Fréttablaðið - 27.11.2021, Side 98

Sýningin er óður til
kvenna – móður
minnar og allra
kvenna, ásjóna fáeinna
er fest hér á pappír,
hinar eru með okkur í
anda.
Lesandinn veit því
nánast frá byrjun að
ungi maðurinn er
morðingi.
Dansarinn er nýjasta glæpa-
saga verðlaunahöfundarins
Óskars Guðmundssonar og sú
fjórða í röðinni.
„Það má segja að ég hafi haldið mig
við nokkuð hefðbundið glæpa-
sagnaform í fyrstu þremur bókum
mínum en hugmyndin að þessari
bók kallaði á aðra leið,“ segir Óskar.
„Í fyrri bókunum var ég að leyna
því hver væri morðinginn með
óvæntri uppljóstrun í lokin. En í
þessari bók er svo mikill harm-
leikur í lífi unga ballettdansarans
Tony að ef ég hefði ætlað að fela
morðingjann hefði ég ekki getað
sagt eins mikið frá harminum og
persónunni sjálfri og mig langaði
til. Lesandinn veit því nánast frá
byrjun að ungi maðurinn er morð-
ingi.“
Fyrir tíma farsíma
Sagan gerist árið 1982 í Reykjavík.
Af hverju varð þessi sögutími fyrir
valinu? „Mig langaði til að skrifa
sögu sem gerðist fyrir tíma farsíma
og tölvutækni. Á þessum tíma var
ég unglingur og faðir minn var með
skrifstofu fyrir ofan Mál og menn-
ingu á Laugavegi og ég vann hjá
honum. Ég man vel eftir öllu á mið-
bæjarsvæðinu. Það var því verulega
gaman að skrifa um þennan tíma,“
segir Óskar.
Um söguþráðinn segir hann:
„Tony er ungur maður sem hefur
alltaf verið utanveltu í lífinu. Hann
elst upp hjá sjúkri og drykkfelldri
móður sem hafði á sínum tíma verið
helsta vonarstjarna Íslands í ballett.
Þegar draumar hennar um frama í
dansheiminum verða að engu reyn-
ir hún að færa þá yfir á son sinn með
grimmilegum aðferðum – og skelfi-
legum af leiðingum. Tony á erfitt
með að umgangast fólk og getur
ekki tengst því á heilbrigðan hátt.
Hann kynnist ungum dönsurum
í Þjóðleikhúsinu og það leiðir af
sér hræðilega atburði sem tengjast
móðurinni.“
Samningur um þríleik
Í bókinni kynnir Óskar til leiks
nýtt lögreglupar: Ylfu og Valdi-
mar. „Valdimar er að fara að detta
í eftirlaun. Hann er góður maður,
vel giftur og á börn og barnabörn.
Ylfa, sem er metnaðarfull í starfi,
er að stíga sín fyrstu skref innan
lögreglunnar þar sem hún þarf að
kljást við karlaveldið. Valdimar
verður eins konar föðurímynd,
styður hana og hjálpar henni. Ylfa
á kærasta og þau eiga saman stúlku
sem er að verða eins árs, en vanda-
mál koma upp í sambandi þeirra,“
segir Óskar.
Óskar hefur nú þegar undir-
ritað samning hjá Storytel um að
minnsta kosti þríleik um þau Ylfu
og Valdimar, og lesendur eiga því
eftir að fá að kynnast þeim meira.
Dansarinn kom út samtímis sem
hljóðbók, rafbók og á prenti. n
Ákvað að fela ekki morðingjann
Óskar skrifar
þríleik um lögg-
urnar Ylfu og
Valdimar.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
BÆKUR
Eldhugar – Konurnar
sem gerðu aðeins það
sem þær vildu
Pénélope Bagieu
Þýðandi: Sverrir Norland
útgefandi: AM forlag
Fjöldi síðna: 312
Brynhildur Björnsdóttir
Eldhugar er vegleg bók, rúmar 300
síður í stóru broti og í bókahillu
fer hún ekki fram hjá neinum.
Ekki frekar en konurnar sem eru
umfjöllunarefni hennar. Hún hefur
að geyma myndasögur um líf þrjá-
tíu kvenna úr mannkynssögunni, sú
elsta var uppi á fjórðu öld fyrir krist
og sú yngsta er enn lifandi.
Eldhugarnir eru ólíkar konur, allt
frá kvensjúkdómalækninum Agno-
dice í Grikklandi hinu forna og að
Josephine Baker, dansara og stríðs-
hetju í seinni heimsstyrjöldinni.
Hér er ekki aðeins fjallað um konur
sem allir hafa heyrt um, heldur líka
konur sem breyttu heiminum á hátt
sem kannski er ekki ljós í fyrstu,
konur sem eltu drauma sína og
börðust fyrir því sem þeim fannst
skipta máli, eins og dýratúlkurinn
Temple Grandin og Frances Gless-
ner Lee, sem var frumkvöðull í gerð
smárra glæpalíkana og þar með
rannsóknum morðmála. Eldhug-
arnir spanna þannig vítt svið sagna
ólíkra kvenna sem er skemmtilegt
að kynnast.
Höfundurinn Pénélope Bagieu er
vel þekktur myndasöguhöfundur
fyrir fullorðna, sem hefur hlotið
margar viðurkenningar fyrir þessa
bók og hún hefur verið þýdd á yfir
20 tungumál. Eftir bókinni hafa
verið gerðir stuttir þættir sem eru
á dagskrá KrakkaRÚV.
Það er alveg á mörkunum að
Eldhugar sé bók til að fara með í
háttinn, stærð og þyngd bókar-
innar gerir hana kannski ekki að
þess háttar lesningu, en sögurnar
eru hins vegar tilvaldar til að lesa
með börnum fyrir svefninn. Þessar
sögur eru þó alls ekki endilega bara
ætlaðar börnum heldur eru þær
fróðlegar fyrir alls kyns lesendur,
fjallað er um einkalíf persónanna
ekki síður en önnur afrek þeirra
og þó eldhugarnir séu allt afreks-
konur, þá er lífshlaup þeirra ekki
endilega átakalaust eða síham-
ingjusamt.
Þýðing Sverris Norland er lipur og
læsileg en letrið á köflum ekki auð-
lesið fyrir börn, einkum þó skrifstaf-
irnir sem ég efast um að mörg börn
geti stautað sig fram úr, enda engin
þörf í dag fyrir slíka kunnáttu, nema
helst til að lesa afmæliskort frá eldri
ættingjum. Eldhugar er afar vönduð
bók, teikningarnar skemmtilegar
og frásagnirnar fróðlegar og þó
fæstar þeirra kvenna sem um er
fjallað hafi haft möguleikann á því
að gera aðeins og eingöngu það sem
þær vildu, eins og segir í undirtexta
bókartitils, þá eru þær sannarlega
fyrirmyndir sem vert er að heiðra og
halda á lofti. n
NIÐURSTAÐA: Einstök og áhuga-
verð bók fyrir unga sem aldna
um merkilegar kvenhetjur sem
breyttu heiminum.
Sannar fyrirmyndir
Þessar sögur eru þó alls
ekki endilega bara
ætlaðar börnum held-
ur eru þær fróðlegar
fyrir alls kyns lesendur.
kolbrunb@frettabladid.is
Sýningin Hitt kynið, með verkum
Katrínar Matthíasdóttur, stendur
yfir á Mokka. Titill sýningarinnar
er fenginn að láni frá grundvallar-
riti femínískra fræða, Le Deux-
ième Sexe, eftir skáldið Simone de
Beauvoir, en ritið kom út árið 1949.
„Sýningin er óður til kvenna –
móður minnar og allra kvenna,
ásjóna fáeinna er fest hér á pappír,
hinar eru með okkur í anda,“ segir
Katrín. „Simone de Beauvoir ferð-
aðist um Ísland árið 1951 með lífs-
förunaut sínum, heimspekingnum
Jean-Paul Sartre. Ef Mokka kaffi
hefði verið til þá, er nokkuð ljóst
að þau hefðu fengið sér kaffi þar og
með því. Sjö árum seinna eða árið
1958 opnar Kaffi Mokka og sama ár
kom önnur kona til Íslands, sú kom
frá Þýskalandi. Þetta var mamma
mín. Hún skellti sér ekki bara einu
sinni heldur margoft á kaffihúsið
við Skólavörðustíginn og þegar við
systkinin þrjú urðum eldri nutum
við þess einnig að sitja í bás, drekka
kakó og borða vöflur með foreldr-
um okkar,“ segir Katrín um sýning-
una sem stendur til 29. desember. n
Hitt kynið til
sýnis á Mokka
Simone de Beauvoir, ljósmynd á
pappír er á sýningunni. MYND/AÐSEND
58 Menning 27. nóvember 2021 LAUGARDAGURFRÉTTABLAÐIÐMENNING FRÉTTABLAÐIÐ 27. nóvember 2021 LAUGARDAGUR