Skírnir - 01.04.2009, Side 69

SKÍRNIR
FORLESTUR AÐ FINNEGANS WAKE
67
konar vígatól sem ætla má að tryggi að skotmark verði hæft) sem
situr yfir Fretlandi og virðist mega við litlu ef „fretsprengja“ eigi
ekki að rjúka úr skotgöngum (,,leggöngum“?) hennar. Þá er hefð-
bundin setningarfræði brotin upp eða gerð tvíræð („og þér munuð
vissulega finna / að hverfandi kynslóðum hitt og þetta“). Síðar í
ljóðinu er talað um „tölvinningalíf barna“ og „Galþjóðastofnun“
í stað Alþjóðastofnunar. Um þessa útúrsnúninga Isaks segir Jón
Karl í fyrirlestri sínum:
Vissulega er freistandi að líta svo á að kennisviðið í ljóðinu sé sú mynd af
veruleikanum sem við þekkjum úr fréttum [þ.e. hin óbrenglaða mynd;
Ronald Reagan, Lánasjóður íslenskra námsmanna o.s.frv.]; myndsviðið
felist í útúrsnúningi hans. Þetta er þó ekki alveg svo einfalt þar sem allt
ljóðið virðist vera lagt í munn útvarpsþuls í stúdíói við Efstaleiti. Broddur
Isaks beinist því allt eins að þeirri einkennilegu mynd af veruleikanum
sem fjölmiðlar nútímans draga upp sem og að þeim vitskerta heimi sem
þeir lýsa.
Og enn má taka dæmi úr skáldskap Isaks þar sem brugðið er á leik
með tungumálið og opnað fyrir merkingarvíddir þess á hugvits-
saman hátt. Eftirfarandi línur eru úr ljóðinu „Þrengsli“:
Úr
raf magns inn stúngunum
fozza zdraumar þvert á
leið mína um þetta hólf
(ísak Harðarson 1986: án blaðsíðutals)
Óvænt orðabil skapa hér ákveðna tvíræðni. Það sem helst vekur
þó athygli er ritháttur orðsins „zdraumar“. Gefum Jóni Karli aftur
orðið:
Eitt lykilorðið í þessu erindi er orðið „zdraumar" en vegna þess hvernig
það er skrifað (með zd í stað st) felur það í sér tvö ólík fyrirbæri, raf-
magnsstrauma og drauma.
Með öðrum orðum höfum við með þessu litla dæmi fangað kjarn-
ann á aðferð James Joyce og því furðulega draumatungumáli sem
bók hans Finnegans Wake er skrifuð á. Því rétt eins og í draumum
okkar tekur allt á sig nýja og breytta mynd í tungumáli Joyce sem