Fréttablaðið - 19.06.2021, Blaðsíða 10

Í þetta gat
þarf að
staga og
það verður
ekki gert
að öllu
leyti með
lántökum
þótt
íslenska
ríkið búi
við tiltrú á
fjármála-
mörk-
uðum
heimsins.
Leiki
minnsti
grunur á að
bærist með
einstakl-
ingi hugs-
anir sem
ganga gegn
ríkjandi
málstað
bíður hans
opinber
aftaka.
Jón
Þórisson
jon@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is
HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sif
Sigmarsdóttir
n Mín skoðun
n Gunnar
Brátt verður sólin hæst á lofti og dagur lengstur. Þó að veðurfar hafi ekki verið með besta móti á landinu undanfarið er lands-mönnum fremur létt í sinni. Faraldurinn er að koðna niður samhliða fjölda bólusettra.
Fagnað hefur verið af minna tilefni.
Þá tekur við það risavaxna verkefni að hefja upp-
byggingarstarfið á ný. Þótt ágætlega hafi miðað í að
draga úr atvinnuleysi og umfram það sem búist var
við, ganga samt þúsundir um án atvinnu og heimili
hafa mörg orðið fyrir fjárhagslegum skakkaföllum
vegna minni tekna heimilishaldsins. Fjöldi fyrirtækja
hefur verið lagður í dvala vegna tekjubrests og ekki
víst að takist að vekja þau öll til lífsins á ný.
Hvergi er samt dauflegra um að litast en í fjár-
málum ríkisins. Mótvægisaðgerðirnar sem gripið
var til hafa kostað ríkissjóð mikið og svo bætist við
að tekjusamdráttur hins opinbera er umtalsverður.
Samanlagður halli á ríkissjóði á síðasta og þessu ári
verður nær 600 milljarðar króna.
Í þetta gat þarf að staga og það verður ekki gert að
öllu leyti með lántökum þótt íslenska ríkið búi við
tiltrú á fjármálamörkuðum heimsins.
Í vikunni urðu þau ánægjulegu atvik að hluti
Íslandsbanka var seldur að hluta úr ríkiseigu.
Um 24 þúsund hluthafar bættust við þetta í eig-
endahóp bankans og þarf að leita langt aftur til að
finna sambærilegan fjölda hluthafa í íslensku fyrir-
tæki. Margt bendir til að uppistaðan í þessum fjölda sé
almenningur.
Að líkindum eru íslenskir lífeyrissjóðir meðal nýju
hluthafanna, þar sem tugir þúsunda launþega eiga
hagsmuni. Það verður því varla annað sagt en að
salan hafi verið sigurför fjármálaráðherra og níföld
umframeftirspurn glöggur vitnisburður um álit fjár-
festa á rekstri bankans og framtíðarhorfum.
Við söluna aflar ríkissjóður sér dýrmætra 55
milljarða sem eiga munu sinn þátt í að greiða fyrir
vandræðin sem faraldurinn hefur valdið. Og þetta var
aðeins 35 prósenta eignarhlutur.
Strax eftir að niðurstaða sölunnar varð ljós og búið
að tilkynna áskrifendum hvaða skerf þeir hefðu tryggt
sér, hófust viðskipti með hlutina, þótt þeir verði ekki
teknir til viðskipta á opinberum markaði fyrr en síðar
í mánuðinum. Þessi fyrstu viðskipti benda eindregið
til að heildarmarkaðsverð bankans verði talsvert
umfram það sem lagt var til grundvallar við söluna
nú. Íslenska ríkið mun því fá hærra verð fyrir hvert
prósent þegar meira verður selt af bankanum. Þannig
mun sala hans eiga sinn trausta þátt í að lækka skuldir
ríkissjóðs og tryggja að við látum ekki komandi kyn-
slóðum eftir að fást við þær.
En salan er líka sterk vísbending um að áfram þarf
að halda við sölu ríkiseigna. Fjármálaráðherra segir
í viðtali hér í blaðinu í vikunni að halda verði augum
opnum fyrir frekari tækifærum til að losa um eignar-
hlut ríkisins að fullu. „Ef aðstæður á næsta ári leyfa
er ekki eftir neinu að bíða.Til lengri tíma litið sé ég
fyrir mér að ríkið skrái Landsbankann sömuleiðis á
markað en verði áfram meirihlutaeigandi.“
Vonandi tekst að hrinda þessum áformum í fram-
kvæmd. Því ráða kjósendur í haust.n
Uppgjörið
Bretaníu-bolurinn er tískuflík sumars-ins. Þverröndóttur bómullarbolurinn, eins konar óopinber þjóðbúningur
Frakka, leit fyrst dagsins ljós sem einkennis-
klæðnaður sjóhersins í Norður-Frakklandi
árið 1858. Bolinn prýddu tuttugu og ein
rönd, að sögn ein fyrir hvern sigur Napóle-
ons Bónaparte gegn Bretum. En Bretaníu-
bolurinn er ekki eina franska uppfinningin
sem komin er aftur í tísku.
Við upphaf mánaðarins rættist draumur
krikketleikarans Ollie Robinson er hann
lék fyrsta leik sinn á stórmóti fyrir enska
landsliðið. Sama dag breyttist draumurinn í
martröð. Meðan á leiknum stóð komu upp á
yfirborðið áratuga gamlar færslur á sam-
félagsmiðlinum Twitter eftir Robinson sem
báru vott um rasisma og kvenfyrirlitningu.
Robinson baðst afsökunar. En syndaaflausn
átti ekki upp á pallborðið hjá enska krikket-
sambandinu. Þótt Robinson hafi verið
unglingur þegar hann lét ummælin falla var
hann rekinn úr liðinu.
Opinber aftaka
Sagan segir að síðustu ár ævi sinnar hafi
Maximilien Robespierre, einn þekktasti
forgöngumaður frönsku byltingarinnar,
hafst við í bergmálshelli eigin ágætis. Hann
bjó í íbúð í París með fólki sem dáði hann,
umkringdur speglum og málverkum af
sjálfum sér. Robespierre hafði verið þekktur
fyrir að vera réttlátur maður. Hann var lög-
fræðingur og friðarsinni sem barðist gegn
dauðarefsingum og þrælahaldi. Það var óbil-
gjörn trú Robespierre á eigið siðgæði sem
varð til þess að hann gerðist vægðarlausasti
böðull byltingarinnar. Á tíma „ógnar-
stjórnarinnar“ 1793 til 1794 voru sautján
þúsund manns teknir af lífi. Ekki aðeins þeir
sem unnu gegn byltingunni með beinum
aðgerðum fengu að kynnast fallöxinni. Sam-
kvæmt „lögum um grunaða“ töldust þeir
einnig sekir sem „með framferði, tengslum,
tungumáli – töluðu eða rituðu – afhjúpuðu
sig sem ... óvini frelsisins“.
Samfélagsmiðlar eru fallöxi samtímans.
Leiki minnsti grunur á að bærist með ein-
staklingi hugsanir sem ganga gegn ríkjandi
málstað bíður hans opinber aftaka. Ollie
Robinson er ekki eina íþróttastjarnan sem
dæmd var úr leik í siðferðiskapphlaupi sam-
tímans í mánuðinum. Nýverið fór mynd-
band um samfélagsmiðla þar sem Eiður
Smári Guðjohnsen sést pissa á almannafæri.
Samstundis bárust af því fréttir að starf Eiðs
hjá Knattspyrnusambandi Íslands héngi á
bláþræði. Eiður hefur nú verið sendur í tíma-
bundið leyfi.
Við fyrstu sýn kann að virðast sem enska
krikketsambandið og KSÍ fari fram með
góðu fordæmi; ljótir hlutir eru ekki liðnir. Sé
betur að gáð sést að viðbrögðin eru jafnholl
almennu velsæmi og siðferðisvitund Robe-
spierre.
Rannsókn sem gerð var við Stanford-
háskóla sýnir að þeir sem flagga mest
andstöðu sinni við rasisma eru líklegri til
að sýna af sér rasíska hegðun. Í sálfræði
kallast fyrirbærið „siðferðisleyfi“ (e. moral
licensing). Fólk sem telur sig góðar mann-
eskjur finnst það hafa meira svigrúm en
aðrir til að sýna af sér slæma hegðun. Sama
gildir um fyrirtæki. Ný rannsókn sýnir að
hjá tæknifyrirtækjum í Bandaríkjunum sem
lýstu opinberlega yfir stuðningi við „Black
Lives Matter“-hreyfinguna unnu tuttugu
prósentum færri svartir starfsmenn en hjá
fyrirtækjum sem gerðu það ekki.
KSÍ tekur þátt í sýndarsiðferði samtímans.
Það má ekki pissa úti á götu. En það er í lagi
að spila fótbolta í Katar þar sem mannrétt-
indi eru höfð að engu. Það er í lagi að flagga
styrktaraðilanum Kók sem gengur gegn
öllum hugmyndum um hollustu og hreysti.
Engum var hótað atvinnumissi þegar kredit-
kort KSÍ var notað í leyfisleysi á nektarstað í
Sviss um árið. n
Sýndarsiðferði samtímans
44%
18-80 ára lesa Fréttablaðið
daglega að meðaltali*
*Samkvæmt prentmælingum Gallup
20ÁRA— M E S T L E S N A DAG B L A Ð Á Í S L A N D I * —
68%
55-80 ára lesa Fréttablaðið
daglega að meðaltali*
Sími: 550 5050 – soludeild@frettabladid.is
NÁÐU TIL FJÖLDANS!
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 19. júní 2021 LAUGARDAGUR