Heilsuvernd - 01.12.1972, Blaðsíða 15

Paraffínolía sem tiaegöalyf
Paraffínolía hefir lengi verið notuð sem hægðalyf og er enn í
dag. Hún er unnin úr hrásteinolíu og er gjörólík matarolíum að
efnasamsetningu. Hún meltist ekki eins og þær, heldur gengur
niður eftir þörmum með fæðumaukinu. Hún kemur því í veg fyrir,
að fæðumaukið þorrni og harðni í ristlinum, þannig að hægðir
verða linar og ganga greiðlega niður. Því miður er paraffínolían
langt frá því að vera hættulaus, og hafa margir læknar löngum
haft illan bifur á henni. í nýútkominni bók, sem fjallar um tregar
hægðir og er rituð af enskum læknum, er rætt um paraffínolíu,
ásamt mörgum öðrum hægðalyfjum, og segir þar m.a:
Það var enski læknirinn Sir Arbuthnot Lane, sem fyrstur notaði
paraffínolíu við hægðatregðu, og var hún talin meinlaus með öllu.
Smámsaman hefir þó komið í ljós, að margskonar óheppileg áhrif
fylgja henni, sum þeirra hættuleg, og hefir því dregið mjög úr
notkun hennar, enda þótt mörg sjúkrahús noti hana enn í stórum
stíl. Helztu annmarkar hennar eru þessir:
1. Hún veldur truflunum á meltingu fæðunnar í meltingar-
veginum og upptöku næringarefna inn í blóðrásina. Árið 1949
var svo komið, að bannað var að blanda paraffínolíu saman við
matvæli, m.a. vegna þess að hún tekur í sig fituleysandi fjörefni
eins og A-, D- og E-fjörefni og flytur þau með sér út úr líkam-
anum. Þá er talin hætta á, að hún hindri upptöku K-fjörefnis í
blóðið, en þetta fjörefni á þátt í að viðhalda storknunarhæfileika
blóðsins, og stafar því af þessu blæðingarhætta.
2. Paraffínolían vill renna út á milli hringvöðva í meltingar-
veginum, sem eiga að tempra framrennsli fæðumauksins, og verða
þeir þannig að nokkru leyti óvirkir. Þetta nær einnig til hring-
vöðvanna við endaþarmsopið, og rennur olían út um það, veldur
kláða og óhreinkar fatnað.
3. Þá getur hún smitað út á milli sauma eftir aðgerðir á maga
og þörmum og tefur þá fyrir, að sárin grói. Þetta getur jafnvel
valdið því, að fistill myndist, þ.e.a.s. að gangur opnist út í gegnum
kviðvegginn.
HEILSUVERND
175