Morgunblaðið - 16.09.2021, Blaðsíða 36

36 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2021
21.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-20230
23.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-2046
25.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-2123
25.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-20800
20.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-20180
21.995.- / St. 36-40
Vnr.: PIA-20754
24.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-2134
24.995.- / St. 36-41
Vnr.: PIA-2134
24.995.- / St. 36-41
Vnr.: PIA-2134
22.995.- / St. 36-41
Vnr.: PIA-20586
22.995.- / St. 37-41
Vnr.: PIA-20586
22.995.- / St. 36-41
Vnr.: PIA-20586
KRINGLAN - SMÁRALIND - SKÓR.IS
Árið 1941 kom út í
Bandaríkjunum bókin
„Flóttinn undan frels-
inu“ eftir þýska sál-
greinandann Eric
Fromm. Hann var gyð-
ingur sem hafði flust
vestur um haf vegna
frelsis- og mannrétt-
indabrota nasista. Í
bókinni greinir hann
hvernig hægt er að
setja fólk í viðjar ófrelsis þannig að
það telur sig ekki finna fyrir þeim og
vill umfram allt ekki frelsi. Hver er
sálfræðilegur grundvöllur þjóðfélags-
ófrelsis?
Viðbrögð ríkisstjórnarinnar í mál-
efnum faraldursins hafa hingað til
verið í takt við þessar fræðikenn-
ingar, enda eru þær alþekktar. Hún
veðjar á að vinna komandi kosningar
með áframhaldandi frelsis- og mann-
réttindatakmörkunum, sóttkvíum, de
facto útgöngubanni á ungt fólk á nótt-
unni og lögreglueftirliti og valdboð-
um, bæði innanlands og á landamær-
unum. Þannig metur hún hag sínum
best borgið.
Þetta er öndvert því sem Danir,
Svíar og Finnar gera og er greinilega
ætlað til heimabrúks, en væntanlega
aðeins um stund. Af því að ábyrgðin á
framtíð þjóðarinnar bíður þess að rík-
isstjórn, kannski ný ríkisstjórn, axli
hana.
Óhjákvæmilegt er annað en að búa
með Covid-19-veirunni. Það þarf
hjarðónæmi hjá þjóðinni, bæði með
bólusetningum og náttúrulegu
ónæmi. Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unin hefur gefið út að bóluefni dags-
ins í dag verji ágætlega gegn þekkt-
um afbrigðum
veirunnar og ný bólu-
efni munu koma fram
sem andsvar við nýjum
afbrigðum. Lyfjafyr-
irtækin eru að reyna að
sjá fyrir stökkbreyt-
ingar veirunnar og miða
næstu bóluefni við það.
Faraldurinn þarf
óhjákvæmilega að
ganga yfir hér innan-
lands, annars erum við
ekki þátttakendur í
opnum frjálsum heimi.
Slík yfirferð er kaupverð farsællar
framtíðar og stjórnvöld þurfa að út-
skýra þetta vel fyrir okkur – vegna
þess að henni gæti fylgt eitthvert
álag sem við þurfum að bera um tíma.
Faraldurinn þarf að ganga yfir hjá fé-
lagslynda fólkinu; ungu fólki á vinnu-
markaði og sem sækir samkvæm-
islífið, skólafólki á öllum aldri og hann
mun ef til vill í þeirri yfirferð ná til
fleiri hópa. Svo mótsagnakennt sem
það er, meðal annars í ljósi lokana
skemmtistaða á nóttunni, þá hefur
það alltaf legið fyrir að besta vörn við-
kvæmra og aldraðra er að fé-
lagslynda fólkið myndi hjarðónæmið.
Þetta er það sem verið er að gera í
okkar nágrannaríkjum og sum þeirra
eru nánast komin með hjarðónæmi,
til dæmis Svíþjóð og jafnvel Bretland.
Önnur nágrannaríki eiga yfirferð far-
aldursins eftir að mismiklu leyti.
Framtíðarsýn flóttans
Ekki verður annað séð en rík-
isstjórnin sjái framtíðina þannig fyrir
sér að veirunni verði haldið niðri um
alla framtíð hér á landi, ekki síst með-
al félagslyndu hópanna. Þetta þýðir
að frelsis- og mannréttinda-
takmarkanir verða varanlegar og
þjóðin í spennitreyju – og missir af
væntum ábata af auknum ferða-
mannastraumi til landsins því að
ferðatakmarkanir í Leifstöð verða
óhjákvæmilega að fylgja. Sennilegt
er talið að umferðin um Norður-
Atlantshafið fari síður um Leifsstöð
þegar hindranir þar eru meiri en á
öðrum landamærum.
Þetta er auðvitað ófær leið.
Ríkisstjórnin hefur á síðustu vikum
staðið frammi fyrir tveimur val-
kostum.
Annars vegar að taka ábyrgð á yf-
irferð faraldursins sem kostar eitt-
hvað á ólíkum mælikvörðum, hversu
mikið er að einhverju leyti óvíst; að
minnsta kosti öflugri sóttvarnadeild
en nú er rekin, væntanlega utan
Landspítalans því hann vill ekki eða
getur ekki þjónað í faraldrinum – en
afleiðingarnar gagnvart fólki verða
þó vægar eins og sýnir sig í ná-
grannaríkjunum.
Hins vegar að hörfa frá verkefninu
og flýja frelsið. Kostnaðurinn við
ábyrgðina virðist skelfa ríkisstjórn-
ina, ekki síst vegna þess að hún,
þríeykið og RUV hafa hrætt þjóðina
að því marki að hluti hennar kallar á
áframhaldandi ófrelsi svipað og
Fromm lýsti. Það gefst ekki endilega
tími til að vinda ofan af því fyrir kosn-
ingar.
Ákvarðanir ríkisstjórnarinnar 14.
september 2021 tóku væntanlega mið
af því hvað gæti reynst henni best í
kosningunum sem verða eftir níu
daga. En hvort hún sjálf og áð-
urnefndir aðilar hafa grafið gröf
hennar eða ekki á eftir að koma í ljós.
Ábyrgð eða flótti
Eftir Hauk
Arnþórsson
»Hver er ábyrgð
ríkisstjórnarinnar
gagnvart framtíð þjóð-
arinnar?
Haukur Arnþórsson
Höfundur er stjórnsýslufræðingur.
haukura@haukura.is
Svo virðist sem stór
hluti þeirra flokka
sem bjóða nú fram til
Alþingis hafi það eitt
að markmiði að
stækka ríkisbáknið,
hækka skatta, draga
úr frelsi fólks og
þrengja þannig að öllu
athafnafrelsi í land-
inu. Miðflokkurinn
hefur markað sér
stöðu með athafnafrelsi og gegn
þeirri hugsun sem setur allt á
sama klafa. Kjarninn í stefnu okk-
ar er virðing fyrir fullveldi landsins
og frelsi einstaklinga. Til að
tryggja þetta er nauðsynlegt að
minnka ríkisbáknið, einfalda reglu-
verk og draga úr kerfisræði á Ís-
landi. Þannig er hægt að draga úr
álögum á almenning og lítil og
meðalstór fyrirtæki fá aukið frelsi
til að skapa ný störf og aukin verð-
mæti.
En hvað felst í þessu? Það er
ánægjuleg skylda okkar sem
stöndum í stjórnmálabaráttu að
gera grein fyrir stefnu okkar og
hugsjónum. Við í Miðflokknum
leggjum áherslu á að einfalda
regluverkið þannig að stofnanir
ríkisins vinni fyrir borgara lands-
ins en ekki öfugt. Einhver gæti
sagt að þetta væri sjálfsögð og
eðlileg krafa, en það er því miður
svo að margir í atvinnulífinu þurfa
að eyða stórum hluta starfa sinna
við að uppfylla ótrúlegustu kvaðir
og sinna pappírsvinnu
og skiptir engu þótt
hún sé rafræn, hún er
alltaf jafn tímafrek og
tekur tíma frá verð-
mætaskapandi vinnu.
Þetta minnir á söguna
af manninum sem
ákvað að leita í
styrkjakerfi Evrópu-
sambandsins og komst
að því að helmingur
styrksins fór í að
greiða fyrir vinnuna
við að afla hans! Það
er vegna þessara þátta sem við
miðflokksmenn tölum fyrir einföld-
un regluverks, ekki vegna þess að
við ætlum að draga úr ábyrgð og
skyldum atvinnulífsins heldur að
gera því kleift að vaxa og dafna.
Við segjum því að ríkisstjórn má
ekki innleiða nýtt íþyngjandi reglu-
verk nema tvöfalt fleiri íþyngjandi
reglur verði afnumdar samtímis í
samræmi við stefnu ríkisstjórnar
áranna 2013-2016, undir forsæti
núverandi formanns Miðflokksins.
Mikilsverðar breytingar í
skattamálum
Allar tillögur Miðflokksins í
skattamálum lúta að því sama;
auka verðmætasköpun og efla
sanngirni og jafnrétti allra lands-
manna. Við viljum skattaafslátt á
svæðum sem búa við skerta þjón-
ustu ríkisins og stuðla að því að
fyrirtæki greiði lægra trygginga-
gjald í byggðarlögum sem búa við
miklar hindranir. Við viljum inn-
leiða frítekjumark tryggingagjalds
Stétt með stétt –
raunverulega
Eftir Tómas Ellert
Tómasson
Tómas Ellert Tómasson