Morgunblaðið - 16.09.2021, Blaðsíða 68

68 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 2021
M
ikið vatn hefur runnið til
sjávar síðan Björk
Jakobsdóttir og Ágústa
Skúladóttir komu að
uppsetningu spænska gaman-
leikritsins 5stelpur.com í Austurbæ
fyrir hátt í tuttugu árum, Ágústa
sem leikstjóri og Björk sem ein
fimm leikkvenna. Þá þótti ákveðið
nýmæli að konur deildu lífsreynslu
sinni á kómískan hátt með meðölum
uppistandsins. Stuttu áður hafði
Ágústa raunar leikstýrt Björk í ein-
leiknum vinsæla Sellófani sem
byggði á reynslu Bjarkar sjálfrar af
því að þurfa að vera hálfgerð ofur-
kona til þess að geta sinnt öllum
þeim hlutverkum sem nútímakon-
unni er ætlað að sinna.
Persónuleg reynsla liggur einnig
til grundvallar í gamansýningunni
Bíddu bara í leikstjórn Ágústu sem
nýverið var frumsýnd í Gaflaraleik-
húsinu. Þar hefur Björk yfirumsjón
með handritinu sem hún skrifar í
samvinnu við Sölku Sól Eyfeld og
Selmu Björnsdóttur. Leikkonurnar
þrjár koma fram undir eigin nafni og
vísa með afgerandi hætti í eigin
reynslu og aðstæður, en ekki fer þó
á milli mála að þær eru óhræddar við
að ýkja, skreyta og ljúga til að kitla
hláturtaugar áhorfenda. Í anda
uppistandsins ríkir fyrirhafnarlaus
samræðutónn í uppfærslunni þar
sem leikkonurnar fara á trúnó með
fullan sal af fólki og eru óhræddar
við að gera grín að sjálfum sér.
Leikkonurnar eru á ólíkum aldri
og verða fyrir vikið fulltrúar þriggja
kynslóða þar sem mismunandi mál-
efni brenna á þeim, en rauði þráð-
urinn snýst um reynsluheim kvenna
í samskiptum hver við aðra, karl-
menn og afkvæmi. Salka, sem er á
fertugsaldri og ólétt að öðru barni
með eiginmanni sínum, beinir eðli-
lega sjónum að pælingum um með-
göngu, fæðingu, uppeldi, grindar-
gliðnun og gyllinæð. Selma, sem er
fráskilin tveggja barna móðir á
fimmtugsaldri, gerir upp skilnaðinn,
ræðir afkomuóttann og glímuna sem
felst í því að finna álitlegt mannsefni
með notkun stefnumótasmáforrits.
Björk, sem er á sextugsaldri, fjallar
um breytingaskeiðið, hvernig sé að
hafa verið gift sama manninum í 30
ár og ótta hennar við að uppkomnir
synir þeirra hjóna vandi ekki nægi-
lega vel valið á tilvonandi tengda-
dætrum. Allar eiga þær það síðan
sameiginlegt að finna fyrir pressu
samfélagsmiðla þess efnis að þær
eigi ávallt að vera hamingjusamar,
sem brýst meðal annars fram í hinu
bráðskemmtilega „Kvíðalagi“.
Tónlistin, sem er úr smiðju Selmu,
Sölku, Bjarkar og Karls Olgeirs-
sonar, rammar sýninguna fallega
inn og ekki skemma prýðilega
útfærð danssporin fyrir. Lögin voru
iðulega notuð til að miðla því sem of
erfitt getur verið að ræða um, svo
sem óumflýjanlegan skilnað þegar í
ljós kemur að draumaprinsinn reyn-
ist drykkfelldur hórkarl; ótti af-
kvæmis við að foreldrarnir séu að
eyða arfinum og raunir miðaldra
hjóna við að hressa upp á kynlífið.
Söngnúmerin buðu upp á
afbragðstækifæri fyrir leikkonurnar
til að brillera. Þannig var Salka frá-
bær unglingur í „Fermingarrappi“,
Björk yndisleg í „Trekantur“ sem
flutt var í sönnum revíuanda og
Selma fór hreinlega á raddlegum
kostum í „Mömmulagi“ þar sem orð-
færi einstæðrar móður á einum
sólarhring var sungið við niðurlag
forleiksins að William Tell eftir
Rossini.
Leikmynd og búningar Þórunnar
Maríu Jónsdóttur þjóna uppfærsl-
unni vel. Leikkonurnar minna óneit-
anlega á nokkurs konar „master of
ceremony“ íklæddar hvítum skyrt-
um, svörtum vestum og svörtum
buxum. Tveir ávalir rauðir kassar
þjóna ýmist sem sæti, tröppur eða
pallar eftir því hvernig þeim er rað-
að upp á sviðinu. Kvenleikinn er allt-
umlykjandi í risastórum rauðum
gólfdúk sem tekur lögun sína af
leginu og til beggja handa hanga
kringlóttir rauðir hnoðrar sem
minna helst á eggjastokka með
óteljandi eggjum. Lýsing Freys
Vilhjálmssonar er ljómandi góð og
virkaði vel á bakvegginn sem minnti
helst á fylgju.
Utan um alla þræðina heldur
Ágústa Skúladóttir af mikilli fimi
sem birtist meðal annars í afbragðs-
tempói og afslöppuðum leikstíl.
Selma, Salka og Björk bjóða okkur
að hlæja bæði með sér og að, þar
sem þær reyna að fóta sig í flókinni
tilveru samtímans þar sem glans-
myndir á samfélagsmiðlum skapa
óraunhæfar væntingar og nóg er til
af bíddu bara-sérfræðingum, sem
vilja vel en enda oftar en ekki á því
að hræða frekar en fræða. Stöll-
urnar koma víða við í umfjöllunar-
efnum sínum og skilja leikhúsgesti
eftir sadda og sæla. Því hvað er
betra en að deila kvöldstund í leik-
húsinu þar sem við fáum að hlæja að
velþekktum klisjum sem snúið er
upp á með skapandi hætti, þekkjum
okkur sjálf í krefjandi aðstæðum
verksins og skilja að öll erum við að
takast á við svipuð vandamál í
hversdeginum. Ekki spillir fyrir að
áhorfendur eru nestaðir góðum heil-
ræðum á borð við mikilvægi þess að
setja mörk, finna hamingjuna í litlu
hlutunum og muna að konur eru
þegar allt kemur til alls konum
bestar.
Þótt legið sé sjónrænt áberandi í
sýningunni er annað líffæri sem er
ekki síður mikilvægt og það er
hjartað – því það er svo sannarlega
stórt hjarta í sýningunni Bíddu bara.
Konur eru konum bestar
Ljósmynd/Eggert Jónsson
Hjarta „Þótt legið sé sjónrænt áberandi í sýningunni er annað líffæri sem er ekki síður mikilvægt og það er hjartað
– því það er svo sannarlega stórt hjarta í sýningunni Bíddu bara,“ segir um nýjustu uppfærslu Gaflaraleikhússins.
Gaflaraleikhúsið
Bíddu bara bbbbn
Eftir Björk Jakobsdóttur, Sölku Sól
Eyfeld og Selmu Björnsdóttur. Umsjón
handrits: Björk Jakobsdóttir. Leikstjórn:
Ágústa Skúladóttir. Leikmynd og bún-
ingar: Þórunn María Jónsdóttir. Lýsing:
Freyr Vilhjálmsson. Tónlist: Karl Olgeir
Olgeirsson, Selma Björnsdóttir, Salka
Sól Eyfeld og Björk Jakobsdóttir. Frum-
sýning í Gaflaraleikhúsinu föstudaginn
10. september 2021.
SILJA BJÖRK
HULDUDÓTTIR
LEIKLIST
Hernámsæska í tröllahöndum? er
yfirskrift fléttu Borgarsögusafns
sem fram fer á Ljósmyndasafni
Reykjavíkur í dag, fimmtudag, kl.
16.30. Þar stendur yfir sýning um
ljósmyndaferil Sigurhans Vignir
sem ber heitið Hið þögla en göfuga
mál. Í erindinu fjallar Leifur Reyn-
isson sagnfræðingur um æskuna
um og upp úr stríðsárunum. „Var
hernámsæskan í tröllahöndum? Svo
vildu margir meina eftir umrót her-
námsáranna. Íslenskt samfélag tók
stakkaskiptum þegar erlendir herir
námu hér land og unga fólkið fór
svo sannarlega ekki varhluta af því.
Leifur gerir grein fyrir því hvernig
æskan varð til sem sjálfstæður
þjóðfélagshópur með eigin menn-
ingareinkenni, en tímabilið sem um
ræðir nær frá hernámi til rokks og
hefur hann sér til fulltingis ljós-
myndir úr safni Sigurhans Vignir,“
segir í tilkynningu.
Að erindi loknu stígur hljóm-
sveitin Langi Seli og skuggarnir á
svið og skemmtir gestum.
Æska Ein ljósmynda Sigurhans Vignir.
Hernámsæska í tröllahöndum?
Sinfóníuhljómsveit Íslands (SÍ) flyt-
ur Níundu sinfóníu Beethovens á
tvennum tónleikum í Eldborg
Hörpu í kvöld og annað kvöld kl.
19.30 undir stjórn Evu Ollikainen,
aðalhljómsveitarstjóra SÍ. Ein-
söngvarar eru Hallveig Rúnars-
dóttir, Sigríður Ósk Kristjáns-
dóttir, Elmar Gilbertsson og
Jóhann Kristinsson. Með hljóm-
sveitinni koma einnig fram Mót-
ettukórinn og Söngsveitin Fílharm-
ónía. Á tónleikunum verður einnig
flutt verkið Fachwerk eftir Sofiu
Gubaidulinu þar sem Geir Draugs-
voll leikur ein-
leik á harm-
óníku. Í
tilkynningu frá
SÍ kemur fram
að tónleikarnir
séu haldnir til
heiðurs Vladimir
Ashkenazy, aðal-
heiðursstjórn-
anda SÍ, í þakk-
lætisskyni fyrir framlag hans til
íslensks tónlistar- og menningar-
lífs, en hann ákvað að leggja tón-
sprotann á hilluna á síðasta ári.
Níunda sinfónía Beethovens í Hörpu
Eva Ollikainen