Fréttabréf Ættfræðifélagsins - 01.09.2021, Qupperneq 23

Fréttabréf Ættfræðifélagsins í september 2021
http://www.ætt.is aett@aett.is23
Skjaldbreiður, blýantsteikning eftit Jónas Hallgríms-
son.
1841 sem skáldið Jónas reið á Baldri sínum umhverf-
is Skjaldbreið.
Svo finnur maður söguna skreppa saman, þegar
við blasir sú staðreynd að Páll, sem fylgdi þjóðskáld-
inu Jónasi Hallgrímssyni á toppinn á Skjaldbreið, bjó
í Tobbukoti, húsinu sem ég fæddist í hálfri öld síðar!
Heimildir:
Eiginhandarrit Jónasar Hallgrímssonar Landsbókasafn
Háskólabókasafn handritadeild ÍB 10. fol
Afskrift í Þjóðminjasafni Þjms. 12167
Ritverk Jónasar Hallgrímssonar. Ritstjórar Haukur
Hannesson, Páll Valsson og Sveinn Ingvi Egilssson
Þjóðsögur og sagnir Torfhildur Þorsteinsdóttir Hólm
1962
Jónas Hallgrímsson Ævisaga Páll Valsson 1999
Jónas Hallgrímsson Ritsafn 1947
Hraunfólkið Björn Th Björnsson 1995
Íslenskar æviskrár Páll Eggert Ólason 1951
Íslenzk silfursmíð I og II Þór Magnússon 2013
Espólín
Íslendingabók
Munnleg heimild Guðrún Ása Grímsdóttir
Munnleg heimild Páll Valsson
Vissir þú?
☛ Vissir þú að Davíð Stefánsson skáld gekk í
Menntaskólann í Reykjavík og varð inspector
scholae, sem er æðsta embætti nemenda við
skólann. Hann varð stúdent 1919 og fyr-
ir jólin, sama ár, gaf hann út fyrstu ljóðabók
sína, Svartar fjaðrir. Hann lagði síðan stund á
heimspeki við Háskóla Íslands.
☛ Vissir þú að Davíð Stefánsson skáld f. 1895
og Hulda Á Stefánsdóttir f. 1897, kennari,
skólastjóri og húsmóðir á Þingeyrum voru
fjórmenningar?
☛ Vissir þú að grasafræðingurinn og þjóð-
fræðingurinn Ólafur Davíðsson f. 1862, var
móðurbróðir Davíðs Stefánssonar skálds frá
Fagraskógi?
☛ Vissir þú að Jóns Vídalíns var minnst nýlega,
með því að setja upp nýjan kross, þann þriðja
í röðinni, við Biskupsbrekku
á Uxahryggjaleið? Þar lést
biskupinn 30. ágúst 1720,
er hann var þar á ferðalagi
fyrir 300 árum. Jón Vídalín
(1666 –1720) var bisk-
up í Skálholti. Hann var
lærdómsmaður, mikill
prédikari og helsta latínu-
skáld sinnar tíðar. Hann var
sonarsonur Arngríms lærða.
Hann samdi áhrifaríka hús-
lestrapostillu, sem var ein mest lesna bók á
Íslandi í eina og hálfa öld.
Auk krossins var sett upp minnismerki, sem
sýnir ásjónu biskupsins, höggvið í stein
af Páli Guðmundssyni myndhöggvara á
Húsafelli. Það var Jón Þorkelsson forni sem
fyrstur stakk upp á því árið 1745 að reisa Jóni
minningarmark í Biskupsbrekku.
Ásjóna Jóns Vídalíns, lágmynd eftir Pál
Guðmundsson listamann á Húsafelli.
Kross Jóns
Vídalíns
Skálholts-
biskups við
Biskups-
brekku.
Smælki
Ljótur leikur
Jón í Hergilsey var maður mjög stríðinn og hrekkj-
óttur. Einhverju sinni voru hjá honum tveir dreng-
ir sem þóttu mjög ódælir. Hann tók þá með sér til
Flateyjar og bað þá í leiðnni athuga með sel sem
hann sagði liggja á skeri sem kallað var Baula.
Áttu þeir að drepa selinn. Drengirnir stukku úr
bátnum og um leið ýtti Jón frá skerinu, skildi
drengina eftir og sigldi til Flateyjar, sem var um
hálf míla sjávar, þar sem hann lauk erindum sín-
um. Á heimleiðinni siglir hann aftur að Baulu þar
sem drengirnir stóðu nær dauða en lífi af hræðslu,
enda sjór fallinn að fótum þeirra. Þótti þetta hörð
áminning, en ekki fylgir sögunni hvort þeir létu
þessa refsingu sér að kenningu verða. (Sögur og
sagnir úr Breiðafirði Bergsveinn Skúlason)