkir eigendur. Þá segir Ásgeir
í samtalinu að mikilvægt sé að
tryggja sjálfstæði lífeyrissjóðanna
sem séu eign sjóðfélaganna. Hann
hyggst þannig beita sér fyrir því að
þeir aðilar sem tilnefna stjórnar-
menn í sjóðina hafi ekki óeðlilega
mikil áhrif á starfsemi þeirra.
Spurður hvort hann sé að vísa í því
tilliti til nýlegra dæma þar sem for-
svarsmenn tiltekinna stéttarfélaga
hafa skákað til stjórnarmönnum í líf-
eyrissjóðum og krafist þess að
stjórnir þeirra tækju tilteknar fjár-
festingarákvarðanir.
„Það er ekki víst að hagsmunir
verkalýðsfélaganna eða þeirra sem
fara með stjórn verkalýðsfélaganna
fari saman við hagsmuni sjóðsfélaga.
Með sama hætti er ekki endilega víst
að hagsmunir ákveðinna atvinnu-
greina eða fyrirtækja fari saman við
hagsmuni sjóðsfélaga. Þessu verðum
við að gæta að og þetta fer alltaf að
verða mikilvægara og mikilvægara
eftir því sem lífeyrissjóðakerfið
verður stærra og verður alltumlykj-
andi hér.“
Dreifa þurfi valdinu í kerfinu
Ásgeir ítrekar að það sé margt
gott fólk og öflugt sem starfi innan
lífeyriskerfisins. Nú þurfi hins vegar
að huga meira að því hvernig við
komum jafn stórum sjóðum fyrir í
jafn litlu hagkerfi og hinu íslenska.
Þar sé lausnin sennilega aukin dreif-
ing ákvörðunarvalds.
„Ég hefði viljað sjá sérstaka lög-
gjöf um viðbótarlífeyrissparnað.
Hann væri tekinn til hliðar enda er
hann annars eðlis.“ Spurður út í hvað
hann meini með því segir hann að
það mætti sjá fyrir sér að þessi
sparnaður yrði nýttur í meira mæli
til fjárfestingar í framtakssjóðum.
Meiri áhættu megi taka með þennan
sparnað en skyldulífeyrissparnaðinn
og að fólk eigi að fá að ráða meiru um
ráðstöfun hans. Þannig mætti sjá
fyrir sér að aðrir aðilar en lífeyris-
sjóðirnir kæmu að því að ávaxta sér-
eignarsparnaðinn. Með því fengist
ákveðin valddreifing í lífeyrissparn-
aðarkerfinu í heild.
Sporna þarf á móti samþjöppun
- Seðlabankastjóri segist hafa áhyggjur af samþjöppun á fjármálamarkaði - Lífeyrissjóðir traustir
eigendur en mega ekki verða alltumlykjandi - Fela mætti öðrum ávöxtun séreignarsparnaðar en þeim
Hagkerfið Ásgeir Jónsson segir lífeyriskerfið standa mjög styrkum fótum
og að vel hafi verið haldið á málum á þeim vettvangi á síðustu áratugum.
10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. MARS 2021
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Stutt tímabil nafnleyndar var í gildi
hjá þjóðkirkjunni í upphafi ársins en
því lauk fyrr í mánuðinum með sam-
þykkt kirkjuþings.
Innan þessa tímabils voru auglýst
laus til umsóknar
tvö störf sóknar-
presta, í Dala- og
Reykholtspresta-
köllum, sem bæði
eru í Vestur-
landsprófasts-
dæmi. Umsóknar-
frestur rann út í
síðasta mánuði og
nöfn umsækjenda
verða ekki birt.
Þau verða ekki gefin upp opinberlega
af hálfu Biskupsstofu, þar sem talið er
að þegar prestaköllin voru auglýst
hafi lög ekki heimilað slíkt vegna
lagabreytinga í tengslum við viðbót-
arsamning ríkis og kirkju. Sam-
kvæmt nýjum reglum er talað um
störf, ekki lengur um prestsembætti.
Á vef Biskupsstofu hefur nú verið
tilkynnt að Snævar Jón Andrjesson
guðfræðingur hafi verið kjörinn sókn-
arprestur í Dalaprestakalli. Ráðning
prests til að sitja Reykholt í Borgar-
firði er í vinnslu, að sögn sr. Þorbjarn-
ar Hlyns Árnasonar prófasts.
Á kirkjuþingi 2020, sem lauk 12.
mars sl., var samþykktt tillaga að
breytingu á starfsreglum um val og
veitingu prestsembætta. Tillagan
hljóðar svo: „Nöfn umsækjenda verði
birt á opnum vef þjóðkirkjunnar að
liðnum umsóknarfresti, hafi ekki ver-
ið óskað nafnleyndar. Nafnleynd um-
sækjenda á ekki við þegar um al-
mennar prestskosningar er að ræða
sbr. 13. gr. starfsreglnanna.“
Tillöguna flutti Steindór R. Har-
aldsson og sagði hann í greinargerð
að um nokkurt skeið hefði ríkt leynd
um nöfn umsækjenda um prestemb-
ætti. Þetta hefur sætt gagnrýni innan
kirkjusamfélagsins, ýmist hjá þeim
sem sækja um stöður sóknarpresta/
presta og þeim sem fjalla um umsókn-
ir við kjör á presti.
„Í núgildandi starfsreglum um val
og veitingu prestsembætta er ákvæði
í 13. gr. um heimild til almennra
prestskosninga. Vandséð er hvernig
þær eigi að fara fram ef nafnleyndar
er gætt við almenna prestskosningu.
Flutningsmaður telur að með þessari
tillögu sé gætt meðalhófs sem er til
eftirbreytni í allri stjórnsýslu kirkj-
unnar,“ sagði í greinargerðinni.
Kjörnefnd valdi Snævar Jón
Sem fyrr segir kaus kjörnefnd
Dalaprestakalls nýlega Snævar Jón
Andrjesson guðfræðing sóknarprest
til starfa og hefur biskup Íslands, sr.
Agnes M. Sigurðardóttir, staðfest
ráðningu hans. Í Dalaprestakalli eru
sjö sóknir og hinn 1. desember 2019
var heildarfjöldi íbúa í prestakallinu
564.
Snævar Jón Andrjesson fæddist
22. janúar 1985 í Siglufirði og ólst þar
upp. Að loknu grunnskólanámi í
heimabyggð fór hann í Menntaskól-
ann á Akureyri og lauk stúdentsprófi
þaðan 2005. Síðan hóf hann nám í
heimspeki, hagfræði og stjórnmála-
fræði í háskólanum á Bifröst og lauk
því árið 2012. Snævar Jón útskrifaðist
í júní 2020 með mag. theol.-gráðu í
guðfræði frá Háskóla Íslands.
Kona hans er Sólrún Ýr Guðbjarts-
dóttir kennari og eiga þau þrjár dæt-
ur.
Nafnleynd hafði
áhrif í tveimur
prestaköllum
- Snævar Jón ráðinn í Dalaprestakalli
Snævar Jón
Andrjesson
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Reykholtskirkja Ráðning sóknar-
prests Borgfirðinga er í vinnslu.
Ferðafélag Íslands • Mörkinni 6 • www.fi.is • 568-2533
SUMARLEYFISFERÐIR FÍ • skráðu þig inn og drífðu þig út!
Sjáumst á fjöllum