Klifur : fréttablað Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra - 15.06.2003, Blaðsíða 4

Klifur
Ferðaþjónusta fatlaðra tók til starfa í Reykjavík réttfyrir 1980. Flest stærri
sveitarfélögin reka ferðaþjónustu í dag en er sú þjónusta sniðin að þörfum fólks
sem vill takafullan þátt í lífinu? Mynd/Handicapnytt.
Miðvikudag fyrir páska þarf
að panta það sem fara skal
þriðjudagskvöldið eftir páska.
Það er eins gott að vera bœði
vel skipulagður og helst
skyggn ef maður er hreyfi-
hamlaður.
hjálp en það er önnur saga. Hér er
einfaldlega óréttlátur jaðarskattur á
ferðinni. Skert mannréttindi? Það
finnst mér. Skert lífsgæði? Hik-
laust!
Ferðaþjónusta fatlaðra tók til
starfa í Reykjavík rétt fyrir 1980.
Flest stærri sveitarfélögin reka
ferðaþjónustu í dag. En er sú þjón-
usta sniðin að þörfum fólks sem vill
taka fullan þátt í lífinu?
I Reykjavík er þjónustan nokkuð
öflug en pöntunarsíminn er enn op-
inn 9-16 á virkum dögum eingöngu.
Það verður að panta með dags fyrir-
vara sem þýðir, að á föstudegi þarf
að panta það sem fara skal á mánu-
dagskvöldi. Miðvikudag fyrir páska
þarf að panta það sem fara skal
þriðjudagskvöldið eftir páska. Það
er eins gott að vera bæði vel skipu-
lagður og helst skyggn ef maður er
hreyfihamlaður. Þessi ágalli hefur
fylgt þjónustunni frá árdaga hennar
þrátt fyrir mikla fjölgun notenda og
aukna félagslega virkni þeirra.
Enginn annar þjóðfélagshópur
þarf að skipuleggja sig fyrirfram
með þessum hætti. Önnur ferðaþjón-
usta á höfuðborgarsvæðinu hefur
verið með kvótakerfi þar sem fólki
er úthlutað að hámarki 60 ferðum á
mánuði þ.e. 30 ferðum fram og til
baka. Alltaf þarf maður jú að komast
heim. Meðalfjöldi vinnudaga í mán-
uði er 21,67 = 22. Það gera 44 ferð-
ir fyrir vinnandi einstakling. Þá hef-
ur einstaklingurinn 8 skipti (16 ferð-
ir fram og til baka) til afnota í allt
annað fyrir allan mánuðinn, tvö
skipti á viku!! Éf sveitarfélag telur
sig þurfa að takmarka ferðafrelsi
hluta íbúa sinna yfirleitt, af hverju
endilega 60 ferða þak en ekki 80 -
Svo er œtlast til að fólk geri
ferðaáœtlun í upphafi árs
sem vœntanlega er notuð til
kvótaúthlutunar. Er ekki
nógu erfitt að þurfa að
panta með þriggja daga fyr-
irvara? Ætli sveitarstjórna-
menn séu núna búnir að
skipuleggja bílferðir sínar
um nœstu jól? Örugglega
ekki, enda ferðafrelsi sjálf-
sagður hlutur ekki satt?
100 - 120 ...??
Svo er ætlast til að fólk geri ferða-
áætlun í upphafi árs sem væntanlega
er notuð til kvótaúthlutunar. Er ekki
nógu erfitt að þurfa að panta með
þriggja daga fyrirvara? Ætli sveitar-
stjórnamenn séu núna búnir að
skipuleggja bílferðir sínar um næstu
jól? Örugglega ekki, enda ferða-
frelsi sjálfsagður hlutur ekki satt?
Einhverjar ferðaþjónustur fatlaðra
búa við ófullnægjandi bifreiðakost.
Öryggisþáttum getur verið ábóta-
vant og aðbúnaður farþega ófull-
nægjandi. Skert mannréttindi? Það
finnst mér. Skert lífsgæði? Hiklaust!
Hér hefur verið tæpt á þremur
grunnþáttum stoðþjónustu við mikið
hreyfihamlaða einstaklinga, horn-
steinum að mannsæmandi, sjálf-
stæðri búsetu.
Það vita allir sem kynna sér mál-
in að stoðþjónusta sem sniðin er að
þörfum neytenda sparar þjóðfélag-
inu stórfé. Daggjald á „sólarhrings-
stofnun“ er varla undir 5 milljónum
á ári fyrir einstakling sem nýtur að-
stoðar við daglegar grunnþarfir.
Þessa grunnþjónustu þurfa ríki og
sveitarfélög að veita hreyfihömluð-
um einstaklingum af reisn, sýna
skilning á þörfum neytenda eins og
allir þurfa að gera sem vilja veita
góða þjónustu. Aðbúnaður starfs-
mannna þarf að vera góður. Anægð-
ur starfsmaður veitir betri þjónustu.
Virðing fyrir einstaklingnum í
starfi og leik er lykilinn að bættum
lífsgæðum og mannréttindum á við
aðra landsmenn. Fylgjum eftir regl-
um Sameinuðu þjóðanna um mann-
réttindi og fulla þátttöku fatlaðra.
Ríki og sveitarfélög geta gert betur
og hafa alla burði til þess ef rétt er á
málum haldið.
4