Syrpa - 01.02.1947, Page 21

leita sér aðstoSar hjá sérfróðum lækni eða að
reyna þann stuðning, sem bindindisfélag gæti yeitt
honum. Bæri slíkt engan árangur, yrðu áhrifarík-
ari ráðstafanir gerðar.
Öhjákvæmilegt er, að slíkri stofnun sem þessari
yrði gefinn réttur til að fara fram á lögráðasvipt-
ingu, er þess þyrfti með til að koma læknismeð-
ferð við. Þeirri byrði mætti gjarna létta af að-
standendum, sem að jafnaði hika í lengstu lög við
að grípa til þeirra úrræða af ótta við að vekja með
því óvild eða hatur sjúklingsins. En lögráðasvipt-
ing um stundarsakir getur stundum verið æskileg
og enda nauðsynleg, þegar um meðferð drykkju-
sjúklinga er að ræða.
Yfirleitt yrði þessi hjálparstöð að vera mjög virk
(aktiv) í starfi sínu. Hún ætti sjálf að leita uppi
verkefnin, en ekki einvörðunga bíða þeirra, sem
til hennar vildu leita. Hún krefst góðra starfs-
krafta. Ef til vill þyrfti þó ekki nema einn fastan
starfsmann, sem þá ekki mætti sinna öðru. Félli
í hans hlut að gegna flestum daglegum störfum
stÖðvarinnar og halda í sínum höndum öllum þráð-
um starfsins. Þá yrði stöðin að njóta aðstoðar sér-
fróðs læknis, sem ynni þar vissa tíma í viku hverri,
og ennfremur fárra aukamanna með þjálfun í fé-
lagslegu (social) starfi. Gæti það t. d. verið prest-
ur og hjúkrunarkona.
Eins og áður er getið yrði þetta ekki eingöngu
lækningastöð, heldur og í ríkum mæli vettvangur
andlegrar heilsuverndarstarfsemi. Samkvæmt nýju
tryggingalögunum skal allt heilsuverndarstarf í
landinii skipulagt á nýjum grundvelli og því skip-
aður hærri sess en verið hefir til þessa. 1 greinar-
gerð fyrir lögum þessum er minnzt á andlega
heilsuvernd sem einn þátt í þessu starfi, en áfeng-
isvarnirnar eru einmitt stór liður í þeirri grein
heilsuverndar. Þegar lögin fara að koma til fram-
kvæmda, á næstu árum, virðist óhjákvæmilegt, að
hjálparstöð, líkri og nú hefir verið lýst, verði kom-
ið á fót. En þörfin er mjög aðkallandi, og því hefi
eg stungið upp á við góðtemplara, að þeir kæmu
stöðinni nú þegar á laggirnar og starfræktu hana
fyrst um sinn. Þeir hafa um nokkur ár rekið vísi
þessarar starfsemi, þar sem er leiðbeiningastöð
þeirra; Að minum dómi hafa þeir viðunandi hús-
næði til bráðabirgða og fé til reksturs stöðvarinnar
mun vart skorta. Tillögur mínar hefi eg lagt fyr-
ir þá, en um undirtektir veit eg ekki.
Þótt hjálparstöðin yrði vel úr garði gerð og starf-
ið þar unnið af dugnaði, verður hún ein aldrei
nægilegt vopn í baráttunni gegn ofdrykkjunni. Að
bakhjalli þarf hún að hafa sjúkrahúsrúm og hæli,
en um það hvorttveggja ætla eg að vera fáorður
hér.
2. Spítali. Oft er brýn nauðsyn að koma drykkju-
sjúklingum í sjúkrahús. Það er t.d. erfitt að fást við
drykkjuæði (delirium tremens) annars staðar en í
geðveikraspítala. Hið sama gildir um aðrar enn fá-
gætari tegundir drykkjubrjálsemi. Einföld ölvun
getur, sem kunnugt er, orðið svo hatramleg, að til
vandræða sé í heimahúsi, og væri þá ólíkt meiri
menningarbragur að því að geta flutt þá í sjúkra-
hús en að hola þeim niður í lögreglukjallarann, og
vænlegra væri það til betrunar. En burtséð frá
þessu þarf hjálparstöðin að geta komið skjólstæð-
inum sínum í sérspítala, er svo ber undir, bæði
til nákvæmari athugunar og til lækninga. Dvölin
í slíkum spítala yrði að jafnaði ekki löng, — frá
nokkrum dögum til fárra mánaða. Eðlilegast væri,
að hann væri rekinn sem sérstök deild í sambandi
við geðveikraspítala eða annað ríkissjúkrahús. Eg
mundi áætla nauðsynlegan rúmafjölda 40—50.
Sjálfsagt væri, að hjálparstöðin ráðstafaði sjúkling-
unum í þau rúm.
3. Drykkjumannahælið yrði síðasti liðurinn í
þessu kerfi. Þangað færu þeir einir, sem ókleyft
reyndist að lækna með öðru móti. Þar yrði vist-
artíminn langur, reiknaður í misserum eða árum.
Þar gætu og ólæknándi drykkjumenn átt fastan
samastað við góða aðbúð og hæfileg störf.
Þetta fyrirkomulag, sem hér er bent á og lagt
til að upp verði tekið í baráttunni við áfengis-
sjúkdóma, er hliðstætt því, sem þegar er tíðkað hér
á nokkrum öðrum sviðum heilsugæzlunnar.
Berklavarnastöðin leitar uppi berklasjúklinga,
rannsakar þá, veitir þeim ráðleggingar og lítur eft-
ir árangri. Hún er í senn heilsuverndar- og lækn-
ingastöð. Að bakhjalli hefir hún berklaspítala og
vinnuhæli. Eftir að þetta lag hafði verið upp tek-
ið, fór baráttan við berklaveikina að verða sigur-
vænlegri.
Að lokum vil eg taka fram, að þótt allt þetta
kæmist í framkvæmd, yrði önnur viðleitni til á-
fengisvarna engan veginn óþörf. Að skæðum óvini
þarf að sækja úr mörgum áttum. öll bindindis-
starfsemi og skólafræðsla um áfengismál yrði t. d.
jafn nauðsynleg eftir sem áður. Víðtækar, almenn-
ar þvingunarráðstafanir er eg hinsvegar hræddur
við. f kjölfar þeirra siglir siðspillingin, lögleysurn-
ar og afbrotin og er þá jafnaðarlega úr litlu bætt.
Þótt uppeldið í þessum efnum og mannræktin sé
seinfær og erfiður róður, verður það þó aðfarasæl-
asta úrræðið og það, sem bezt samir siðmenntuðu
þjóðfélagi.
B Y R p A
n