Heilsuvernd - 01.12.1955, Qupperneq 24

HEILSUVERND
108
er ekki fyrr éh á síðari árum, að mér varð Ijós hin rétta
orsök þessarar ígerðarsóttar, en hennar varð sem áður
segir vart á flestum heimilum í mið-Húnavatnssýslu, en
ekki utan þess svæðis, og þótti þetta næsta einkennilegt.
En haustið áður hafði skip frá Blönduósi lagt þaðan úr
höfn hlaðið saltkjöti. Það fékk á sig geysilega stórhríð á
fyrsta degi, hrakti inn á Þingeyrarsand og strandaði þar.
Vegna þess að skipið rak upp í sand varð mannbjörg.
Skipið liðaðist í sundur og eitthvað af kjöttunnunum
sprakk. Allt, sem nokkurs var nýtt, var selt á uppboði.
Höfðu bændur samtök um kaup og fengu kjötið á afar
lágu verði, sumir tvær tunnur, og töldu sér happ í. En
það reyndist ekki svo. Þegar tunnurnar voru opnaðar, var
saltheila ofan á hverri tunnu, auk þess sem kjötið sjálft
var mikið saltað. Varð það ráð flestra, að geyma kjötið
til næsta sumars og borða það helzt um sláttinn. Ég heyrði
ekki annars getið en að kjötið hefði verið étið, þótt slæmt
þætti.
En strax um réttir kom upp hin geysilega bólguveiki,
sem lýsti sér þannig eins og áður segir, að ef einhver hafði
sár á fæti eða hendi, varð úr því þrálát ígerð, svo að marg-
ir urðu fatlaðir af þessum sökum en aðrir biðu bana.
Og það kynlega við þessa bólguveiki var þetta, að hún
gekk aðeins á því svæði, þar sem menn höfðu neytt salt-
kjötsins úr hinu strandaða skipi. Það hefði líka orðið mik-
ið mannfall, ef hún hefði náð sér víðar niðri.
Þetta er nú mjög í gleymsku fallið, svo mikið sem um
það var rætt á sínum tíma og svo mörgum getum sem leitt
var að orsök þessarar veiki. En mér standa þessi atvik
skýrt í minni og gleymi því aldrei, er ég heyrði Júlíus lækni
Halldórsson á Klömbrum segja, að barnsfararsóttin, sem
dró móður mína til dauða, hefði stafað af eitrun frá þess-
ari bólguveiki. Orsakasamhengið á milli hennar og salt-
kjötsneyzlúnnar á því svæði, sem veikin gekk, varð mér
loks ljóst fyrir nokkrum árum.
Saltið er eitt hið viðsjárverðasta eitur, sem til er. Neyzla