Morgunblaðið - 27.12.2021, Side 4

ÁHRIF KÓRÓNUVEIRUNNAR Á ÍSLANDI4
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. DESEMBER 2021
SKÍÐAFRÍ Á ÍTALÍU
ÚRVAL ÚTSÝN HLÍÐASMÁRI 19, 201 KÓPAVOGUR SÍMI 585-4000 WWW.UU.IS
MADONNA & PINZOLO
Nú er tíminn til að bóka skíðaferðina eftir áramót
fyrir fjölskylduna saman!
Við erum með vikulegt beint flug til Ítalíu þar sem
farþegar okkar geta valið úr tveimur frábærum
skíðasvæðum, Pinzolo og Madonna. Kláfur tengir
skíðasvæðin tvö, svo mögulegt er að nýta bæði
svæðin í sömu ferð.
SKÍÐI
2022
PINZOL
O EÐA
MADON
NA
ÍSLENSK
FARARSTJÓRN OG
FLUTNINGUR Á
SKÍÐABÚNAÐI
INNIFALIÐ Í VERÐI
INNIFALIÐ Í SKÍÐAPÖKKUM: FLUG, GISTING, MORGUNVERÐUR / HÁLFT FÆÐI, INNRITAÐUR
FARANGUR, ÍSLENSK FARARSTJÓRN, AKSTUR TIL & FRÁ FLUGVELLI
FERÐATÍMABIL:
22. - 29. JANÚAR
29. JANÚAR - 05. FEBRÚAR
05. - 12. FEBRÚAR
12. - 19. FEBRÚAR
19. - 26. FEBRÚAR
Steinar Ingi Kolbeins
steinar@mbl.is
Önnur jólin í röð setur faraldurinn
svip sinn á aðventuna og jólahátíð-
ina. Dagleg greind smit eru í sögu-
legu hámarki hérlendis, og á að-
fangadag voru á fjórða þúsund
manns í einangrun og rúmlega
fjögur þúsund sættu sóttkví. Full-
komlega óháð því hvort einkenna
gætti meðal þessa fólks.
Láta reyna á lögmæti
aðgerðanna
Arnar Þór Jónsson, varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins og lög-
maður, er verjandi í fimm málum
sem í dag fá aðalmeðferð fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur. Þar
verður í fyrsta sinn reynt á lög-
mæti frelsisskerðandi aðgerða sótt-
varnalæknis, að skipa einkenna-
lausum í sóttkví og einangrun. Þá
sér í lagi hvort PCR-prófin séu
réttlætanlegur grundvöllur aðgerð-
anna.
„Við viljum láta reyna á það
hvort þessi próf séu þess eðlis að
þau réttlæti ákvarðanir sóttvarna-
læknis og geti verið grundvöllur
frelsisskerðingar hjá einkennalaus-
um borgurum,“ segir Arnar í sam-
tali við Morgunblaðið. Hann segir
traustan vísindalegan grunn þurfa
að vera til staðar þegar skerða á
frelsi einstaklinga og bendir á að
„sönnunarbyrðin er hjá sóttvarna-
lækni. Ef hann ætlar að byggja á
PCR-prófum eða vísa til þess að
einkennalausir smiti, þá er eins
gott að hann geti svarað fyrir það
með afgerandi hætti. Smita þeir, þá
hversu lengi, hvað segja heimild-
irnar, hvað er verið að vísa í? Við
viljum að Þórólfur svari þessu.“
Hann bendir einnig á að PCR-
prófin hafi víða erlendis verið úr-
skurðuð ógildur grundvöllur frels-
isskerðinga. Bendir hann á Portú-
gal, Þýskaland og Austurríki í
þessu samhengi. „Það er því meira
en full ástæða til þess að láta á
þetta reyna hér heima.“
„Óformleg sóttkví“?
Á Covid.is undir „einangrun“ og
„sóttkví“ má nálgast helstu upplýs-
ingar um hvað það þýðir að vera í
áðurnefndum aðgerðum. Neðarlega
á báðum síðum er bent á að óska
megi eftir formlegri ákvörðun sótt-
varnalæknis þess efnis að viðkom-
andi sæti þessum aðgerðum. Sam-
kvæmt sóttvarnalögum er ferlið á
þann veg að freista skuli samstarfs
áður en formleg stjórnvaldsákvörð-
un sé tekin í máli hlutaðeigenda.
Takist það ekki þá tekur sóttvarna-
læknir stjórnvaldsákvörðun í mál-
inu. Almennir borgarar eiga síðan
kost á að höfða staðfestingarmál
fyrir dómstólum. Ætla má að sam-
starf feli í sér einhverja viljayfir-
lýsingu viðkomandi sem gengst
undir samstarf. Tilskipun um
sóttkví og einangrun er nú farin að
berast í SMS-skeytum, og því má
velta fyrir sér hvar sé verið að
freista þess að ná samstarfi sem og
hvort SMS-skeyti jafngildi stjórn-
valdsákvörðun. Telst það ansi ólík-
legt. Spurningin vaknar því hvort
þeir rúmlega sjö þúsund einstak-
lingar sem sættu frelsisskerðandi
aðgerðum yfir jólin hafi verið með-
vitaðir um samstarf sitt við
sóttvarnalækni og að þeir séu í
raun í „óformlegri sóttkví“ þar sem
ekki sé búið að taka stjórnvalds-
ákvörðun þess efnis. Spurður út í
þetta segir Arnar: „Sá grunur læð-
ist að manni.“
Leiðbeiningarskylda
stjórnvalda
Arnar segir ljóst að stjórnvöld
séu að klúðra leiðbeiningarskyldu
sinni. Samkvæmt heimildum blaða-
manns er til að mynda stutt síðan
þeim upplýsingum var bætt inn á
Covid.is að hægt sé að óska form-
legrar ákvörðunar sóttvarnalæknis.
Það er að maður sé svo sannarlega
í laganna skilningi í sóttkví. Ekki í
ómeðvituðu samstarfi við sótt-
varnalækni. „Framkvæmdin er
ekki einsleit og misjafnt hvaða leið-
ir eru farnar í hverju máli. Mér
virðist sem leiðbeiningum gagnvart
borgurum hafi verið mjög ábóta-
vant.“
Arnar segist raunar telja að
reglusetning og réttarframkvæmd
sé komin út af þeim lestarteinum
sem við viljum vera á sem rétt-
arríki. Meginreglur íslenskrar
stjórnskipunar reisi þröngar
skorður við því að stjórnarfari sé
umbylt með vísan til neyðarrétt-
arsjónarmiða. Sönnunarbyrðin um
neyðarástand í þeim skilningi hvíli
á stjórnvöldum. Hann varar þá við
því að lýðræðislegir stjórnarhættir
séu látnir víkja fyrir valdboði. Ís-
land sé í sívaxandi mæli stýrt með
tilskipunum, sem ætti að vera
áhyggjuefni fyrir allan almenning.
„Þetta eru tilskipanir frá einum
manni í raun, sóttvarnalækni, sem
hefur fram að þessu ekki þurft að
sæta viðunandi aðhaldi. Það hefur
vantað allar bremsur á þetta.“
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Varaþingmaður Arnar Þór sækir málið en situr á þingi þessa dagana.
Láta reyna á lögmæti einangrunar
- PCR ógildur grunnur frelsisskerðinga erlendis - Samstarf við sóttvarnalækni eða formleg sóttkví?
- Samfélaginu stýrt með tilskipunum - Segir skorta á aðhald vegna aðgerða sóttvarnalæknis - Vill svör
Alls greindust tólf smitaðir af kór-
ónuveirunni á hjúkrunarheimilinu
Hraunbúðum í Vestmannaeyjum í
gær, fjórir heimilismenn og átta
starfsmenn.
Þá er óvíst hvort tveir heimili-
smenn og einn starfsmaður til við-
bótar séu smitaðir. Fyrstu smitin
greindust á jóladag og fóru þá
starfsmenn og heimilisfólk í sýna-
töku.
Sóttvarnateymi Suðurlands mun
taka út hjúkrunarheimilið í dag,
skipta því upp í sóttvarnarhólf og
grípa til frekari aðgerða til þess að
reyna að hefta frekari útbreiðslu
smita. Þá verður heimilið lokað
næstu daga fyrir heimsóknir.
„Þetta hefði ekki getað komið
upp á leiðinlegri og viðkvæmari
tímum en við vonum það allra
besta svo við getum opnað húsið
sem allra fyrst,“ sagði í tilkynningu
frá Hraunbúðum.
Tólf smitaðir á hjúkrunarheimili
- Fjórir heimilismenn og átta starfsmenn á Hraunbúðum
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Vestmannaeyjar Tólf greindust
smitaðir á hjúkrunarheimilinu.
Alls greindust 493 með Covid-19-smit
innanlands á aðfangadag og 463 á
jóladag. Annan dag jóla voru um
3.000 skráðir í einkennasýnatöku og
náði röðin vel upp eftir Ármúla frá
Suðurlandsbraut 34 þar sem sýnatök-
ur fara fram.
Már Kristjánsson, yfirlæknir á
smitsjúkdómadeild, sagðist búast við
„gusu“ af fólki til innlagnar á spítalan-
um vegna þess mikla fjölda smita sem
greinst hafa síðustu daga en í gær,
annan dag jóla, fór nýgengi smita síð-
ustu 14 daga yfir 1.000. „Spáin um
fjölda er að ganga eftir en spáin um
innlagnir hefur ekki ennþá gengið eft-
ir en við erum líka bara rétt að kom-
ast inn á það tímabil þar sem við eig-
um von á fjölguninni,“ segir Már í
samtali við Morgunblaðið.
Þá leiði tíminn í ljós hvort við sjáum
fleiri innlagnir. „Ef þessi fjöldi smita
verður greindur á hverjum degi fram
undir þrettánda og engin fjölgun
verður á innlögnum þá er hægt að
segja að spáin um útbreiðsluna hafi
gengið eftir en spáin um innlagnirnar
ekki og þá er það bara lærdómur í
sjálfu sér.“
Jólin spili inn í
Már segir að jól gætu spilað inn í
smitfjöldann og ekki allir smitaðir
hafi mætt í sýnatöku sökum hátíð-
anna.
„Ég held að við eigum eftir að sjá
enn þá hærri tölur næstu daga. Ef ekki
hefðu verið jól og allir verið hlýðnir og
mætt í sýnatöku held ég að við værum
að sjá þær tölur núna. Það er gasaleg-
ur fjöldi smita í samfélaginu.
Hlutfallstala smitaðra í fjölda sýna
er fjórða hvert sýni sem segir mér að
það er óheyrilegur fjöldi ógreindur
úti í samfélaginu.“
Þá segir Már spítalann búa sig und-
ir það versta. „Miðað við spár og
reynslu erlendis á maður frá og með
deginum í dag von á gusu af fólki til
innlagnar. Við erum komin í stelling-
ar.“
Jólastemning í farsóttarhúsum
Margir gátu ekki eytt jólunum með
fjölskyldunni sinni sökum einangrun-
ar en gestir farsóttarhúsa á aðfanga-
dagskvöld voru um 190. Gjafir bárust
fyrir jólin, til að mynda lítið heima-
gert jólatré í hvert herbergi frá
Björgunarsveit Hafnarfjarðar, og öll
börn fengu bók að gjöf frá bókaút-
gáfu. Umsjónarmaður farsóttarhúsa
sagðist glaður fórna sínum jólum til
að gleðja aðra.
Um 500 smit á
dag yfir jólin
- Yfirlæknir smitsjúkdómadeildar
segir spítalann setja sig í stellingar
Morgunblaðið/Eggert
Snæfinnur Annan dag jóla voru
3.000 skráðir í einkennasýnatöku.
Covid-19 um jólin
» Nýgengi smita í fyrsta skipti
yfir 1.000.
» Um fjórða hvert sýni já-
kvætt.
» Tíminn leiði í ljós hversu
mikið innlögnum mun fjölga.
» Umsjónarmaður farsóttar-
húsa sagðist glaður fórna sín-
um eigin jólum til að gleðja
aðra.
» Gestir farsóttarhúsa fengu
jólatré í herbergin sín.