Fréttablaðið - 27.11.2021, Qupperneq 76

Instrumental
tónlist gefur öðru-
vísi pláss til að njóta og
mögulega meira tækifæri
til að hugsa inn á við. Svo
er tónlist barokktíma-
bilsins svo íhugul.
Una Sveinbjarnardóttir
Una Sveinbjarnardóttir var
sex ára þegar hún hóf nám
í fiðluleik og í dag er hún
þriðji konsertmeistari hjá
Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Hún mun flytja drauma-
verkið, Fiðlukonsert í E-dúr
eftir J.S. Bach á jólatónleik-
um Kammersveitar Reykja-
víkur, annan sunnudag í
aðventu.
jme@frettabladid.is
Fiðlan er gullfallegt hljóðfæri,
bæði hvað varðar form og hljóm.
Sem starfandi tónlistarmaður hjá
Sinfóníuhljómsveit Íslands segir
Una að fiðlan sé stór hluti af lífinu.
„Ég eyði gríðarlegum tíma í að æfa
og spila á fiðluna og sem betur
fer finnst mér þetta endalaust
skemmtilegt hljóðfæri,“ segir Una.
„Það er svo gaman hversu ótrú­
lega fjölbreytt hljóð geta komið
frá fiðlunni. Allt frá alveg gífur­
lega fallegum tónum til hrikalega
ljótra og allt þar á milli. Indverjar
segja að fiðlan sé það hljóðfæri
sem kemst næst mannsröddinni
og ég hef alltaf tengt sterkt við
þetta. Fyrir mér býður fiðlan upp
á tjáningarform sögunnar, eins og
mannsröddin. Hún enda liggur við
hálsinn þegar maður spilar. Tón­
sviðið er eins og röddin og það má
túlka svo margt með hljóminum,
allt frá depurð til ofsagleði og allt
þar á milli. Það er allur tilfinninga­
skalinn þarna undir.“ Una fæst
einnig við tónsmíðar á strengja­
kvartettum fyrir Strokkvartettinn
Sigga. Þá lauk sveitin nýlega við
upptökur á öllum strengjakvart­
ettum Atla Heimis.
Helþjökuð af heimþrá
„Ég var sex ára þegar ég byrjaði
í Tónmenntaskóla Reykjavíkur.
Ellefu ára fór ég að læra hjá Tón­
listarskólanum í Reykjavík. Ég held
það hafi verið ég sem valdi fiðluna
en ég var líka hrifin af trompeti
og píanóinu. Ég var líka mjög virk
í íþróttum og æfði badminton og
skylmingar og hafði því eiginlega
ekki tíma í að læra á fleiri en eitt
hljóðfæri.“
Una fór í framhaldsnám í fiðlu­
leik í Köln og lauk Konzertexamen
frá UdK í Berlín. „Í Þýskalandi er
rík tónlistarhefð og ég lærði hjá
konsertmeistara Berlínarfílharm­
óníunnar, Thomas Brandis. Ég var
í Berlín í alls sjö ár og flutti heim
til Íslands árið 2005, helþjökuð af
heimþrá,“ segir Una, en bætir við:
„Það er þó alltaf gaman að koma
til Berlínar og ég hef fengið æðisleg
tækifæri til að koma þar fram með
Bach hringir inn jólin með Kammersveitinni
Una er á góðri leið með að komast í jólaskapið, en jólastelpan innra með henni mun vakna fyllilega á jólatónleikum
Kammersveitar Reykjavíkur 5. desember. Fréttablaðið/Eyþór Árnason
ýmsum hljómsveitum og kammer­
sveitum.“
Fríið endist í tvo daga án fiðlu
En fer fiðlan alltaf með þér í
útlandaferðir?
„Ef ég fer til útlanda og í lengri
ferðir, þá tek ég fiðluna alltaf með
mér. Einu sinni fór ég til Prag án
fiðlunnar. Það var í fyrsta vetrar­
fríinu mínu í Köln. Það frí entist í
tvo daga. Þá var ég búin að fjárfesta
í fiðlu,“ segir Una og hlær. „Þessi
fiðla er stundum kölluð popp­
fiðlan á mínu heimili. Hún hljómar
rosalega vel uppmögnuð, en er nú
í eigu Úlfs bróður míns. Ég tek mér
þó alveg sumarfrí frá stanslausum
æfingum og fer í fjallgöngur og
dagsferðir, án þess að taka fiðluna
með mér,“ bætir Una við.
Þá er ekki úr vegi að spyrja til
hversu margra landa fiðlan hefur
ferðast með Unu. „Fiðlan hefur
ferðast með mér víða um heim
og ég hef ekki tölu á því hve mörg
löndin eru orðin. Ég túraði með
Björk og það ferðalag koveraði
náttúrulega mjög mörg lönd. Svo
var ég að læra í Köln og Berlín og
ferðaðist þá víða. Með Sinfóníu­
hljómsveit Íslands er mér eftir­
minnilegt ferðalag til USA 1996 og
Kammersveitin hefur slegið í gegn
á Mallorca, og fiðlan er auðvitað
alltaf með í för. Ég er orðin lunkin
að ferðast með lítinn handfarang­
ur og kemst núorðið upp með að
ferðast eingöngu með fiðlukassann
í handfarangri og það sem kemst
í hann.“
Margrómaður svanasöngur
Í sumar kom út geisladiskurinn
Last Song, með Unu og Tinnu Þor­
steinsdóttur píanóleikara. Lögin á
plötunni eru blanda af uppáhalds­
tónverkum þeirra Tinnu, mörg hver
íslensk. „Þarna má finna Íslenska
svítu eftir Jórunni Viðar. Það verk
er algerlega sér á parti. Við Tinna
höfum spilað það oft og ég vann
það með henni Jórunni á Laufás­
veginum. Einnig er verk eftir Atla
Heimi og Magnús Blöndal og verkið
Winter eftir Karólínu er algjör
gimsteinn. Svo er þarna ýmis eldri
tónlist eftir Hildegard von Bingen
og fleiri.“ Hljómdiskurinn hefur
fengið gríðargóðar viðtökur síðan
hann kom út í sumar, meðal annars
hjá BBC og Limelight í Ástralíu.
Hent í djúpu laugina
Una spilaði fyrst með Sinfóníu­
hljómsveitinni sautján ára gömul í
MR og stuttu seinna með Kammer­
sveitinni. „Ég var í fjórða bekk
þegar ég tók inntökupróf í Sinfó
til að spila sem aukamanneskja.
Daginn eftir mætti ég á æfingu
með hljómsveitinni á Forleik að
Galdra­Lofti eftir Jón Leifs. Þetta
er háepískt verk og svolítið spes,
eins og Jóni einum er lagið. Mér var
hent beint í djúpu laugina í þessum
fyrstu upptökum mínum með Sin­
fóníuhljómsveitinni.
Ég man líka vel eftir fyrstu tón­
leikunum með Kammersveitinni.
Ég var nýbúin með stúdentinn
og einleikaraprófið og tók þátt í
mögnuðu verkefni. Paul Zukofsky
stjórnaði þá Tímanum og vatninu
eftir Atla Heimi Sveinsson. Þarna
kynntumst við Tinna honum Atla.“
Jólatónleikar Kammersveitar
Jólatónleikar Kammersveitar
Reykjavíkur verða haldnir þann
5. desember, annan sunnudag í
aðventu, klukkan 16.00 í Norður­
ljósum í Hörpu. „Ég hef spilað með
Kammersveitinni nær sleitu­
laust frá 2005 þegar ég tók við
konsertmeistarakeflinu af Rut
Ingólfsdóttur. Kammersveitin
samanstendur af metnaðarfullum
hópi sólóista og við höfum brallað
ýmislegt saman. Ég vil benda á
gríðarlegan katalóg af íslenskri
tónlist í túlkun Kammersveitar­
innar á Spotify.“
Jólatónleikar Kammersveitar­
innar eru ávallt með barrokktón­
list og tónleikarnir í ár eru þar
engin undantekning. Verður
tónlist Johanns Sebastians Bachs
í algleymingi. „Ég hlakka sérstak­
lega til að fá að flytja Fiðlukonsert
í E­dúr, en verkið á sérstakan stað
í hjarta mér og er eitt uppáhalds­
verkið mitt fyrir fiðlu. Ég er gríðar­
lega þakklát fyrir að fá að spila það
með Kammersveitinni.“
Á dagskrá eru einnig tveir Brand­
enburgarkonsertar eftir Bach, sá
fyrsti og sá fjórði. „Það eru margir
sólóistar og blásarar í þessu stykki
og ég er viss um að margir munu
kannast við verkin þegar þeir
heyra, enda eru þetta með fræg­
ustu verkum Bachs. Konsertarnir
eru ólíkir en allir fyrir sólóhljóð­
færi. Brandenburgarkonsertarnir
hafa undarlega sjaldan verið fluttir
á Íslandi.“
Tónlistin sendir hugann á flug
Tónleikar Kammersveitarinnar
segir Una að séu mjög sérstakir í
jólatónleikaflórunni. „Þeir eru ein­
göngu instrumental, bara sungið
á hljóðfærin. Instrumental tónlist
gefur öðruvísi pláss til að njóta
og mögulega meira tækifæri til
að hugsa inn á við. Svo er tónlist
barokktímabilsins svo íhugul.
Þetta eru dansar sem voru samdir
á þessu tímabili og á tónleikunum
getur hlustandinn dansað í hug­
anum. Tónlistin tekur mann á svo
marga mismunandi staði.“
Ekki útvarpað í ár
Gríðarlegur jólabragur er yfir jóla­
tónleikum Kammersveitarinnar
hvert ár. „Það er á þessum tón­
leikum sem ég kemst loksins í jóla­
skapið. Sama gildir með jólatón­
leika Sinfóníunnar. Þeir eru alltaf
einstaklega falleg fjölskyldustund í
aðdraganda jólanna.“
Una harmar að í fyrsta sinn í
ár taki Ríkisútvarpið ekki upp
jólatónleika Kammersveitarinnar,
en venjan er að spila tónleikana á
jóladag í útvarpinu. „Eflaust eru
margir sem hafa það fyrir hefð
að stilla á Gufuna til að hlýða á
jólatónleikana í ró og næði. En það
verður því miður ekki í boði í ár.
Ég hvet því fólk eindregið til þess
að næla sér í miða á tónleikana
sunnudaginn 5. desember. Miða­
verðinu er stillt í hóf og er ekki
nema 3.500 krónur. Krafist er hrað­
prófs fyrir tónleikana og er hægt að
bóka slíkt á covidtest.is og fer það
meðal annars fram í bílakjallara
Hörpu, K1.“ ■
25% afsláttur
Cyber Monday
Við bjóðum 25% afslátt af öllum
námskeiðum og gjafakortum
mánudaginn 29. nóv.
Gjafakortið kemur í fallegri öskju og hægt
er að velja hvaða upphæð sem er.
Nánar á dale.is
8 kynningarblað A L LT 27. nóvember 2021 LAUGARDAGUR