Strandapósturinn - 01.06.1979, Blaðsíða 124

Snæfellsáss. Sá sem vill komast í þá gullkistu verður að vera
fæddur af sjötugri mey, hafa alist upp á kaplamjólk eingöngu og
hafa aldrei hugsað neitt gott. Þessar sagnir hafa eflaust skapast
vegna mikillar fátæktar fólksins. Allt annar hugsunarháttur var
ríkjandi gagnvart ríkidæmi þá en nú er. Það þótti eðlilegt að
örfáir menn væru ríkir en allur almenningur fátækur en auðvit-
að átti fólk sinn draum um auð og þar hafa þessar sögur ýtt
undir.
Þjóðtrúin var þó ekki aðeins bundin við verur og fólgið gull og
þess háttar. Margskonar hjátrú fylgdi flestum gerðum manna,
t.d. hefur barnshafandi kona varla mátt hreyfa sig ef hún vildi
eignast heilbrigt barn, hún mátti ekki drekka úr skörðóttum
bolla átti barnið að hafa skarð í vör og eyrun á potti sem hún var
að sjóða í mátti ekki snúa fram á gólf þá átti barnið að fá eyra á
ennið. Ótal margt annað mátti hún ekki gera bæði sem hún gat
ráðið við sjálf og svo það sem hún gat ekki ráðið við eins og t.d. ef
maður kom í bæinn með byrðar sínar á bakinu en leysti þær ekki
af sér úti fyrir þá átti barnið að verða með kryppu. Þarna kemur
þekkingarleysi inn í. Eitthvað hlaut að hafa komið fyrir á með-
göngutímanum sem olli þessu og var þá skýringin fundin í hjá-
trúnni.
Eitt var það sem börnum var bannað og það var að ganga
afturábak því að þá áttu þau að ganga móður sína í gröfina.
Sennileg skýring á þessu er sú að mæður hafa viljað forðast slys af
þessum völdum og þá komið með nógu áhrifaríka viðvörun til
þess að þau hættu þessu. Nógu áhrifarík hefur hún verið þar sem
hún entist langt fram á þessa öld og man ég vel eftir þessu og
þorði aldrei að ganga afturábak. Áður fyrr hikaði fólk ekki við að
hræða börn á ólíklegustu hlutum, flestum tilbúnum og er áreið-
anlega mörg hjátrúin af þeim toga spunnin.
Eg hef nú tekið örfá dæmi úr þjóðtrú okkar Islendinga en hún
er svo viðamikil að útilokað er að taka alla hluta hennar í stuttri
ritgerð. Skýringar á þessum fyrirbærum geta aldrei orðið annað
en tilgátur og hugsanlegar skýringar á hlutunum þar sem úti-
lokað er að sanna nokkuð í þessum tilfellum. Ekki er hægt að
endurtaka þessi atriði til athugunar. Þetta er allt liðið og kemur
122