Syrpa - 01.04.1947, Blaðsíða 6

þekktastur allra núlifandi listamanna, en hann er
mesti brautryðjandi nútíma byggingarlistar.
le Corbusier er byltingamaður, sem gagnstætt
hinum enska heimi sniðgengur einstaklinginn í
þágu heildarinnar. Hann hefur barizt harðri bar-
áttu fyrir hugmyndum sínum, en hann vill rífa
niður heilar heimsborgir og byggja upp á ný.
„Bæirnir hafa bannlýst náttúruna, og það hefur
orðið þeim að falli,“ segir hann. „Það er oss í blóð
borið að þrá náttúruna, og í samfélagi við hana
verðum við hamingjusöm á ný, heilbrigð á sál og
líkama .... einungis út frá nýrri lífsskoðun get-
um við í framtíðinni metið vandamál skipulagn-
ingar og byggingalistar.“
Öll mannvirki í borgum hans eru á súlum, bæði
byggingar og aðalakvegir, en jörðin frjáls fót-
gangandi fólki og börnum að leik. Húsin eru 200
m há og millibil þeirra minnst 400 m; byggt flat-
armál verður því sáralítið, en sólar og útsýnis
gætir betur en í öðrum fyrirmyndarborgum. —
Þrátt fyrir rýmið milli bygginganna er þetta mjög
þéttbyggð borg, eða ca. 1000 íbúar á hvern ha —
hámark garðborganna eru 100 manns á ha.
Loks skal getið um „borgina beinu“ (Linar og
. SKEMMTI6ARÐAR

LANDBUNAÐUR
,.Borgin beina"
lineal cities), en höfundur hennar er spanskur
verkfræðingur, Arthur Sona y Mata, og bæir af
þessari gerð fyrst byggðir í nánd við Madrid.
Myndin er auðskilin.
Skoðanabræður Spánverjans eru margir og þar
á meðal le Corbusier. Rússar hafa miklar mætur
á þessari hugmynd og byggja bæi eftir henni
meðfram járnbrautum og skipaskurðum. Aðal-
kostur þessara borga er aðgreiningin;* samhliða
iðnaðarsvæðunum, en aðskilið með 500 metra
breiðu gróðurbelti, er íbúðarhverfið, og þar eru
skólar, veitingahús o. s. frv., en samhliða íbúða-
hverfinu og utan við það eru skemmtigarðar með
félagsbyggingum fyrir hljómlist, leiklist, íþróttir
o. þ. h. Meðfram þessu belti og utan við það eru
landbúnaðarsvæðin, að litlu leyti hýst, því að
verkamenn á samyrkjubúunum geta búið í bæn-
um. Fimmtíu þúsund manna borg af þessu tagi
er 5—6 km löng. Þess mætti geta, að ein af mörg-
um rússneskum borgum af þessari gerð er Stalin-
grad. Telja má líklegt, að þessi hugmynd eigi
eftir að koma meira við sögu hér á landi en orðið
er, bæði til sjávar og sveita.
Af ofanrituðu má sjá, að menn greinir á um
form bæjanna, en þar hygg ég, að ráði
mestu mismunandi lífsskoðanir höf-
undanna.
Bæir framtíðarinnar kunna að verða
ólíkir ofangreindum hugmyndum, eða
jafnvel samsettir af þeim öllum, en eitt
er víst, að þar mun verða tekið tillit til
þess, að við þurfum heilsusamlega og
skemmtilega tilhögun í íbúðinni og
umhverfi hennar, að við þurfum að-
stöðu til menntunar, hvíldar og dægra-
styttingar utan heimilisins, en að þess-
ara gæða verður ekki að fullu notið
nema í sæmilegri nálægð við bústað-
inn, og síðast en ekki sízt mun fegurð-
ar og náttúru gæta meira en hingað til.
* Skipulag Skagastrandar minnir nokkuð á
þessa hugmynd, einkum hvað aðgreiningu ólíkra
hluta viðvíkur, og er að mörgu leyti ágætt.

84
S YRPA