Skírnir - 01.04.2009, Qupperneq 216

214
STEFÁN SNÆVARR
SKÍRNIR
löndum, Nýja Sjálandi og Bretlandi. Hvað þetta varðar er meira helsi
í „frelsis“-ríkjunum en í velferðarríkjunum.
Það er út af fyrir sig rétt að hagvöxtur hefur verið minni í ESB-
löndunum en í Bandaríkjunum. En á því kunna að vera ýmsar aðrar
skýringar en þær sem Hannes heldur fram. Breski fræðimaðurinn
Mick Dunford sagði í fyrirlestri á Lillehammer í Noregi að tiltölu-
lega lítill hagvöxtur þessara ríkja sé m.a. því að kenna að sameining
Þýskalands hafi kostað einhver ósköp, um 6-8% af þjóðarfram-
leiðslu Þýskalands á ári hverju. Þýskaland er jú mesta efnahagsveldi
Evrópu og því engin furða þótt önnur Evrópulönd hafi líka mátt líða
fyrir sameininguna. Dunford segir líka að taka beri varlega öllum
tölum um minna atvinnuleysi í Bandaríkjunum en löndum ESB. Menn
athugi ekki að yfir 1% Bandaríkjamanna séu í fangelsum og sú sveit
myndi sennilega vera atvinnulaus ef hún væri frjáls. Að auki sé mik-
01 skiptakostnaður (transaction cost) af ameríska fjölmenningarsam-
félaginu, menn treysti hver öðrum síður í svo fjölþættu samfélagi en
í einsleitari samfélögum. Og vantraust er dýrt. Óstöðug veðrátta
kostar líka skilding, veðurfar í Evrópu er yfirleitt stöðugra en hið
ameríska, Kanar tapa stórfé á endalausum hvirfilbyljum. Ekki fitna
þeir heldur á flutningskostnaði sem stafar af stærð landsins, slíkur
kostnaður er mun minni í hinum pínulitlu en þéttbýlu Evrópulönd-
um (t.d. Dunford, án ártals).
Þorvaldur Gylfason nefnir ekki rökin um þýsku sameininguna í
sinni stórgóðu grein um efnahagsþróun í Evrópu og Bandaríkjunum.
Hann leiðir mjög sannfærandi rök að því að efnahagsþróunin í lönd-
um ESB hafi að ýmsu leyti verið betri en í Bandaríkjunum, það sjá-
ist m.a. á því að Evrópumenn hafa hækkað meira á síðustu áratugum
en Bandaríkjamenn (Þorvaldur Gylfason 2007: 61-81). Sagt með
mínum orðum: Evrópa hefur háð sína Jakobsglímu við Bandaríkin
og ekki staðið sig lakar en Kobbi Biblíunnar.
Glímugreining mín er Þorvaldi sjálfsagt að skapi. En ekki er bæði
hægt að lofsyngja efnahagsþróun hinna evrópsku velferðarríkja og
mæra markaðinn „frjálsa“ eins og Þorvaldur gerir. Ég áminni hann
um að velja. Nefna má að hann segir að einkavinavæðingin hafi or-
sakað bankahrunið. Bankarnir hafi verið seldir mönnum sem ekki
kunnu á hið alþjóðlega bankakerfi (Þorvaldur Gylfason 2008: 491).
En hverju reiddust goðin þegar bandarísku stórbankarnir fóru á