Knattspyrnufélagið Þróttur 70 ára : 1949-2019 - 15.09.2019, Qupperneq 7

Jónsson. í hverfinu var Halldór þekktastur sem Dóri fisksali. Hann
hafði marga fjöruna sopið og víða komið við á ævinni. Sem ungur
maður slapp hann lifandi úr snjófijóðinu í Hnífsdal 1910. Hann fór til
Noregs á árum fyrri heimsstyrjaldar, gerðist háseti á bátum og varð
fyrir þeirri skelfilegu lífsreynslu að í tvígang var bátum sem hann var
á, sökkt af Þjóðverjum. Þegar hér var komið sögu var Dóri þó sestur
að á Holtinu og bjó ásamt Jósefínu frá Nauthól, frægri spákonu í
bænum, börnum hennar og barnabörnum. Sagan af þessari fjölskyldu
varð síðar innblástur að einni vinsælustu bókaseríu síðari ára sem
aftur varð svo efniviður kvikmyndarinnar Djöfiaeyjan. Dóri fékkst
við að selja húsmæðrum í hverfinu, og raunar fieiri hverfum borgar-
innar fisk. Aðstoðarmaður hans var systursonur Jósefínu, Eyjólfur
Jónsson. Eyjólfur var afbragðs íþróttamaður og átti eftir að verða
landsþekktur sem Eyjólfur sundkappi, og þreytti mörg fræg sunda-
frek s.s. Drangeyjarsund, Viðeyjarsund og fleiri.
Stofnfundur Þróttar var haldinn í Skálanum við Ægisíðu þann 5. ágúst.
Stofnmeðlimir voru 37, margir ungir að árum. Mönnum fannst
tilvalið að félagið héti Þróttur, enda hafði nafnið unnið sér inn
sess eins og áður hefur verið nefnt. En hvort félagið ætti að heita
Knattspyrnufélagið Þróttur eða íþróttafélagið Þróttur var ekki eins
augljóst. Nokkur umræða skapaðist um það, en að lokum var ákveðið
að félagið skyldi heita Knattspyrnufélagið Þróttur, enda var reiknað
með því að knattspyrna yrði efst á baugi hjá hinu nýstofnaða félagi.
Mikill kraftur var í starfsemi félagsins fyrstu árin. Handknattleikur
var stundaður nánast frá upphafi og m.a. fóru stúlkur í hverfinu
fram á að fá úthlutað tíma til æfinga sem og þjálfara. A næstu árum
varð Þróttur stórveldi í handknattleik kvenna, og urðu t.a.m. fyrstu
Islandsmeistarar félagsins, árið 1957. En þrátt fyrir háleit markmið
þá var fjárhagur félagsins oft á tíðum þröngur. Það sést best á því
þegar skoðaðar eru fundargerðir félagsins, hve fórnfúsir stofnendur
og aðrir velunnar félagsins voru og borguðu þeir oft úr eigin vasa eitt
og annað sem til féll. Félagið stóð fyrir dansleikjum og kvikmynda-
sýningum til fjáraflana og þá munaði heldur betur um minna að Ung-
mennafélagið eftirlét Þrótti Skálann strax 1950; og lognaðist raunar
út af í kjölfarið. En það var mikill efniviður í hverfinu og strax 1951
tókst fjórða flokki að vinna fyrsta bikar félagsins, þegar Þróttur varð
haustmeistari í knattspyrnu.
Á árunum upp úr 1950 fengu rótgrónari íþróttafélög í borginni
úthlutað félagssvæðum. Valsmenn höfðu slegið tóninn fyrir stríð
þegar þeir höfðu keypt Hlíðarenda. Nú fengu KR-ingar úthlutað
svæði við Kaplaskjól og því fór að þrengja verulega að Þrótti. Þróttur
hafði ekki sambærilega aðstöðu. Það notaðist í fyrstu við malarvöll
sem stóð við enda Fálkagötunnar, en síðar völl sem stóð austur af
Háskólanum og nefndist Háskólavöllurinn. Til umræðu var að fá
félagssvæði í Vatnsmýrinni en ekkert varð af þeim áætlunum. Sam-
keppnin við KR reyndist félaginu erfið og Ijóst að til þess að félagið
næði að lifa og dafna þyrfti það að fá sína eigin félagsaðstöðu, og
jafnvel á öðrum stað í borginni.
Reykjavík stækkaði ört á þessum árum og um og eftir 1960 var hafist
handa við byggingu stórra úthverfa, m.a. inni við Sund; hverfi sem
kallað var Sunda- og Heimahverfið. Þegar Þrótti bauðst að flytjast
þvert yfir borgina, í Austurbæinn, voru uppi skiptar skoðanir. Félagið
hafði verið stofnað á Holtinu og töldu margir Holtarar það óhugsandi
að félagið gæti flutt. Aðrir sáu að framtíð félagsins yrði best borgið
annars staðar. Þegar félagið fagnaði 15 ára afmæli sínu, árið 1964,
afhenti Geir Hallgrímsson borgarstjóri Þrótti til umráða svæði við
Sæviðarsund. Mikill hugur var í Þrótturum og gerður var uppdráttur
að svæðinu. Þar átti að rísa félagsheimili, íþróttahús, frjálsíþrótta-
völlur auk keppnis- og æfingavalla; bæði gras- og malarvalla.
Nýtt landnám inni við Sund
Þegar menn virtu fyrir sér nýtt félagssvæði Þróttar blasti við þeim
htið annað en þúfur. Mikið verk var framundan að gera svæðið
þannig úr garði að þar væri hægt að stunda knattspyrnu. Nauðsyn-
legt var að koma upp félagsheimili sem og æfingaaðstöðu, en nokkur
bið varð á að úr því rættist. Áhugi krakka í hverfinu leyndi sér ekki,
en fyrst um sinn þurftu iðkendur í nýju landnámi Þróttar að sækja
æfingar vestur í bæ.
Framkvæmdir við lagningu malarvallar hófust loks 1969. Borgin gaf
félaginu gamalt járnklætt timburhús sem stóð við Grensásveg, gegn
því að húsið yrði flutt af lóðinni. Húsinu var komið upp við Sæviðar-
sund, málað og lagað og allt unnið í sjálfboðavinnu. Þann 1. júlí var
húsið og nýr malarvöllur loks formlega tekinn í notkun. Landnámið
varð loksins að veruleika og starfsemi félagsins færðist nú öll austur
í bæ. Stuttu síðar var grassvæði norðan við malarvöllinn sléttað og
notað til æfinga. Fyrir marga yngri iðkendur í dag þá gæti það
hljómað ótrúlegt að æfingar stóran hluta ársins hafi farið fram á möl.
Raunar var fáheyrt að keppnisleikir á Islandi væru leiknir á grasi, fyrr
en eftir 1970. Malarvöllurinn inni við Sæviðarsund varð árið 1981
fyrsti félagsvöllur landsins sem var upplýstur af flóðljósum.
Jón Ásgeirsson formaður Þróttar heldur uppi teikningum af félagssvæði
Þróttar við Sæviðarsund.
Á fyrstu árum félagsins hafði margs konar íþróttastarfsemi farið fram
í nafni félagsins. Þróttur átti t.a.m. Islandsmeistara í skautahlaupi.
Þróttarar kepptu í frjálsum íþróttum, bridge og skák. En eftir sem
áður voru það boltagreinarnar sem voru mest áberandi. Árið 1974
bættist sú þriðja við. Hópur nýútskrifaðra íþróttakennara frá Laugar-
vatni leituðu til félaga í Reykjavík með að stofna þar blakdeild. Bæði
KR og Fram báðust undan, þar sem ekki var pláss fyrir nýja bolta-
grein hjá þeim, en Þróttarar hliðruðu til í Vogaskóla og úr varð að
Blakdeild Þróttar var stofnuð. Þá strax um haustið vann meistara-
flokkur kvenna haustmótið. Næstu árin styrktist staða deildarinnar
og árið 1981 hófst ótrúlega sigurganga hennar, sér í lagi meistara-
flokks karla sem urðu Islands- og bikarmeistarar samfellt árin 1981
til 1987. Æfingar fóru að mestu fram í Vogaskóla, en keppnisleikir í
Hagaskóla, á slóðum Þróttar í Vesturbænum.
Gamla járnklædda timburhúsið sem flutt hafði verið á félagssvæði
Þróttar, varð strax full htið fyrir ört stækkandi félag. Árið 1979 var
ráðist í byggingu nýs félagssheimilis. Félagið náði samkomulagi við
Reykjavíkurborg um að reisa húsið sem m.a. hýsti æskulýðsmiðstöð
hverfsins. Hlutur Þróttar í húsinu var borgaður með skipulögðu
átaki iðkenda sem gengu hús úr húsi í hverfinu og söfnuðu raunar svo
miklum pening að afgangur varð af. Nýja félagsheimilið var því vígt á
30 ára afmæli félagsins 1979.
7