Bændablaðið - 28.04.2022, Blaðsíða 50

Bændablaðið | Fimmtudagur 28. apríl 202250
Á markaði fegurðar og eilífrar
æsku hafa nú suður-kóreskar
snyrtivörur farið eins og
stormsveipur um heimsbyggðina
og má segja að ekkert lát virðist á.
En hvert er leyndarmálið?
Sagan segir að ímynd kóreskrar
fegurðar hafi orðið til á tímum
konungsríkjanna þriggja þar sem
fegurðarmenning – ef svo má að
orði komast – var í hávegum höfð.
Margar húð- og förðunarvörur
voru unnar úr náttúrulegum
innihaldsefnum plantna og ilmolía
sem var gjarnan blandað við
vörurnar til að draga úr streitu eða
þreytu. Að hafa ljósa og ljómandi
húð þótti eftirsóknarverðust og þykir
enn í dag, en framleiðendur kóreskra
snyrtivara leggja mikla áherslu á að
neytendum þeirra hlotnist sú gleði.
Mörgum er það kappsmál að ná
fullkomlega jöfnum húðlit. Hin
dæmigerða daglega þriggja þrepa
rútína hjá almennum neytendum –
að nota hreinsiefni, andlitsvatn og
rakakrem – er ívið meiri í Suður-
Kóreu, en þá er húðumhirða á bilinu
sjö til tólf þrepa, með áherslu á
að gera húðina raka með mildu,
náttúrulegri hráefni. Sumir myndu
líta á sjö til tólf þrepa andlitshreinsun
frekar mikið af hinu góða en komið
hefur í ljós skv. vísindamönnum er
stóðu fyrir rannsókn á málefninu að
staðreyndin er einmitt á hinn bóginn.
Hunda eða kattaaugu,
sniglaslím og perlur
Rótgróið er í kóreskri menningu að
hugsa vel um húðina frá unga aldri,
bæði með hreinsun og því sem fólk
lætur inn fyrir varir sínar. Þekkt
andlit þarlendis eru því jafnan afar
fersk ... ef svo má að orði komast, allt
að hrukkulaus og barnsleg auk þess
sem bæði snyrting augnaumgjarðar
og vara ýtir undir unglegt og saklaust
útlit. Beinar augabrýr þykja yngja
auk þess sem öfugt við flesta þá sem
nota augnblýant og hafa masterað
augnlínu sem kölluð er „cat-eye“
velja þeir sem þykja mest móðins
í förðunarheimi Kóreu frekar það
sem þeir kalla „puppy-dog-eyes“ eða
hvolpaaugu. Þá er augnlínan dregin
niður í stað þess að vísa upp.
Vegna þess hve mikil samkeppni
er í kóreskum fegurðariðnaði
hvað varðar gæði er mikið um
rannsóknarvinnu við framleiðslu
og samsetningu varanna auk þess
sem aðstandendur skorast ekki
undan að kynna ný, einstök hráefni
í formúlurnar sínar. Þar má nefna
sniglaslím (rakagefandi) muldar
perlur (gefa ljóma) grænt te (fyrir
feita húð) og propolis – kvoðukennt
vax sem býflugur nota til að
styrkja bú sín og halda örverum
í skefjum (skaðlegt bakteríum
semsé) og hafa þessi innihaldsefni
gefið ótrúlega góða raun.
Fegurðariðnaðurinn rúmum tíu
árum á undan öðrum í þróun
Telja þeir sem vit á hafa að
fegurðariðnaður Suður-Kóreu sé
rúmum 10 árum á undan öðrum í
heiminum og áhugavert er að árið
2017 var hann metinn á rúmlega 13
milljarða Bandaríkjadala. Einnig
er bent á að þótt aðrir jarðarbúar
séu að uppgötva K-beauty, eins
og þessi ógurlegi stormsveipur
snyrtimenningar Kóreubúa hefur
verið nefndur, þá hefur hún alltaf
verið til, en áhugi hafi aukist á
síðastliðnum árum samhliða auknu
veldi samfélagsmiðla, áhrifavalda
og bloggara.
Álitið er að markaður kóreskra
snyrtivara sé kominn til að vera,
bæði vegna þess hve yngri neytendur
eru meðvitaðir um umhverfi
sitt, umhverfisáhrif og hvernig
náttúrulegar auðlindir fara vel með
bæði ytri og innri mann. Meiri
meðvitund er varðandi fæðu sem
innbyrt er, auk þess sem vakandi
auga er nú á dýraníði hverslags.
Árið 2010 lögðu suður-kóresk
stjórnvöld annars blátt bann við
því að snyrtivörur yrðu prófaðar á
dýrum og er stór hluti þjóðarinnar
hlynntur grænmetisáti. Allt teljast
þetta jákvæðar forsendur í nútíma
samfélagi og góð fyrirmynd á
heimsvísu. Svo verður að hafa í huga
að ef kóreski fegurðariðnaðurinn er í
raun tíu árum á undan okkur hinum
er ekki vitlaust að hafa það í huga ef
ætlunin er að yngjast með árunum.
/SP
K-Beauty:
Kóresk húðumhirða byggir á
hefð náttúrulegra hráefna
Hér á fyrri myndinni má sjá þá augnmálningu er Kóreubúar aðhyllast – þá
hvolpaaugu í stað hinnar klassísku uppsveigðu augnlínu kattarins.
Að hafa ljósa og ljómandi húð þykir afar eftirsóknarvert í Suður-Kóreu.
Mynd / Unsplash
Við þurfum ekki öll að sigra heim-
inn. Margt smátt gerir eitt stórt og
þannig ber okkur að hugsa þegar
kemur að aðgengi. Við skulum
fyrst og fremst huga að okkar
nærumhverfi og þeim verkefnum
sem við sjálf vinnum að og standa
okkur nærri.
Hér koma nokkrar hugmyndir um
hluti sem ég tel mikilvæga og ættu
allir að geta fundið eitthvað sem þeir
geta gert:
Stofnanir og fyrirtæki þurfa
að innleiða aðgengi í alla sína
vinnuferla og hafa aðgengi til
hliðsjónar í öllum ákvörðunum sem
teknar eru. Aðgengismál eiga að vera
hluti af fyrirtækjamenningu.
Hér koma nokkur dæmi um
aðgengi innan stofnana og fyrirtækja:
• Aðgengi hjólastóla, rampar,
skábrautir o.s.frv.
• Skýrar og góðar umhverfis-
merkingar.
• Gæta þess að handrið sé á öllum
tröppum og þær merktar með
afgerandi lit, þ.e. tröppunef.
• Engar hindranir á gangvegi.
Leiðarlínur og áherslusvæði
fyrir blinda og sjónskerta.
• Huga að hljóðvist. Er mikill
kliður eða bergmál?
• Hafa þægilega og góða lýsingu.
• Aðgengi að salernum fyrir
fatlaða.
• Góðar og skýrar merkingar á
lyftuhnöppum. Talandi lyftur.
• Aðgengileg heimasíða.
• Ekki aðeins huga að aðgengi
fyrir viðskiptavini. Starfsfólk
nýtur einnig góðs af góðu
aðgengi.
• Bjóða upp á að hafa samband í
síma, spjallglugga og tölvupósti
eða að koma á staðinn. Sami
samskiptamátinn hentar ekki
öllum.
• Huga þarf að aðgengi þegar
kemur að lausnum á borð við
sjálfsafgreiðslukassa, hrað-
banka, innskráningarskjái o.fl.
• Huga að aðgengi utandyra sem
og innandyra.
• Vera með augljósar og opnar
samskiptaleiðir þar sem
almenningur getur komið
ábendingum til skila, t.d.
varðandi aðgengismál.
Þegar verið er að byggja, breyta
eða endurnýja húsnæði skal huga
að aðgengismálum frá upphafi.
Kröfur um aðgengi og algilda
hönnun má m.a. finna í núgildandi
byggingarreglugerð.
Einnig þarf við hönnun,
breytingu eða skipulagningu
á svæði utandyra að huga að
aðgengi og má þar nýta sér nýlegar
leiðbeiningar um „Hönnun fyrir
alla – algild hönnun utandyra“ sem
nálgast má á vef Vegagerðarinnar.
Við smíði á nýju vefsvæði eða
smáforriti er brýnt að huga að
aðgengismálum frá upphafi og í
gegnum allt ferlið. Notast skal við
WCAG aðgengisstaðalinn þegar
kemur að stafrænu aðgengi, gera
notendaprófanir o.s.frv.
Einstaklingar sem vilja láta gott
af sér leiða og stuðla að auknu
sjálfstæði blindra og sjónskertra
geta t.d. sótt smáforritið Be My
Eyes og skráð sig sem sjálfboðaliða.
Almenningur getur einnig
sent ábendingar á sveitarfélög í
gegnum heimasíður þeirra, komi
þeir auga á eitthvað sem betur má
fara, t.d. bilaðir ljósastaurar, illa
farnir göngustígar, óaðgengilegar
byggingar eða vefsíður o.s.frv.
Komum ábendingum áleiðis frekar
en að bölva í hljóði.
Listinn hér að ofan er langt frá
því tæmandi og það er fjölmargt
sem við sem einstaklingar, fyrirtæki
og stofnanir getum gert, auk ríkis
og sveitarfélaga.
Ef þú hefur einhverjar spurningar,
vilt óska eftir ráðgjöf eða fá
frekari upplýsingar, hvet ég þig
til að hafa samband við okkur hjá
Blindrafélaginu í síma 525 0000
eða senda tölvupóst á netfangið
adgengi@blind.is.
Hlynur Þór Agnarsson,
aðgengisfulltrúi Blindrafélagsins
Bætt aðgengi fatlaðra
Vissir þú að:

Blindrafélagið er í samstarfi við
ýmis fyrirtæki og er með umboð
fyrir ýmsar vörur hérlendis er
snúa að aðgengismálum? Við
getum veitt ráðgjöf og útvegað
lausnir sem stuðla að bættu
aðgengi, hvort sem það er í
raunheimum eða stafrænum
lausnum:
• Umboðsaðili fyrir leiðarlínur
og aðrar umhverfismerkingar frá
fyrirtækjunum Handi-Friendly frá
Tékklandi og Olejár frá Slóvakíu.
• Umboðsaðili ReadSpeaker á
Íslandi. Talgervislausnir á borð
við vefþuluna (hlusta hnappinn)
og fleira.
• Samstarfsaðili Siteimprove
á Íslandi. Siteimprove býður
lausnir sem snúa að því að bæta
gæði vefsvæða, allt frá aðgengi
upp í leitarvélabestun.
• Umboðsaðili NaviLens á
Íslandi. NaviLens er ný og
spennandi tækni fyrir merkingar
í umhverfi, vörum og í raun hverju
sem er.
• Samstarfsaðili Be My Eyes á
Íslandi. Með Be My Eyes appinu
geta sjáandi einstaklingar
aðstoðað blinda og sjónskerta
notendur með ýmis hversdagsleg
verk með einföldum hætti.
Hlynur Þór Agnarsson.
UTAN ÚR HEIMI LESENDARÝNI
Húsdýrabúskapur byggist á því að
menn halda skepnur og hafa gott af
þeim á einhvern hátt en þeir leggja
þeim líka gott til á móti. Þannig er
grundvallareðli málsins. Þetta eru
því í raun gagnkvæm samskipti,
þó þeim sé ekki komið á með
gagnkvæmu upplýstu samþykki
beggja aðila, sem er eðli málsins
samkvæmt ómögulegt.
Þó má mjög víða og oft sjá jákvæð
og meira að segja sterk jákvæð
viðbrögð hins mállausa aðila innan
þessara samskipta, jafnvel einlæga
langvarandi vináttu. Það er jafn vel
þekkt, að einlæg eftirsjá og söknuður
eigenda eftir missi á hjartfólgnum
dýrum sínum er til staðar hjá
eigendum. Um það eru til ótal sögur.
Húsdýrabúskapur er yfirleitt rekinn
á eins mannúðlegan máta og kostur
er og engir eru gegnumsneitt eins
miklir dýravinir og húsdýrabændur
þó það sé ekki vani þeirra að bera
yfirlýsingar þar um á torg. Þeir
fordæma yfirleitt allt dýraníð og
eru í mörgum tilvikum hver öðrum
aðhald og hjálp í velferðarmálum
húsdýra. Vel er líka þekkt hvernig
þeir yfirleitt bregðast við í alvarlegum
tilvikum, þegar slys eða óhöpp koma
upp í hjörðum eða á einstaklingum.
Hjálparhöndin er þá nær alltaf tiltæk.
Án húsdýrabúskapar væru
fæst íslensk húsdýr yfirleitt til og
viðleitni bænda til að hafa hagnað
af bústarfsemi sinni er fólgin í því
að búa vel að skepnunum og tryggja
þeim velsæld. Í fljótu bragði man ég
ekki það húsdýrahald sem byggist
á því að fara illa með skepnur.
Enda reyna yfirvöld víðast hvar að
koma í veg fyrir slíkt með boðum
og bönnum, lögum og reglugerðum,
eftirliti og viðeigandi áróðri. Það væri
þá kannski helst nauta- og hanahald
í löndum þar sem nauta- og hanaat
er þjóðarsport, en fyrir utan sjálft
atið er þó ekki endilega illa búið að
skepnunum.
Án húsdýrahalds væru langflestar
þessara skepna ekki til og villt líf
þeirra í íslenskri náttúru væri allt
erfiðara og þrautameira og allir
stofnar þeirra sáralitlir. Ef íslenski
hesturinn ætti að lifa villtur í íslenskri
náttúru væri ástand hans allt annað
en það er í búskapnum. Hvað ímynda
menn sér að stofninn væri þá stór
og hvernig ímynda menn sér að
líðan dýranna að vetri og ástand
einstaklinganna væri á vorin? Þessar
spurningar má yfirfæra á öll hin
húsdýrin, hænsni, nautgripi, svín
og svo framvegis. Líklega væru það
helst sauðkindur sem spjöruðu sig
í smærri hópum á takmörkuðum
svæðum. Þar sem fé hefur lagst út og
myndast hafa villistofnar þess hefur
þeim verið eytt, nú síðast í Tálkna
í nafni mannúðar. Það var ekki
talið réttlætanlegt af þar til bærum
yfirvöldum, ekki mannsæmandi, að
þessar kindur væru til vegna þess
hversu hörð kjör þær bjuggu við.
Eðli blóðmerabúskapar er ekki
frábrugðið eðli annars húsdýra-
búskapar, báðir aðilar hafa hag af,
og það eru ekki sjáanlegar aðrar
frambærilegar ástæður fyrir banni á
blóðmerabúskap í því áróðursstríði
sem nú er háð gegn þessum búskap
en siðferðilegar.
Ef blóðmerabúskapur verður
bannaður hér á landi, á íslensk þjóð
siðferðilega ekki annarra kosta völ
en að endurskoða, ekki bara annan
hrossabúskap, heldur allan annan
húsdýrabúskap í landinu.
Annað væri skinhelgi og hræsni.
Hér má meira að segja bæta við öllu
gæludýrahaldi líka.
Og í framhaldi af þessu má líka
spyrja: Er það sanngjarnt af hendi
ríkisvaldsins gagnvart þeim 100
bændum sem stunda þessa búgrein,
blóðmerahald, að setja þá eina
og sérstaklega undir siðferðilegt
mæliker?
Páll Imsland
Blóðmerahald í samanburði við
annan húsdýrabúskap
Páll Imsland.