Ásgarður : blað starfsmanna ríkis og bæja - 01.05.1958, Blaðsíða 9

Valborg Bentsdóttir skrifstofustjóri:
Nýjustu lög um laun starfsmanna ríkis-
ins voru samþykkt á Alþingi árið 1955
og gengu í gildi 1. jan. 195fi. — Fyrst voru
launalög sett 1875, og hefur þeim verið
breytt fjórum sinnum, en auk þess voru
ýmis sérlög um laun lækna, presta, sýslu-
manna, barnakennara og ef til vill fleiri.
Arið 1919 koma konur fyrst við sögu
á launalögum. Þá eru þar nefndar tal-
símakonur og kvensímritarar. Kvensím-
ritarar höfðu 400 kr. minni laun á ári en
svokallaðir símritarar, en aftur á móti
höfðu þær 200 kr. hærri laun en 2. fl.
símritarar. Eftir því sem ég hef komizt
næst, munu konur þessar hafa haft ná-
kvæmlega sömu störf með höndum og 1.
fl. símritarar, en fengu lægri laun ein-
ungis vegna þess að þær voru konur.
sérstæðs eðlis, að varla er réttmætt að
gera ekki greinarmun á þeim og öðrum
lánum. Lífeyrissjóðurinn er hluti af laun-
um okkar. Hann er okkar sparifjáreign,
okkar skyldusparnaður.
Eru menn yfirleitt sammála um að við
þessi málalok verði ekki unað, og vinnur
bandalagsstjórnin nú að því að fá á þessu
leiðréttingu.
Launamól kvenna
En þetta sama ár (1919) voru sam-
þykkt önnur lög, sem marka merk tíma-
mót í sögu þeirrar baráttu, sem háð
hefur verið um launajafnrétti karla og
kvenna, lög um skipun barnakennara og
laun þeirra. 15. gr. þeirra laga hljóðar
svo: „Öll ákvæði um kennara í lögum
þessum eiga og við kennslukonur.“ Þessi
lagaákvæði hafa nú gilt nær fjóra tugi
ára, og hafa konur fyllilega haldið velli í
starfsgreininni. Má það vera þeim til
íhugunar, sem óttast atvinnuleysi kvenna,
ef fullkomið launajafnrétti ríkti.
Þó að þetta væri nú gott og blessað,
hvað kennslukonurnar snerti, var önnur
saga um flestar aðrar konur. Ef ekki var
um embættisstörf að ræða, en mjög lítið
var um konur í embættum á næstu ára-
tugum, var almennast að meta störf til
launa eftir því, hvort karl eða kona vann,
og var þá ævinlega hlutur konunnar
minni.
Það var fyrst á árunum 1943—45, að
farið var að vinna að verulega víðtæk-
um launalögum fyrir starfsmenn ríkisins.
Þá voru samræmd ýmis eldri launalög og
bætt við fjölda starfsgreina. Lög þau, sem
þá voru samin, voru að því leyti frá-
brugðin fyrri lögum, að nú var að mestu
leyti flokkað eftir stofnunum, og varð það
til þess, að sums staðar myndaðist veru-
legt ósamræmi milli stofnana, og átti það
ekki hvað sízt við um störf kvenna. Þá
voru tekin á lög starfsheiti eins og ritari
og bókari, án nokkurrar skilgreiningar á
störfunum, og árangurinn varð sá, að
ÁSGARÐUR 7