Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2021, Blaðsíða 22

22http://www.ætt.is
Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2021
aett@aett.is
Eyjólfur hafði verið í Bessastaðaskóla í tvo vetur
1809-1811. Páll varð síðar þekktur gullsmiður og rit-
stjóri Tímans og Íslendings. Hann var einnig þekkt-
ur sem gestgjafi þegar hann rak hina frægu krá Geysi
við Skólavörðustíg 12, um 1875. Hún stóð andspænis
Hegningarhúsinu. Það hús stendur í dag á Hrísateigi
11 í Laugarneshverfinu.
Páll átti síðar eftir að leigja Tobbukot, litla bæinn
hennar Þorbjargar Sveinsdóttur ljósmóður, árið sem
hún átti í fyrsta og eina þekkta ástarævintýrinu sínu.
Það var árið 1882 og liðlega fjörutíu ár liðin frá því
hann stóð ásamt Jónasi á toppi Skjaldbreiðar.
Munnlega geymdin
Þá kemur munnlega geymdin til sögunnar. Jón son-
ur Kristjáns í Skógarkoti, langafi GuðrúnarÁsu, ólst
upp í Skógarkoti og gerðist bóndi þar árið 1843 og
var hjá föður sínum þar til hann lést sama ár. Guðrún
„yngri“, dóttir Jóns, bjó þar einnig, ásamt manni sín-
um Ásmundi, sín fyrstu búskaparár. Þau bjuggu síðan
langa ævi á Neðra-Apavatni í Grímsnesi. Þau hjón-
in voru afi og amma Guðrúnar Ásu sem ber nöfn
þeirra hjónanna í nafni sínu. Guðlaugur sonur þeirra
hjónanna, bóndi á Neðra-Apavatni, ásamt bróður
sínum Grími, föður Guðrúnar Ásu, sagði henni eft-
ir Guðrúnu móður sinni, að hestinn, sem Jónas reið,
hefði hann fengið að láni í Skógarkoti hjá Kristjáni
hreppstjóra langafa sínum.
Kvæðið Skjaldbreiður hafði því orðið Lauga, eins
og hann var alltaf kallaður, afar kært, og Guðrún Ása
minnist þess að hann söng það hástöfum, með sínu
lagi, inn við Skjaldbreið í hausthúminu, þegar þau
fóru saman í eftirleit undir forustu Hannesar fjall-
kóngs á Kringlu. Söngurinn var með slíkri innlifun að
aldrei verður eftir líkt, segir Guðrún.
Og nú stöndum við hér með tvær útgáfur af sög-
unni. Frásögn Torfhildar, höfð eftir Páli Eyjólfssyni,
um að Rannveig, móðir Jónasar, hafi gefið honum
hestinn Baldur og munnlegu geymdina, um lánshest-
inn frá Kristjáni í Skógarkoti, sem lifað hefur með
afkomendum Kristjáns í 180 ár.
Það er svo skemmtileg tilviljun að hann Laugi
fæddist 14. júlí árið 1900, og það var einmitt 14. júlí
Jónas Hallgrímsson prýðir 10 000 kr seðilinn, ásamt lóunni og brotum úr kvæðinu Skjaldbreið, með hans eigin hendi.
Guðlaugur Ásmundsson, bóndi Neðra-Apavatni, föður-
bróðir Guðrúnar Ásu, sagði henni söguna um hestinn
Baldur, sem Jónas fékk lánaðan hjá Kristjáni forföð-
ur þeirra í Skógarkoti. Og það var líka hann sem söng
kvæðið Skjaldbreiður, hástöfum, með sínu lagi, í haust-
húminu inn við Skjaldbreið, í eftirleit, ásamt henni.